Histamina - rola w organizmie
Histamina to organiczny związek chemiczny, który pełni bardzo istotną rolę w naszym organizmie. Jest to biogenna amina, co oznacza, iż jest produkowana wewnątrz organizmów żywych. Histamina pełni szereg funkcji związanych głównie z regulacją reakcji immunologicznych, procesami zapalnymi, regulacją przepuszczalności naczyń krwionośnych, procesami trawiennymi i innymi procesami fizjologicznymi.
Histamina jest jednym z głównych mediatorów reakcji alergicznych. W odpowiedzi na alergeny, np. pyłki, sierść zwierząt czy jad owadów, komórki tuczne (specjalne komórki układu immunologicznego) uwalniają histaminę. To powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych, zwiększenie przepuszczalności ścian naczyń, co prowadzi do objawów alergii takich jak obrzęk, świąd i katar.Reklama
Histamina odgrywa także rolę w wielu procesach fizjologicznych takich jak regulacja snu, czynności żołądka (produkcja kwasu żołądkowego) i procesy odpornościowe.
W przypadku urazów lub infekcji histamina jest uwalniana w odpowiedzi na bodźce zapalne. Pomaga w przyciąganiu komórek odpornościowych do obszarów zainfekowanych lub uszkodzonych.
Histamina wpływa także na przepuszczalność ścian naczyń krwionośnych, co ma znaczenie w procesach zapalnych. Istnieje wiele receptorów histaminowych w organizmach, głównie H1, H2, H3 i H4, które różnią się miejscem występowania i funkcją. Leki antyhistaminowe są powszechnie stosowane w leczeniu objawów alergii, ponieważ blokują działanie histaminy na jej receptory, zmniejszając tym samym objawy alergiczne.
Nietolerancja histaminy a enzym DAO
Histamina pełni istotną rolę w wielu procesach organizmu. Może ona jednak prowadzić do niepożądanych objawów u niektórych osób, zwłaszcza gdy dochodzi do zaburzeń w równowadze między produkcją a degradacją tej substancji. Nietolerancja histaminy może wynikać z różnych czynników, ale jednym z kluczowych jest niedobór lub osłabione działanie enzymu diaminooksydazy (DAO).
DAO jest enzymem, który odpowiada za rozkład histaminy dostarczonej z pokarmem. Gdy jego aktywność jest ograniczona, może dochodzić do gromadzenia się histaminy we krwi, co może prowadzić do bólów głowy, problemów z układem pokarmowym czy reakcji skórnych.
Niedobór DAO lub osłabione jego działanie mogą wynikać z różnych czynników - genetycznych predyspozycji, chorób układu pokarmowego, stosowania niektórych leków czy zaburzeń metabolicznych. Dieta również może odgrywać rolę, zwłaszcza gdy spożywane są produkty bogate w histaminę lub zawierające substancje wspierające jej uwalnianie.
Objawy nietolerancji histaminy
Nietolerancja histaminy może manifestować się różnorodnymi objawami, które mogą być podobne do alergii lub reakcji alergicznych. Najczęściej są to:
objawy skórne: świąd, zaczerwienienie skóry, pokrzywka;objawy układu pokarmowego: bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunka;objawy układu oddechowego: katar, kichanie, duszność;objawy ogólne: bóle głowy, zmęczenie, złe samopoczucie.
Osoby z nietolerancją na histaminę mogą być bardziej podatne na objawy po spożyciu pokarmów bogatych w histaminę lub po ekspozycji na inne czynniki zwiększające poziom histaminy takie jak alkohol, niektóre leki czy stres.
Nietolerancja histaminy - diagnostyka
Obecnie rozpoznanie nietolerancji histaminy to głównie diagnoza z wykluczenia. Oznacza to, iż przy pojawieniu się objawów - takich jak bóle głowy, wysypki czy dolegliwości trawienne - w pierwszej kolejności lekarze eliminują inne możliwe przyczyny, m.in. alergie pokarmowe, celiakię czy choroby zapalne jelit.
Dostępne są badania laboratoryjne, np. pomiar aktywności enzymu DAO czy poziomu histaminy we krwi, ale ich wiarygodność (np. aktywność DAO) może się wahać nie tylko między różnymi osobami, ale także u tej samej osoby w kolejnych pomiarach. Z tego powodu testy te rzadko są zalecane na początku diagnostyki. W praktyce potwierdzenie nietolerancji histaminy opiera się na obserwacji: stwierdzeniu co najmniej dwóch typowych objawów i ich ustąpieniu bądź wyraźnym złagodzeniu po wprowadzeniu diety antyhistaminowej.
Zalecenia dietetyczne w nietolerancji histaminy
Podstawowym założeniem diety przy nietolerancji histaminy jest unikanie lub ograniczanie produktów o wysokiej zawartości histaminy. Celem jest zmniejszenie jej kumulacji we krwi, a tym samym złagodzenie lub całkowite wyeliminowanie objawów.
Zawartość histaminy w żywności może być bardzo różna - od wartości poniżej 1 mg/kg aż do kilku tysięcy mg/kg. Za produkty o niskiej zawartości histaminy uznaje się zwykle te, w których jej stężenie wynosi od 5 do 50 mg/kg i to właśnie one są rekomendowane w diecie eliminacyjnej. Część ekspertów przyjmuje jednak jeszcze bardziej restrykcyjne kryteria, określając żywność niskohistaminową jako tę zawierającą mniej niż 1 mg/kg.
Kluczowe znaczenie ma adekwatna edukacja pacjentów, ponieważ próg tolerancji histaminy może być różny u każdej osoby. Dlatego dieta powinna być zawsze indywidualnie dostosowana i najlepiej prowadzona pod okiem specjalisty.
Jakie produkty mają dużo histaminy?
Histamina jest syntezowana wewnątrz organizmu, głównie w komórkach układu odpornościowego takich jak bazofile, mastocyty oraz makrofagi. Jest przechowywana w tych komórkach i uwalniana w odpowiedzi na różne bodźce, jak alergeny czy urazy. Pewne bakterie w przewodzie pokarmowym mogą także produkować histaminę. Ponadto histamina może być dostarczana do organizmu wraz z dietą. Najwięcej histaminy zawierają:
produkty fermentowane - kiszona kapusta, ogórki kiszone, kefir, jogurt, kiszone ryby;produkty mięsne - zwłaszcza te poddane długotrwałemu przechowywaniu lub fermentacji, takie jak wędliny, kiełbasy, szynki, wędzone ryby;niektóre owoce - truskawki, maliny, winogrona, kiwi;niektóre warzywa - pomidory, bakłażany, szpinak;produkty zawierające drożdże - takie jak pieczywo świeże z drożdżami, niektóre herbatniki;napoje alkoholowe - szczególnie czerwone wino, piwo;niektóre sery - zwłaszcza te dojrzewające długo, takie jak sery pleśniowe;niektóre ryby - zwłaszcza te przechowywane długo, takie jak makrela, sardynki, tuńczyk.
Źródła:
https://www.alergia-astma-immunologia.pl/2021_26_4/AAI_04_2021_1413_bartuzi.pdfhttps://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/alergie-i-nietolerancje-pokarmowe/dieta-antyhistaminowa-czy-histamina-moze-szkodzic/
CZYTAJ TAKŻE:
