Szczepienia przeciwko HPV w regionie łódzkim: kto może skorzystać, gdzie i jak?

Od września 2024 roku dzieci w wieku 9–14 lat mogą bezpłatnie skorzystać ze szczepień przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV). Program jest realizowany zarówno w poradniach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), jak i w szkołach. Starsze nastolatki – do 18. roku życia – mogą otrzymać szczepionkę po uzyskaniu recepty.

HPV jest wirusem przenoszonym głównie drogą płciową, do zakażenia dochodzi najczęściej po rozpoczęciu aktywności seksualnej. Konsekwencje zakażenia mogą być bardzo poważne – od łagodnych zmian skórnych, takich jak kurzajki czy kłykciny kończyste, po zmiany przednowotworowe i nowotwory złośliwe. Wirus HPV odpowiada za rozwój raka szyjki macicy, ale również nowotworów odbytu, gardła, migdałków, pochwy, sromu, a także prącia.

Szczepionka przeciw HPV to jedyna dostępna onkoszczepionka, którą można bezpiecznie podać dzieciom. Jej skuteczność i bezpieczeństwo zostały potwierdzone w badaniach klinicznych oraz wieloletnim stosowaniu na całym świecie.

Choć rak szyjki macicy dotyczy wyłącznie kobiet, wirus HPV nie zna płci. U mężczyzn może powodować raka prącia, raka odbytu oraz kłykciny kończyste. Co więcej, szczepienie chłopców ma również znaczenie epidemiologiczne – przyczynia się do przerwania łańcucha zakażeń, chroniąc pośrednio kobiety i zmniejszając liczbę przypadków raka szyjki macicy.

Jak wygląda dostępność szczepień w regionie łódzkim?

Statystyki pokazują duże zróżnicowanie w poziomie realizacji programu szczepień przeciw HPV w województwie łódzkim:

• Łódź – lider regionu, zaszczepiono tu 23 proc. dzieci do 18. roku życia (15.556 dzieci).
• Skierniewice – 20 proc. zaszczepionych dzieci (1.118).
• Piotrków Trybunalski – 14 proc. (1.181).
• Powiat brzeziński – najwyższy wskaźnik zaszczepionych dzieci z rocznika 2011 – 44 proc.
• Powiat rawski – najniższy poziom szczepień – tylko 7,6 proc. dzieci (411).
• Powiat sieradzki – 10 proc. (1.278).

W całym województwie łódzkim zaszczepiono dotąd 15,9 proc. dzieci (40.574), przy średniej krajowej wynoszącej 13 proc. Najwięcej szczepień wykonano wśród dzieci z roczników 2010 i 2011 – odpowiednio 29 proc. i 31 proc.

Gdzie i jak zaszczepić dziecko?

Każde dziecko, które ukończyło 9 lat i nie przekroczyło 14. roku życia, może zostać bezpłatnie zaszczepione w swojej poradni POZ lub w szkole. Do wyboru są dwie szczepionki: 2-walentna Cervarix i 9-walentna Gardasil 9 – obie zapewniają skuteczną ochronę. Dzieci do 14. roku życia otrzymują dwie dawki szczepionki. Szczepienie można zakończyć już po ukończeniu 14 lat, o ile rozpoczęto je wcześniej.

Starsze nastolatki (do 18 lat), którzy nie zostali wcześniej zaszczepieni, również mają możliwość bezpłatnego skorzystania z programu. W tym przypadku konieczne jest uzyskanie recepty (np. u lekarza POZ), zakup szczepionki w aptece i umówienie wizyty w poradni POZ. Ta grupa wiekowa potrzebuje trzech dawek szczepionki.

Bezpieczeństwo szczepień

– Szczepionki przeciw HPV są jednymi z najlepiej przebadanych preparatów stosowanych w medycynie. Od ponad 15 lat podaje się je dzieciom na całym świecie, dziś dostępne są w 125 krajach. Lekarze i specjaliści jednogłośnie potwierdzają ich wysokie bezpieczeństwo – przekonuje Anna Leder z łódzkiego oddziału NFZ.

– Na setki szczepień przeciw HPV, do których kwalifikowałem, nie wystąpił żaden poważny niepożądany odczyn poszczepienny. Ostatnio jedna z pacjentek miała gorączkę po szczepieniu, ale jej przyczyną okazała się infekcja, a nie sama szczepionka – wskazuje lek. Michał Domaszewski.