Depresja występuje w populacji ogólnej z częstością około 5%. Kobiety chorują średnio dwa razy częściej niż mężczyźni. Naukowcy sugerują, iż za tę zależność mogą odpowiadać między innymi zmiany hormonalne zachodzące w różnych okresach życia kobiet. Wskazuje to na możliwą rolę hormonów płciowych w rozwoju depresji.
Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) w leczeniu depresji
Leki z grupy SSRI są lekami pierwszego rzutu w terapii epizodu depresyjnego. Nazwa tej grupy odzwierciedla mechanizm ich działania – hamują one zwrotny wychwyt serotoniny, neuroprzekaźnika, nazywanego często „hormonem szczęścia”. W wyniku tego procesu stężenie serotoniny w synapsach nerwowych wzrasta, co prowadzi do poprawy nastroju oraz złagodzenia objawów lęku.
Do najczęstszych działań niepożądanych leków z grupy SSRI należą nudności, wymioty, biegunki, zaburzenia snu oraz problemy seksualne. Wśród tych ostatnich wymienia się trudności z ejakulacją, osiągnięciem orgazmu oraz zmniejszone libido.
Depresja u mężczyzn a leki SSRI
W badaniu wzięło udział 26 mężczyzn z depresją o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego. Uczestnikom podawano codziennie escitalopram (SSRI) w dawcę 10-20 mg. U mężczyzn, u których po czterech tygodniach nie zaobserwowano reakcji na leczenie, escitalopram zastępowano duloksetyną (inhibitorem wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny – SNRI) w dawce 60–90 mg.
Naukowcy zmierzyli poziom testosteronu i estradiolu u uczestników przed rozpoczęciem przyjmowania leków przeciwdepresyjnych.
Nasilenie depresji u uczestników oceniono dzięki skali Hamiltona (HAMD-17) przed rozpoczęciem leczenia oraz ponownie po 8 tygodniach terapii.
Poziom testosteronu a objawy depresji
Okazało się, iż poziom testosteronu był związany z nasileniem depresji, a w szczególności z objawami wegetatywnymi. U mężczyzn tych częściej występowała utrata wagi, problemy żołądkowo-jelitowe oraz bezsenność.
Poziom hormonów płciowych nie był natomiast związany z efektami leczenia przeciwdepresyjnego. W badanej grupie poziomy hormonów płciowych przed leczeniem nie miały więc istotnego wpływu na odpowiedź na terapię SSRI.
Działania niepożądane leków SSRI u mężczyzn
Co ważne, naukowcy wykazali również, iż poziom hormonów płciowych miał związek z działaniami niepożądanymi o charakterze seksualnym w trakcie leczenia. Mężczyźni z niższym poziomem testosteronu i estradiolu przed leczeniem escitalopramem częściej doświadczali działań niepożądanych w sferze seksualnej, takich jak zaburzenia erekcji, ejakulacji i zmniejszone libido. Wyższy poziom estradiolu przed terapią wiązał się natomiast z mniejszym ryzykiem skutków ubocznych. To sugeruje, iż estradiol może odgrywać pewną rolę w ochronie przed tymi problemami.
Wyniki badań sugerują, iż poziomy estradiolu i testosteronu we krwi mogą stanowić potencjalne wskaźniki predykcyjne ryzyka wystąpienia dysfunkcji seksualnych u mężczyzn stosujących leki SSRI. Konieczne są jednak dalsze badania na większych grupach, aby potwierdzić te obserwacje.
