Przygotuj się na nastoletnią zmianę
Wiek nastoletni rządzi się swoimi prawami. Rodzice osób w wieku 11-18 lat zauważają, iż ich dzieci zmieniają się nie tylko fizycznie i psychiczne, ale też zmienia się ich samoświadomość m.in. w kwestii emocji. Wiele tych różnic dotyczy po prostu dojrzewania i burzy hormonalnej, która rozgrywa się w ciele nastolatka.
Psychologowie zaznaczają, iż największy przełom, który często zaskakuje rodziców, następuje między 12. a 13. rokiem życia. Wtedy opiekunowie najbardziej widzą zmiany, które dotyczą przeistaczania się ich pociechy z dziecka w nastolatka i często są tym zdziwieni.
Twoje dziecko może stać się bardziej niepewne i odczuwać różne niepokoje, a równocześnie ty jako opiekun możesz mieć trudności ze zrozumieniem zmartwień swojej córki/swojego syna. Wcale nie musi tak być – wystarczy, iż będziesz świadoma tego, co może cię czekać i przygotujesz się psychicznie i emocjonalnie na różne sytuacje.
Język i sposób myślenia
13-latki mają już wypracowaną umiejętność samodzielnego rozwiązywania problemów, ale wielu ma przez cały czas trudności w myśleniu o przyszłości i wzięciu odpowiedzialności za swoje decyzje (dotyczy to też przewidywania konsekwencji). Często podejmują decyzje pochopnie, nie myśląc o daleko idących skutkach. Wynika to z tego, iż ich mózgi wciąż się rozwijają, a oni często sądzą, iż są w centrum uwagi całego otoczenia (jeśli mają pryszcza, to uważają, iż wszyscy mijający go na ulicy go widzą).
Nastolatki w okolicach 13. roku życia przez cały czas mają dość abstrakcyjne myślenie i dlatego uważają, iż nikt ich nie rozumie. Równocześnie starają się przesuwać granice poprzez kwestionowanie zasad rodzinnych albo szkolnych. Czują coraz częściej, iż nie są już dziećmi, ale przez cały czas nie są w pełni dorośli, co budzi w nich frustrację.
W okolicach 13. urodzin zmienia się ciało dziecka, ale przede wszystkim dochodzi do zmian emocjonalnych i psychicznych, które są spowodowane rozwojem mózgu. Efektem może być niepewne, kapryśne zachowanie, ale również zwiększona wrażliwość emocjonalna oraz skrepowanie różnymi sytuacjami.
Rola w społeczeństwie
Wahania nastroju wynikają ze zmian w mózgu 13-latka, których powodem są m.in. zmiany hormonalne. Nasilają się przez stres i problemy z rówieśnikami, które są integralną częścią życia dziecka w wieku szkolnym. Trudne emocje wynikają też z nauki bycia niezależną jednostką, która podejmuje samodzielne decyzje. Wchodząc w ten "trudny czas", twój nastolatek:
buduje samoświadomość,
może doświadczać wahań nastroju i samooceny,
traktuje nadrzędnie przyjaciół,
poszukuje i rozwija swoją tożsamość.
Spokój i bezpieczeństwo 13-latka
Nastolatek na tym etapie rozwoju chce stać się całkiem niezależny. Czasami więc będzie zachowywał się w sposób, który ty, jako osoba dorosła, uznajesz za niebezpieczny. Postaraj się zrozumieć jego perspektywę, przypomnij sobie, jaka sama byłaś w jego/jej wieku. Znajdźcie wspólne rozwiązania, które będą odznaczały się równowagą między bezpieczeństwem a wolnością.
Zakazywanie wszystkiego nie sprawi, iż nastolatek zacznie się słuchać cię we wszystkich kwestiach. Raczej doprowadzi do jego buntu na każdym polu. Dotyczy to bezpieczeństwa fizycznego, ale również np. poruszania się w mediach społecznościowych. 13 lat to granica, od której można legalnie korzystać z Facebooka, Instagrama czy TikToka, zadbaj więc o to, by twoje dziecko miało do nich zdrowy stosunek (dbaj o równowagę: zakazywanie korzystania z ekranów wywoła odwrotny skutek).
