Syncytialny wirus oddechowy, znany jako RSV, osiąga swój szczyt zachorowań w miesiącach styczniu i lutym, podobnie jak sezonowa grypa, jednak okres jego występowania rozciąga się od października do maja. Zakażenie to trudne jest do odróżnienia od pozostałych infekcji wirusowych górnych dróg oddechowych. Jak zauważa prof. Tadeusz M. Zielonka z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, objawy wywołane przez RSV mogą się bardzo różnić — od całkowitego braku symptomów po ciężkie zapalenie płuc, które może prowadzić do niewydolności oddechowej.
U młodych, zdrowych dorosłych infekcja zwykle ogranicza się do górnych dróg oddechowych i manifestuje się jako zatkany nos, zmęczenie, gorączka oraz kaszel. Jednakże u niektórych chorych wirus może przejść w dolne drogi oddechowe, powodując objawy takie jak duszność, świszczący oddech oraz uporczywy kaszel.
Największe ryzyko powikłań dotyczy niemowląt do drugiego roku życia oraz osób starszych. Szczególnie niebezpieczne dla seniorów z chorobami współistniejącymi, takimi jak cukrzyca, astma czy przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), jest zakażenie RSV, które według prof. Zielonki okazuje się groźniejsze choćby niż grypa. Pacjenci z RSV częściej trafiają na oddziały intensywnej terapii, wymagają wentylacji mechanicznej oraz dłuższego pobytu w szpitalu w porównaniu do osób chorych na grypę.
RSV u dzieci i seniorów. Dostępne bezpłatne szczepionki
W 2024 roku w Polsce zarejestrowano ponad 41 tysięcy przypadków zakażeń RSV, z czego niemal połowa dotyczyła dzieci poniżej 2. roku życia. W roku 2025 liczba zachorowań znacznie przekroczyła tę sumę, co częściowo wynika ze zmian w obowiązkach raportowania zakażeń, wprowadzonych w lutym 2023 roku. W pierwszych dziesięciu miesiącach 2024 roku odnotowano około 38 tysięcy zakażeń, podczas gdy w tym samym okresie 2025 roku już 93 tysiące.
Proporcjonalnie wzrosła także liczba szczepień przeciw RSV, szczególnie dzięki refundacji preparatów dla kobiet w ciąży i seniorów.
Od kwietnia 2025 roku dostępna w Polsce jest bezpłatna szczepionka Abrysvo, przeznaczona dla kobiet w ciąży oraz osób powyżej 65. roku życia. Dla osób w wieku 60-64 lata przewidziano refundację na poziomie 50%. Jesienią 2025 roku na listach refundacyjnych pojawiła się nowa szczepionka Arexvy, wyróżniająca się zawartością adiuwanta zwiększającego skuteczność szczepienia.
Wysoka zakaźność RSV sprawia, iż jedna zakażona osoba może przenieść wirusa na średnio trzy kolejne. Okres zakaźności zwykle trwa około tygodnia, jednak u osób z osłabioną odpornością może się wydłużyć choćby do 4 tygodni. Do przeniesienia zakażenia dochodzi drogą kropelkową i przez bezpośredni kontakt z wydzielinami zawierającymi wirusa lub z zanieczyszczonymi powierzchniami, na których wirus może przetrwać do 30 godzin.
Prof. Zielonka apeluje o szczepienia, podkreślając, iż przebycie zakażenia RSV nie gwarantuje trwałej odporności. „RSV jest wysoce zaraźliwy, jedna osoba może zakazić średnio trzy inne” — zwraca uwagę ekspert. Dodaje również, iż człowiek jest jedynym rezerwuarem wirusa. W świetle rosnącej liczby zachorowań i istotnych konsekwencji klinicznych, szczepienia stanowią ważne narzędzie ochrony zdrowia publicznego.
