CRP - co to za badanie?
CRP to jeden z najczęściej oznaczanych parametrów klinicznych - nie bez przyczyny. To jedno z najważniejszych białek ostrej fazy, to jest grupy substancji produkowanych przez wątrobę w odpowiedzi na stan zapalny, wywołany np. przez: infekcje, urazy, nowotwory czy choroby reumatyczne. Funkcja białek ostrej fazy jest naprawdę szeroka: nie tylko, chronią zdrowe tkanki przed niszczącym działaniem enzymów trawiących białka i lokalnie ograniczają dostępność żelaza (które jest niezbędne bakteriom do namnażania się), ale i przyłączają się do antygenów bakteryjnych i ułatwiają sfagocytowanie, czyli pochłanianie bakterii przez makrofagi.Reklama
Wysokie CRP - co oznacza?
U osób zdrowych poziom białka C-reaktywnego pozostaje niski i stabilny - zwykle mieści się w przedziale od 0,8 do 3 mg/l. Kiedy zaczyna wzrastać? Oczywiście wtedy kiedy w organizmie ma miejsce zapalenie - przyjmuje się, iż poziom CRP powyżej 10 mg/l świadczy o istniejącym stanie zapalnym. W ekstremalnych przypadkach, np. w ciężkich zakażeniach lub martwicach, stężenie CRP może wzrosnąć ponad 1000-krotnie powyżej normy! Inne sytuacje, nie wiążą się zwykle z tak drastycznymi stężeniami CRP, niemniej wskaźnik pozostaje bardzo cennym źródłem informacji na temat zdrowia pacjenta. Mimo iż na jego podstawie raczej trudno wyrokować, jaka jest konkretna diagnoza, to zmiany jego stężenia w czasie służą jako wskaźnik aktywności stanu zapalnego i monitorowania skuteczności leczenia.
OB (odczyn Biernackiego) - wysokie wartości
OB, czyli odczyn Biernackiego, to jeden z tych klasycznych wskaźników, które wciąż mają swoje miejsce w diagnostyce. Mierzy, jak gwałtownie opadają krwinki czerwone w próbce krwi - im szybciej, tym większe prawdopodobieństwo, iż w organizmie toczy się stan zapalny. Za prawidłową wielkość wskaźnika OB uznaje się 0-20 mm/h (dla osób poniżej 50. roku życia). Na występowanie stanu zapalnego mogą wskazywać wartości powyżej 20 mm/h. Wszystko dlatego, iż w obecności białek zapalnych erytrocyty łatwiej się ze sobą zlepiają i szybciej opadają na dno.
Morfologia - co diagnozuje?
Morfologia krwi obwodowej jest podstawowym badaniem, wykonywanym rutynowo podczas diagnostyki wielu chorób. Ale jak ma się do stanu zapalnego? Najważniejsze parametry które mogą na niego wskazywać to: leukocyty, czyli krwinki białe i płytki krwi.
Morfologia - na co zwrócić uwagę?
Analizując morfologię pod kątem potencjalnego stanu zapalnego, lekarz zwraca uwagę na wspomniane już leukocyty, które chronią organizm przed zakażeniami bakteryjnymi i pasożytniczymi, a także biorą udział w reakcjach zapalnych. W morfologii podstawowymi parametrami do oceny krwinek białych są:
WBC - liczba krwinek białych w jednostce objętości krwi. Wzrost tego parametru świadczy zwykle o toczącym się zakażeniu bakteryjnym. Występuje także w przebiegu białaczek. Norma WBC we krwi u dorosłych wynosi zwykle 4000-10000/µl.;LYMPH - liczba limfocytów we krwi. Rosną przy infekcjach wirusowych i niektórych białaczkach;NEUT - liczba neutrofiliiwe krwi. Wzrost jest charakterystyczny dla zakażeń bakteryjnych;EOS - liczba eozynofilów, wzrost zachodzi w przypadku zakażeń pasożytniczych, chorobach alergicznych i nowotworach;MONO - liczba monocytów, wzrost parametru obserwuje się w przebiegu przewlekłych chorób zapalnych;BASO - liczba i procent bazofili.
Czasami przydane okazuje się także zwrócenie uwagi na płytki krwi - ich liczba może wzrosnąć w przebiegu niektórych infekcji - szczególnie bakteryjnych i wirusowych. Podobnie dzieje się w chorobach przewlekłych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów czy nieswoiste zapalenia jelit.
CRP, OB, morfologia - które badanie wybrać?
Za najczulszy wskaźnik stanu zapalnego uchodzi CRP. Dlatego, iż wzrasta już po 6-8 godzinach od pojawienia się zapalenia, a jego wysokie stężenie może sugerować poważną infekcję bakteryjną, co jest najważniejsze w podjęciu decyzji o leczeniu. Co ważne, CRP nie tylko sygnalizuje, iż w organizmie coś się dzieje, ale też pozwala śledzić zmiany w czasie - na przykład ocenić, czy leczenie działa. OB przydaje się w monitorowaniu przewlekłych chorób zapalnych, zaś morfologia dostarcza ogólnych informacji, które pomagają w diagnostyce. Jednak zwykle lekarze zlecają kombinację tych badań, aby uzyskać pełniejszy obraz sytuacji zdrowotnej.
Źródła:
Sproston NR, Ashworth JJ. Role of C-Reactive Protein at Sites of Inflammation and Infection. Front Immunol. 2018 Apr doi: 10.3389/fimmu.2018.00754.Sharma S, Pratima K, Ambedkar SN, Morphological changes in white blood cells in systemic inflammatory response syndrome (SIRS) with and without sepsis: An observational study. J Family Med Prim Care. 2023 doi: 10.4103/jfmpc.jfmpc_2512_22. Bartlett KJ, Vo AP, Rueckert J, Promoting appropriate utilisation of laboratory tests for inflammation at an academic medical centre. BMJ Open Qual. 2020 doi: 10.1136/bmjoq-2019-000788.
CZYTAJ TAKŻE:
