Świnka to choroba wieku dziecięcego, ale chorują na nią także dorośli. Warto znać najważniejsze informacje o śwince, by wiedzieć jak jej zapobiec, jak wyglądają objawy i przebieg świnki oraz jakie mogą wystąpić powikłania po śwince.
Świnka to choroba znana od czasów starożytnych i opisywał ją m.in. Hipokrates. Definiowana jest również jako nagminne zapalenie przyusznic. Jest chorobą zakaźną wywołaną przez wirus należący do rodziny Paramyxoviridae. Istnieje tylko jeden typ wirusa świnki
Wirus świnki rozprzestrzenia się drogą kropelkową, np. podczas mówienia lub kichania. Może także dojść do zakażenia drogą pośrednią. Cząsteczki wirusa osadzają się na różnych powierzchniach i przenosimy je do organizmu na dłoniach, np. dotykając twarzy. Możliwe jest także szerzenie się wirusa świnki przez ślinę chorego obecną na pożywieniu. Wirus świnki przenosi się tylko z człowieka na człowieka.
Świnka także u osób dorosłych
Świnka to choroba najczęściej występująca u dzieci. Chociaż to choroba wieku szkolnego i wczesnoszkolnego, może wystąpić także u osób dorosłych. Przebieg choroby jest wtedy zwykle znacznie cięższy i występuje wysokie ryzyko powikłań. Co ważne, przechorowanie świnki nie zapewnia 100% odporności przed kolejnym zakażeniem. Do ponownego zakażenia świnką dochodzi jednak sporadycznie.
CZYTAJ WIĘCEJ: Awokado i wpływ na zdrowie. Cholesterol, odchudzanie i przeciwskazania
Przebieg i objawy świnki
Okres wylęgania świnki wynosi 2-3 tygodnie. Chory zakaża świnką 2-4 dni zanim pojawią się pierwsze objawy świnki. Zakaża patogenem jeszcze przez choćby 9 dni po ustąpieniu objawów.
W ciągu pierwszych 48 godzin infekcji świnki występują niespecyficzne objawy gorączki, bólu głowy, bólu mięśni, zmniejszonego apetytu i złego samopoczucia. Obrzęk gruczołów ślinowych zwykle pojawia się w trzecim dniu. Same objawy choroby zwykle utrzymują się przez ok. 7 dni. Świnka może mieć również przebieg całkowicie bezobjawowy i wówczas potwierdza się ją wykryciem przeciwciał we krwi.
Obrzęk ślinianki przyusznej może trwać do 10 dni, a dorośli na ogół doświadczają gorszych objawów niż dzieci. Około 95% osób, u których wystąpią objawy świnki, doświadcza tkliwego zapalenia ślinianek przyusznych Około 15%-20% przypadków świnki nie ma klinicznych objawów infekcji, a 50% pacjentów będzie miało tylko niespecyficzne objawy ze strony układu oddechowego, a nie cechy opisane powyżej.
– informuje Medonet.
Najczęstsze objawy świnki:
- obrzęk ślinianek przyusznych (przy uchu, poniżej ucha lub pod żuchwą) – ból podczas otwierania ust, obrzęk po 1-3 dniach staje się obustronny
- bóle mięśni
- bóle głowy
- kilkudniowa gorączka
- zaczerwienienie i obrzęk ujść przewodów ślinowych w jamie ustnej
- złe samopoczucie
Rozpoznanie świnki stawiane jest na podstawie badania podmiotowego (wywiadu) i badania przedmiotowego (występowania objawów klinicznych). W przypadku osób zaszczepionych wykonywane są badania serologiczne polegające na wykryciu specyficznych przeciwciał IgG i IgM. Aby wykluczyć ewentualne bakteryjne podłoże choroby, zleca się badania laboratoryjne (morfologia, elektrolity, OB, CRP). Dodatkowa diagnostyka wykonywana jest wyłącznie w przypadku chorych, którzy wymagają hospitalizacji z powodu znacznego nasilenia objawów, bądź wystąpienia powikłań – informuje Luxmed.
Leczenie świnki, łagodzenie bólu
Samo leczenie świnki jest prowadzone w sposób objawowy. Podaje się środki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne. jeżeli szyja jest obolała, można stosować np. rozgrzewanie (maść o adekwatnościach rozgrzewających, okłady). Złagodzić przebieg choroby może dieta lekkostrawna. Należy unikać kwaśnych napojów, ponieważ mogą one podrażniać ślinianki przyuszne.
Powikłania po śwince
Niestety, możliwe są powikłania po śwince. Już podczas samego przebiegu choroby może dojść do rozwoju aseptycznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych o łagodnym przebiegu, objawiającego się m.in. wymiotami, światłowstrętem, sztywnością karku, bólami głowy i wysoką gorączką. Po przechorowaniu świnki mogą wystąpić takie powikłania jak np. zapalenie jąder lub jajników (finalnie zaburzenia płodności), zapalenie trzustki, zapalenie rdzenia, ataksja, porażenie nerwów czaszkowych oraz głuchota.
Jak często występują powikłania po śwince?
Zapalenie jąder po śwince w przypadku 20-30% u mężczyzn po okresie dojrzewania. Obrzęk jądra jest zwykle nagły i dotyczy tylko jednego jądra. Natomiast zapalenie jajnika diagnozuje się u 5% kobiet po okresie dojrzewania. Zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych u 20% osób zakażonych. Głuchota i niepłodność występują okazjonalnie.
Szczepienie na świnkę
Lekarze zalecają szczepienie przeciw śwince (szczepionka żywa atenuowana, z wirusem niezdolnym do wywołania choroby), za pomocą którego już udało się znacząco zmniejszyć zachorowalność w Polsce. Co ważne, szczepionka może zapewnić łagodniejszy przebieg świnki oraz zmniejszyć ryzyko powikłań po śwince. Szczepienie na świnkę należy do szczepień finansowanych z budżetu Narodowego Funduszu Zdrowia. Skuteczność pełnego szczepienia wynosi 98–99%.
Po szczepieniu na świnkę mogą wystąpić takie objawy jak ból w miejscu wkłucia, powiększenie węzłów chłonnych, podwyższona temperatura. Objawy ustępują samoistnie. Ewentualne przeciwskazania należy skontaktować z lekarzem.
Szczepienia przeciw śwince należą do szczepień obowiązkowych i zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych realizowane są przy użyciu skojarzonej szczepionki przeciw odrze, śwince i różyczce (tzw. szczepionka MMR) w postaci dwóch dawek podawanych w 13-15 m.ż. oraz 6 r.ż.
– wyjaśnia Medonet.
Więcej wiedzy? Zobacz
i Facebook
Źródło: Luxmed, Warszawski Uniwersytet Medyczny. Medonet
