Podczas III Ogólnopolskiej Konferencji Opieki Farmaceutycznej „Razem dla Pacjenta”, która odbyła się 10 kwietnia 2025 roku w Ożarowie Mazowieckim, głównym tematem była opieka nad pacjentem geriatrycznym. Wśród omawianych zagadnień szczególną uwagę poświęcono depresji u osób starszych. To problem, który przez cały czas bywa słabo rozpoznawany i zbyt rzadko poruszany w aptekach. Prelegentką była lek. med. Katarzyna Sosnowska. W swoim wystąpieniu podkreśliła rolę farmaceutów w rozpoznawaniu objawów depresji i udzielaniu pierwszego wsparcia. Sponsorem tego panelu była firma Opella.
– Pacjenci z depresją często najpierw zgłaszają się do farmaceuty lub lekarza rodzinnego. Panuje przekonanie, iż lekarz rodzinny lub aptekarz przepisze coś „lżejszego”, a psychiatra od razu sięgnie po silne leki – zauważyła dr Katarzyna Sosnowska.
Farmaceuta powinien umieć dostrzec pierwsze objawy depresji. To szczególnie ważne, ponieważ u osób starszych przebieg choroby może być nietypowy. Objawy bywają niespecyficzne i łatwe do przeoczenia.
Nietypowe objawy, trudne rozmowy
Do najczęstszych dolegliwości zgłaszanych przez seniorów należą m.in. bezsenność, obniżony nastrój, zmęczenie, drażliwość, bóle ciała, lęk czy brak energii. Pojawiają się też symptomy takie jak anhedonia („nic mnie nie cieszy”), zmiany apetytu, trudności z koncentracją czy zaburzenia pamięci. Szybkie pogorszenie tych objawów może sugerować depresję, a nie otępienie. Prelegentka zaznaczyła, iż ważne jest, by pacjent zrozumiał, iż depresja wymaga leczenia – jak każda inna choroba.
Lekarz Sosnowska przedstawiła niepokojące dane. Tylko połowa osób z depresją szuka pomocy. Problem dotyczy głównie seniorów, którzy często obawiają się stygmatyzacji, skutków ubocznych leków lub nie czują wsparcia ze strony bliskich. Właśnie dlatego rola farmaceuty jest tak ważna.
– To do farmaceutów pacjenci zgłaszają się jako pierwsi. To oni jako pierwsi słyszą o bezsenności, spadku nastroju czy braku sił – powiedziała lek. med. Katarzyna Sosnowska.
Edukacja i obalanie mitów
Prelegentka zwróciła uwagę na potrzebę walki z mitami na temat depresji. Należy obalać przekonanie, iż dotyczy ona wyłącznie osób słabych. Praca nie zawsze pomaga, a leki nie zmieniają osobowości. Farmaceuta powinien rozmawiać z pacjentem otwarcie, dopasowując język i odpowiadając na jego pytania.
– Ważne jest, aby odpowiadać rzetelnie na pytania pacjenta. Duże znaczenie ma także psychoedukacja – zaznaczyła Katarzyna Sosnowska.
Farmaceuci powinni też przypominać o zasadach przyjmowania leków przeciwdepresyjnych. Ich działanie nie pojawia się od razu – często potrzeba tygodnia lub dłużej. Leki należy przyjmować regularnie, a terapia trwa przynajmniej sześć miesięcy. Nie wolno stosować ich doraźnie. Początkowo mogą wystąpić skutki uboczne, ale zwykle ustępują. Często pacjenci pytają o prowadzenie pojazdów. Odpowiedź zależy od konkretnego leku i reakcji organizmu, dlatego ważna jest indywidualizacja terapii i edukacja pacjenta.
Czynniki ryzyka i suplementacja
Wśród przyczyn depresji u seniorów Katarzyna Sosnowska wymieniła samotność, stratę bliskich, brak aktywności fizycznej i umysłowej oraz niedobory witaminowe (B12, D, kwas foliowy) i magnezu. Podkreśliła, iż przewlekły stres zwiększa utratę magnezu z organizmu.
– Niedobór magnezu może nasilać stres. Ten pierwiastek odgrywa kluczową rolę w pracy układu nerwowego, utrzymaniu równowagi jonowej i ograniczaniu stanów zapalnych. Suplementacja, zwłaszcza u seniorów, może wspierać terapię i poprawiać samopoczucie – podsumowała prelegentka.
Depresja u osób starszych wciąż jest niedocenianym problemem. Jednocześnie stanowi ogromne obciążenie – zarówno dla pacjenta, jak i jego bliskich. Farmaceuci, będąc często pierwszym punktem kontaktu, mają realny wpływ na wczesne rozpoznanie choroby i skierowanie pacjenta do specjalisty. Jak przypomniała lek med. Katarzyna Sosnowska – Depresja to choroba jak każda inna. Trzeba o niej mówić i ją leczyć.
©MGR.FARM
