O której godzinie badać TSH? Czy tylko rano? Słyszałam, iż warto badać je także w ciągu dnia lub wieczorem? Czy wtedy też trzeba być na czczo?
TSH (tyreotropina) to hormon przysadki, kontrolujący pracę tarczycy. Jego oznaczenie ma charakter badania przesiewowego, które wykonuje się jako pierwsze w diagnostyce pracy tarczycy. Dzieje się tak, ponieważ przysadka reaguje dużymi zmianami w wydzielaniu tego hormonu choćby przy niewielkich zmianach w pracy tarczycy.
TSH cechuje swoisty, dobowy profil wydzielania, w którym maksymalne stężenie osiąga ono w późnych godzinach wieczornych, minimalne zaś w godzinach popołudniowych. Różnica między maksymalnym a minimalnym stężeniem TSH jest jednak niezbyt wielka (średnio 0,95 mIU/l przy zakresie referencyjnym 0.4 - 4.0 mIU/l). Z tego względu oznaczenia TSH można dokonywać o dowolnej porze dnia i nocy, mając jednak na uwadze dobową zmienność wydzielania.Reklama
Co do bycia na czczo, w przestrzeni medycznej istnieją dwa przeciwstawne poglądy, z których jeden sugeruje, iż to konieczne, drugi zaś - iż nie. Według najnowszej wiedzy nie ma konieczności pozostawania na czczo przy oznaczaniu TSH, gdyż posiłek nie wpływa znacznie na pracę przysadki w kwestii wydzielania hormonu tropowego tarczycy. Zwyczajowo jednak badanie wykonuje się na czczo, ponieważ oznaczamy z tego samego pobrania inne parametry, wymagające pozostania na czczo (np. glukozę, morfologię, lipidogram itd.).
Sugerowałabym oznaczenie TSH rano, ze względu na znany profil wydzielania dobowego i osiągane wtedy średnie stężenia hormonu, co implikuje, iż można wtedy wykonać również inne oznaczenia, do których pozostaje się na czczo.
Jednym z ważniejszych czynników, o których należy pamiętać przy oznaczaniu TSH, jest interferencja ze strony biotyny. Biotyna - popularna witamina B, którą stosujemy na porost i zdrowie włosów i paznokci, interferuje z oznaczeniem TSH w próbce. Z tego względu należy odstawić leki i suplementy z biotyną na 3 do 7 dni przed oznaczeniem TSH. Należy także poinformować pobierającego i lekarza o przyjmowaniu zarówno biotyny, jak i leków, wpływających na działanie tarczycy.
Czy momentu cyklu miesiączkowego wpływa na TSH? Czy można je wykonywać cały miesiąc?
Jest kilka badań, których wykonywania zabrania się podczas okresu. Najważniejsze z nich to cytologia szyjki macicy, badanie ogólne moczu i krew utajona w kale. Wszystkie z nich wiążą się z obecnością krwi i złuszczających się komórek w obrazie (cytologia) lub wyniku (mocz i kał) badania.
Aby dowiedzieć się, czy można badać TSH podczas całej długości cyklu i w dowolnym jego momencie, należy sobie zadać pytanie o interferencję bądź nakładanie się wyników oznaczenia TSH z dowolnym momentem cyklu. Literatura wskazuje, iż TSH nie wpływa bezpośrednio na cykl miesiączkowy i vice versa. Wpływ tego hormonu na cykl jest raczej pośredni. TSH zawiaduje pracą tarczycy, a dopiero sama tarczyca - pracą organizmu. Stąd potencjalnych przeszkód należałoby się spodziewać ze strony oznaczenia hormonów tarczycy w trakcie różnych faz cyklu, bardziej niż ze strony TSH.
Istotnie, można zaobserwować drobne różnice w wytwarzaniu fT4 - głównego hormonu tarczycy, w zależności od fazy cyklu. Różnice te są jednak na tyle niewielkie i nieistotne statystycznie, iż nie zabrania się oznaczeń fT4 i fT3 w jakiejkolwiek fazie cyklu.
Zatem, jeżeli możemy oznaczać fT3 i fT4 w dowolnej fazie cyklu miesiączkowego, to samo dotyczy TSH: ani faza folikularna, ani lutealna, ani miesiączka, ani owulacja - żadne z nich nie jest przeciwwskazaniem do oznaczenia TSH we krwi. Wpływ fazy cyklu na wartości TSH nie jest istotny statystycznie w ocenie pracy przysadki ani tarczycy.
Przy oznaczeniu TSH większą wagę należy przyłożyć do interferencji ze strony leków i suplementów, np. lewotyroksyny czy biotyny, niż na fazę cyklu miesiączkowego.
Źródła:
Dembińska - Kieć A., Naskalski J. W. (red.), Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej, Urban & Partner, Wrocław 2002.Praca zbiorowa, Interna Szczeklika 2023, Medycyna Praktyczna, Kraków 2023.https://diag.pl/pacjent/artykuly/jakie-badania-krwi-mozesz-wykonac-bedac-w-trakcie-okresu/#2-Czy-badania-krwi-w-trakcie-trwania-miesiaczki-maja-wartosc-diagnostycznahttps://www.thyforlife.com/you-thyroid-and-your-period/https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.8.2.9.
CZYTAJ TAKŻE:
Co lipaza może powiedzieć o stanie trzustki? Taki wynik to znak ostrzegawczy
