Nowe badania sugerują, iż probiotyki mogą skutecznie wspierać leczenie kandydozy jamy ustnej, ograniczając liczbę drożdżaków i łagodząc objawy choroby. Choć dowody są wciąż w fazie rozwoju, coraz więcej danych potwierdza potencjał ich roli jako uzupełnienia terapii przeciwgrzybiczej.
Probiotyki, czyli żywe mikroorganizmy, które podawane w odpowiednich ilościach przynoszą korzyści zdrowotne gospodarzowi, od dawna stosowane są w leczeniu zaburzeń mikrobiomu jelitowego. Coraz częściej badacze zwracają jednak uwagę na ich znaczenie dla mikrobiomu jamy ustnej – drugiego po jelitach najbardziej zróżnicowanego ekosystemu mikroorganizmów w organizmie człowieka.
Dr Menmeet Singh z Western University of Health Sciences w Kalifornii (USA) w pracy „Effects of Probiotic Therapy on Patients with Oral Candidiasis Compared to Conventional Antifungal Treatment or Placebo: A Mini-Review” opublikowanej na łamach „Journal of the California Dental Association” przeprowadził analizę 17 badań z ostatniej dekady, obejmujących zarówno badania kliniczne, jak i in vitro. Celem było określenie, czy probiotyki mogą skutecznie zmniejszać liczebność grzybów z rodzaju Candida oraz łagodzić objawy kandydozy w porównaniu z klasycznym leczeniem przeciwgrzybiczym lub placebo.
Kandydoza jamy ustnej – problem wciąż aktualny
Kandydoza (drożdżyca) jamy ustnej to infekcja wywoływana przez nadmierny rozrost Candida albicans – naturalnego składnika flory jamy ustnej. Choroba często dotyka osób starszych, pacjentów użytkujących protezy zębowe, chorych onkologicznie oraz osoby z obniżoną odpornością.
Standardowa terapia opiera się na stosowaniu leków przeciwgrzybiczych z grupy azoli i polienów, które mimo wysokiej skuteczności mogą powodować działania niepożądane oraz prowadzić do rozwoju oporności grzybów.
Probiotyki – skuteczne wsparcie czy realna alternatywa?
Spośród analizowanych badań aż 16 z 17 wykazało działanie przeciwgrzybicze probiotyków. Najczęściej testowane szczepy należały do rodzajów Lactobacillus, Streptococcus oraz Bifidobacterium. Wyniki wskazują, iż probiotyki mogą obniżać liczebność drożdżaków w ślinie, płytce i na błonach śluzowych, hamować adhezję i tworzenie biofilmu przez Candida spp. oraz łagodzić stan zapalny i stymulować odpowiedź immunologiczną gospodarza.
W jednym z badań dodatek Streptococcus salivarius do nystatyny skrócił czas leczenia i poprawił efekty terapeutyczne. W innym eksperymencie stosowanie Lactobacillus reuteri przez 12 tygodni u pensjonariuszy domów opieki znacznie zmniejszyło kolonie Candida w ślinie i płytce nazębnej.
Tylko jedno analizowane badanie nie potwierdziło istotnych różnic między probiotykiem a placebo – autorzy zwracają jednak uwagę na ograniczenia metodologiczne.
Wyzwania i perspektywy
Chociaż wyniki są obiecujące, autor przeglądu podkreśla, iż brakuje badań o wysokiej jakości metodologicznej, porównywalnych z tymi prowadzonymi dla leków farmaceutycznych. przez cały czas nie do końca poznano też mechanizmy działania probiotyków w jamie ustnej – zwłaszcza ich wpływu na układ odpornościowy i mikrobiom w warunkach klinicznych.
Potrzebne są także standaryzowane protokoły badań, regulacje dotyczące jakości preparatów probiotycznych oraz określenie optymalnych dawek i schematów stosowania.
Jak podsumowano, włączenie probiotyków do profilaktyki oraz leczenia kandydozy jamy ustnej może stanowić wartościowe uzupełnienie terapii przeciwgrzybiczej – szczególnie u pacjentów z grup ryzyka. Jednak zanim trafią one na stałe do zaleceń klinicznych, potrzebne są dalsze, dobrze zaprojektowane badania potwierdzające ich skuteczność i bezpieczeństwo.
– W debacie o zdrowiu publicznym stomatologia powinna zajmować adekwatne miejsce. Nie ma zdrowia ogólnego bez zdrowia jamy ustnej. Wiele objawów widocznych w jamie ustnej można wiązać z profilaktyką i diagnostyką chorób ogólnych – mówi prof. dr hab. n. med. Marzena Dominiak, prezydent Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego, prorektor ds. umiędzynarodowienia Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, kierownik Katedry i Zakładu Chirurgii Stomatologicznej wrocławskiej uczelni.
Źródło: https://www.tandfonline.com/journals/ucda20
