Co roku w trzeci czwartek listopada – w 2024 r. przypadający na 21 listopada – obchodzony jest Światowy Dzień Rzucania Palenia. Ma on na celu zwrócenie uwagi społeczeństwa na ekonomiczne i zdrowotne skutki palenia, nie tyko tradycyjnych papierosów, ale w ostatnich latach również e-papierosów.
Pomysłodawcą Światowego Dnia Rzucania Palenia był amerykański dziennikarz Lynn Smith, który w 1974 r. zaapelował do czytelników swojej gazety, aby jednego dnia na próbę przestali palić papierosy. Jak się okazało, do wyzwania podeszło łącznie około 150 tys. osób – zachęcone tym wynikiem Amerykańskie Towarzystwo Walki z Rakiem uznało trzeci czwartek listopada (tydzień przed obchodzonym w USA Dniem Dziękczynienia) za Dzień Rzucania Palenia.
W Polsce Światowy Dzień Rzucania Palenia obchodzony jest od 1991 r. Zarówno w naszym kraju, jak i na całym świecie głównym celem tego święta jest zwrócenie uwagi społeczeństwa na ekonomiczne i zdrowotne skutki palenia, nie tyko tradycyjnych papierosów, ale w ostatnich latach również e-papierosów. Według Światowej Organizacji Zdrowia, palenie – obok picia alkoholu oraz otyłości – jest najważniejszym problemem zdrowia publicznego w Europie.
70 tys. zgonów rocznie z powodu chorób odtytoniowych
Według przeprowadzonego w 2020 r. przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny PIB badania, przynajmniej jednego tradycyjnego papierosa dziennie wypada w Polsce 23,1% mężczyzn oraz 14,9% kobiet. Coraz więcej osób sięga też po papierosy elektronicznie – we wspomnianym raporcie przyznało się do tego 10,8% mężczyzn i 7,1% kobiet.
W opublikowanym w kwietniu 2024 r. dokumencie „Palenie tytoniu – najważniejszy czynnik wpływający na zdrowie Polaków” wskazano, iż 8 mln Polaków regularnie pali, zaś choćby 70 tys. rocznie umiera z powodu chorób odtytoniowych. Dodatkowo w Polsce codziennie 4 mln dzieci są bezpośrednio narażone na dym tytoniowy.
Zbyt łatwy dostęp młodzieży do produktów tytoniowych
Szczególnie niepokojący w naszym kraju jest zbyt łatwy dostęp młodzieży do wszystkich produktów nikotynowych, takich jak e-papierosy i podgrzewacze tytoniu – wynika z badań Instytutu Badań Społecznych i Rynkowych oraz Rotary Club Warszawa dotyczących dostępności i korzystania z wyrobów nikotynowych przez młodzież.
Sondaż, który przeprowadzono w październiku 2024 r. na grupie 1000 rodziców oraz 500 nastolatków w wieku 15-17 lat nie pozostawia złudzeń: dostęp do wszystkich produktów nikotynowych, w tym e-papierosów i podgrzewaczy tytoniu, jest wśród młodzieży przez cały czas zbyt łatwy. Aż 83% badanych nastolatków i rodziców uważa go za łatwy lub bardzo łatwy, a 74% nie widzi problemów z kupieniem takich produktów. Co ciekawe, młodzież częściej aniżeli rodzice ocenia dostęp tych produktów jako „zbyt łatwy”.
Najbardziej rozpoznawalne wśród rodziców (79%) i młodzieży (83%) są podgrzewacze tytoniu. Według raportu może to być skutek intensywnych działań marketingowych, jak też dużej obecności na rynku tych produktów, na przykład w centrach handlowych.
Jaki produkt nikotynowy jest najbardziej atrakcyjny dla ludzi młodych? Młodzież wskazuje przede wszystkim na jednorazowe e-papierosy (37%), na drugim miejscu stawia podgrzewacze tytoniu (26%), a na trzecim – saszetki (10%). 27% rodziców wskazuje na e-papierosy, zaledwie 12% na podgrzewacze. Aż 16% sądzi, iż saszetki są atrakcyjne dla młodzieży.
Zdrowotne skutki palenia
Palenie papierosów jest jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju m.in. chorób układu oddechowego (POCHP), chorób układu krążenia (miażdżyca, tętniak aorty, choroba niedokrwienna serca, zwyrodnienie mięśnia sercowego) oraz nowotworów (rak płuc, przełyku, jamy ustnej, górnych dróg oddechowych, nerek).
Palenie ma również jednoznacznie negatywny wpływ na stan zdrowia jamy ustnej – dym tytoniowy zawiera tysiące substancji chemicznych, w tym nikotynę, substancje smoliste, tlenek węgla, formaldehyd, benzen i inne związki rakotwórcze, które na różne sposoby uszkadzają tkanki jamy ustnej. Palenie wpływa na równowagę mikrobiologiczną, zakłóca naturalne procesy regeneracji i prowadzi do trwałych zmian w obrębie zębów oraz dziąseł.
Jednym z najważniejszych czynników ryzyka rozwoju nowotworów obszaru szyi i głowy – w tym jamy ustnej – jest palenie papierosów. Dużą rolę w diagnozowaniu palaczy i zwracaniu uwagę na zwiększone ryzyko pojawienia się u nich raka odgrywają lekarze dentyści. – Lekarz dentysta jako jeden z pierwszych może podczas badania pacjenta zauważyć, iż pali on papierosy. W takiej sytuacji warto wykonać tzw. minimalną interwencję, czyli wprost zapytać, czy pacjent pali, a jeżeli uzyska się twierdzącą odpowiedź, dać mu kontakt np. do poradni leczenia uzależnień, gdzie otrzyma pomoc w walce z nałogiem – mówi dr n. med. Paweł Koczkodaj, absolwent zdrowia publicznego na WUM, specjalista zdrowia publicznego, adiunkt w Narodowym Instytucie Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowym Instytucie Badawczym, ambasador Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem w Polsce.
Źródło: https://naukawpolsce.pl/
https://www.gov.pl/
