W dniu 5 maja 2023 r. Komitet ds. Nagłych Wypadków COVID-19 wydał oświadczenie, w którym stwierdził, iż zdaniem ekspertów choroba nie stanowi już zagrożenia zdrowia publicznego. Dyrektor generalny Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) przyjął zalecenie i podał je do wiadomości publicznej. Co zatem oznacza koniec zagrożenia związanego z COVID-19?
„Koniec stanu wyjątkowego” nie oznacza magicznego zniknięcia COVID-19. Wręcz przeciwnie, jest to potwierdzenie, iż wirus przez cały czas krąży i być może będzie cyklicznie wracał, jak to ma miejsce w przypadku grypy.
To przez cały czas zabija, przez cały czas się zmienia i przez cały czas istnieje ryzyko, iż pojawią się warianty, które doprowadzą do nowych skoków liczby przypadków i zgonów. – Tedros Adhanom Gebreyesus, dyrektor WHO
Co oznacza koniec stanu zagrożenia związanego z COVID-19?
Te stwierdzenia często wydają się dalekie od rzeczywistości. Są ludzie, którzy zastanawiają się, jak zmieni się ich życie na tym nowym etapie.
Większość granic jest otwarta, turystyka odbudowuje wskaźniki ekonomiczne i podróżnicze, maski prawie nigdzie nie są wymagane. Czy sytuacja kryzysowa związana z COVID-19 nie skończyła się już wcześniej?
Cóż, chodzi o to, iż WHO ma różne kategorie patologii. I te kategorie są po to, aby nakłonić kraje i ministerstwa zdrowia do podjęcia konkretnych działań. Inne środki należy podjąć w przypadku zimowych mrozów, a inne na przykład w celu powstrzymania epidemii mpox.
Pod koniec stycznia 2020 r. WHO uznała COVID-19 za zagrożenie zdrowia publicznego o zasięgu międzynarodowym. Według artykułu redakcyjnego w specjalistycznym czasopiśmie British Medical Journal, na początku 2023 r. instytucja podtrzymała swoją decyzję co do kategorii, chociaż były co do tego kontrowersje.
Dyrektor WHO powiedział wówczas, iż kategoria jest poprawna, ponieważ koronawirus spełnia kryteria globalnego zagrożenia, choćby 3 lata później. Wskaźniki infekcji były przez cały czas wysokie, potwierdzono zakażenie wśród ssaków innych niż ludzie, a wirus miał wyraźne możliwości mutacji.
Używanie maski nie jest już wymagane prawnie w żadnym kraju na świecie.
Przeczytaj: Koronawirus – czy można się nim ponownie zarazić?
Praktyczne kwestie na koniec pandemii
Ogłoszenie końca stanu wyjątkowego przez WHO nie oznacza tego automatycznie dla wszystkich kraju. Sugeruje to opinia w czasopiśmie Nature.
Kiedy poszczególne kraje stwierdzą, iż nie ma już sytuacji nadzwyczajnej, przestają robić pewne rzeczy:
- Zmniejszają liczbę testów i zamykają niektóre ośrodki testowe.
- Zmniejszają intensywność kampanii szczepień.
- Nie wymagają zgłaszania wszystkich podejrzanych przypadków.
- Wycofują niektóre środki zapobiegawcze, takie jak stosowanie masek w miejscach publicznych.
Jest bardzo prawdopodobne, iż dla większości ludzi na planecie niedawna deklaracja WHO nie zmieni życia. Jednak jest prawdopodobne, iż niektóre regiony geograficzne zauważą, iż pewne czynności podlegają mniejszej ilości wymagań.
Możliwe jest również, iż na obszarach o mniejszej sile nabywczej pozyskiwanie szczepionek lub dostępność łóżek będzie skomplikowana. To jeden z negatywnych skutków, których niestety możemy się spodziewać.
Inne choroby, dla których ogłoszono stan zagrożenia
Zgodnie z przeglądem historycznym przygotowanym na Uniwersytecie w Umea (Szwecja), inne choroby, które zostały uznane przez WHO za stan zagrożenia na skalę światową, to:
- H1N1 w 2009 r. stan wyjątkowy ogłoszono w sierpniu 2010 r.
- Wirus polio w 2014 roku. Koniec nie został jeszcze ogłoszony.
- Ebola w Afryce Zachodniej od 2014 do 2016. Następnie w Kongo od 2019 do 2020.
- Zika między 1 lutego a 18 listopada 2016 r.
Czas trwania jest zmienny, ponieważ każda choroba zachowuje się w inny sposób. Wirus polio przez cały czas stanowi zagrożenie, chociaż nie powoduje rozprzestrzeniania się na całym świecie. Z drugiej strony Zika była ograniczona do jednego roku.
Protokoły szczepień zmienią się wraz z nowymi przepisami WHO.
Zobacz także: Wirus ospy wietrznej i półpaśca – 90% Hiszpanów jest nosicielami
Co robimy, jeżeli COVID-19 nie jest już zagrożeniem?
W grudniu 2022 r. łączna łączna liczba zgłoszonych przypadków na całym świecie wyniosła 642 miliony. WHO poinformowała również, iż w tym momencie liczba zgonów związanych z koronawirusem sięgnęła 6,62 miliona.
W regionie obu Ameryk Panamerykańska Organizacja Zdrowia (PAHO) odnotowała ponad 192 miliony potwierdzonych przypadków na dzień 29 kwietnia 2023 r. Odpowiada to 2 948 903 zgonom odnotowanym do tego samego dnia.
To, iż COVID-19 nie jest już zagrożeniem, jak miało to miejsce w latach 2020-2022, nie oznacza, iż powinniśmy go zaliczyć do historii. Starsi dorośli powinni zwrócić szczególną uwagę, ponieważ są grupą ryzyka, a liczba infekcji wśród nich wciąż jest uderzająca.
Czy powinniśmy się niepokoić? Oczywiście nie. Czy powinniśmy zachować środki zapobiegawcze? Oczywiście, iż tak.
WHO opublikowała raport dotyczący długoterminowego zarządzania COVID-19. I chociaż ten tekst ma służyć krajom do podjęcia działań w nadchodzących latach, jest to również przypomnienie, iż nie możemy przestać uważać.
Mycie rąk, izolacja, gdy mamy objawy ze strony układu oddechowego, używanie maseczki w tych samych okolicznościach oraz szczepienie to narzędzia, które mamy do dyspozycji. Zaprzestanie ich używania, utrata czujności lub „zrelaksowanie się” nie jest rozwiązaniem na koniec pandemii.
Główny obraz REUTERS.
