Szczepienia ochronne przed podróżą – co farmaceuta powinien wiedzieć?

aptekarz.pl 18 godzin temu

Szczepienia nie tylko mają na celu ochronę przed zachorowaniem, gdyż nigdy nie ma stuprocentowej pewności, iż unikniemy choroby pomimo szczepienia. W przypadku zachorowania, zapewniają one łagodniejszy przebieg, czy też zmniejszają ryzyko wystąpienia ciężkich powikłań. Wprowadzenie szczepień ochronnych pozwoliło na znaczne ograniczenie lub całkowite wycofanie niektórych chorób. Co więcej, szczepienie to skuteczna metoda na budowanie zbiorowej odporności. Dodatkowo szczepiąc siebie, zapewniamy ochronę osobą, które z różnych przyczyn nie mogą przyjąć dawki np. z uwagi na wiek w przypadku dzieci.

Szczepienia obowiązkowe i zalecane dla podróżnych, które są dostępne w Polsce to:

Wirusowe zapalenie wątroby typu A,
Wirusowe zapalenie wątroby typu B,
Tężec, błonica, krztusiec,
Choroba Heinego-Medina,
Żółta gorączka,
Dur brzuszny,
Wścieklizna,
Zakażenia meningokokowe,
Cholera,
Japońskie zapalenie mózgu,
Denga,
Kleszczowe zapalenie mózgu,
Odra,
Covid-19.

Przed podróżą do państw tropikalnych – szczególnie niektórych państw w Afryce i Ameryce Południowej – należy udać się do medycyny podróży i skonsultować się z lekarzem chorób zakaźnych, medycyny tropikalnej lub medycyny podróży, w celu uzyskania informacji, dotyczących przygotowania się do wyjazdu oraz samego pobytu. Warto, aby taka wizyta odbyła się na 6-8 tygodni przed planowaną podróżą, co pozwoli na odpowiednie przygotowanie oraz w razie potrzeby uzupełnienie obowiązkowych szczepień. W krajach Afryki oraz Ameryki Południowej obowiązuje Międzynarodowa Książeczka Szczepień (tzw. żółta książeczka) zgodnie z międzynarodowymi przepisami zdrowotnymi stanowi potwierdzenia posiadania wymaganych szczepień.

Lista placówek medycyny podróży dostępna jest na www.szczepieniadlapodrozujacych.pl. Na tej stronie dostępna jest również lista szczepień obowiązkowych w danym kraju.

W przypadku wyjazdu do państw tropikalnych zalecana jest również profilaktyka malarii – choroba pasożytnicza przenoszoną przez komara widliszka. Działania zapobiegawcze polegają na unikaniu ukłuć tych owadów np. repelenty, czy też moskitiery oraz stosowanie leków profilaktycznych.

Przed każdym wyjazdem warto rozeznać się, jak wygląda sytuacja epidemiologiczna w danym kraju.

Obowiązkowe szczepienia ochronne

Covid-19

Fidżi i Turkmenistan to państwa, które przez cały czas wymagają dokumentów potwierdzających immunizację. W niektórych krajach (np. w Laosie, Etiopii, Kenii czy Nikaragui) można okazać negatywny test na koronawirusa lub certyfikat szczepienia.

Żółta gorączka

W przypadku podróży do państw w afrykańskich oraz ameryki południowej, należy sprawdzić, czy nie należy zaszczepić się na żółtą gorączkę – chorobę wirusowa o ostrym przebiegu, która przebiega w dwóch fazach. Po okresie inkubacji trwającym od 3 do 6 dni pojawia się gorączka, dreszcze, silne bóle głowy, pleców i uogólnione bóle mięśniowe, nudności, uczucie zmęczenia, osłabienia. Okres ten trwa 3-4 dni i zwykle po tym czasie objawy ustępuj, ale nawracają znacznie bardziej nasilone po około 2 dniach. W najcięższych przypadkach dochodzi do wystąpienia krwotoków, żółtaczki, wstrząsu oraz objawów ze strony układu nerwowego (drgawki, śpiączka, splątanie).

Szczepionka przeciw żółtej gorączce może być podawana dla dzieci w wieku powyżej 9 m. ż., młodzieży i dorosłych.

Szczepienie na żółtą gorączkę jest obowiązkowe min. w następujących krajach:

Angola,
Benin,
Burkina Faso,
Burundi,
Demokratyczna Republika Konga,
Gabon,
Ghana,
Gwinea-Bissau,
Kamerun,
Kongo,
Mali,
Niger,
Republika Środkowoafrykańska,
Sierra Leone,
Sudan,
Sudan Południowy,
Togo,
Uganda,
Wybrzeże Kości Słoniowej.

Od niedawna szczepienie na żółtą gorączkę jest wymagane również przy podróży do Ekwadoru. 12 maja 2025 r. władze Republiki Ekwadoru wprowadziły wymóg przedstawienia międzynarodowego świadectwa szczepienia wjeździe do kraju.

Meningokoki

Kraje takie jak Arabia Saudyjska, czy też Libia wymagają szczepienia meningokoki A, C, W-135 oraz Y.

Jest to choroba bakteryjna, przenosząca się z człowieka na człowieka drogą kropelkową. Może wywołać inwazyjną chorobę przebiegającą z sepsą czy też zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, a transmisja drobnoustrojów jest wzmożona w dużych skupiskach ludzkich. Dodatkowo suchy klimat sprzyja rozprzestrzenianiu się meningokoków.

Przed każdym wyjazdem warto rozeznać się, jak wygląda sytuacja epidemiologiczna w danym kraju!

Stosowanie szczepień obowiązkowych u podróżujących wynika z ustaleń zawartych w International Health Regulations (IHR). Jest to zbiór stanowią regulacji prawnych opublikowany przez WHO.

Szczepienia zalecane, które warto wykonać przed podróżą

Przed każdą podróżą, niezależnie od kierunku, warto uzupełnić rutynowe szczepienia (podstawowe lub przypominające) przeciw chorobom zakaźnym, które mogą wystąpić na całym świecie niezależnie od regionu, do którego wyjeżdżamy:

tężec, błonica i krztusiec,
wirusowe zapalenie wątroby typu B,
odra, świnka i różyczka.

Autor: mgr farm. Dominika Poborca

Bibliografia:

www.gov.pl

Szczepienia obowiązkowe i zalecane,
Zalecane szczepienia dla podróżujących,
Informacja dla osób podróżujących nt. obowiązujących od 12 maja 2025 r. wymagań przedstawienia międzynarodowego świadectwa szczepienia przeciwko żółtej gorączce przy wjeździe do Ekwadoru