Nowotwory nie są jednorodną jednostką chorobową. Mamy wiele różnych nowotworów, zlokalizowanych w różnych narządach, o różnych uwarunkowaniach genetycznych.
– Chcemy wykrywać nowotwory jak najwcześniej, bo wiemy, iż im wcześniejsze wykrycie nowotworu, tym skuteczniejsze leczenie i przede wszystkim większe szanse pacjenta na długie życie w zdrowiu. Szukamy markerów, które pozwoliłyby nam nowotwory wykryć, nadzorować ich leczenie i ewentualny progres choroby – mówi prof. dr hab. n. med. Michał Kukla, kierownik Zakładu Endoskopii w Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie, adiunkt Kliniki Chorób Wewnętrznych i Geriatrii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Jak zauważa ekspert, idealny marker to taki, który ma wysoką czułość i swoistość diagnostyczną, a także wysoką swoistość narządową. Stężenie markera powinno pozostawać w korelacji ze stopniem zaawansowania nowotworów. I wreszcie powinien mieć wysoką wartość prognostyczną. I chociaż naukowcy wciąż pracują nad poprawą skuteczności markerów, to do ideału jeszcze daleko. Mimo to markery są przydatne na poszczególnych etapach leczenia. W celu ich prawidłowego odczytania należy jednak wziąć pod uwagę wiele czynników. W swoim wykładzie specjalista omawia najważniejsze markery, m.in. stosowane w raku jelita grubego, raku prostaty i trzustki oraz ich zastosowanie oraz prawidłowe odczytanie.
Podsumowując, prof. Kukla zaznacza, że:
– markery nowotworowe nie są przydatne w badaniach przesiewowych,
– oznaczenie markerów jest pomocne w określeniu zaawansowania choroby, obecności przerzutów odległych, resekcyjności zmiany i kwalifikacji do przeszczepienia,
– stężenia markerów nowotworowych wykazują znaczenie rokownicze i korelują z przeżyciem i ryzykiem nawrotu nawrotu choroby nowotworowej,
– oznaczenie markerów nowotworowych ma znaczenie w określeniu skuteczności leczenia zarówno systemowego, jak i chirurgicznego,
– niektóre markery mogą wchodzić w skład panelu „parametrów” używanych w skalach rokowniczych,
– u osób starszych może zwiększać się poziom markerów mimo braku choroby nowotworowej.
Wykład „Znaczenie markerów nowotworowych" prof. dr hab. n. med. Michał Kukla wygłosił podczas XI Ogólnopolskiego Kongresu Starzenia. Pacjent 65+ w Codziennej Praktyce Lekarskiej. Kongres zorganizowało wydawnictwo Termedia.
