Współczesna medycyna poszukuje skutecznych metod minimalizacji powikłań i przyspieszenia gojenia ran. Jedną z technik, która zdobywa coraz większą popularność, jest podciśnieniowa terapia ran (Negative Pressure Wound Therapy, NPWT). W tym artykule omówione zostały mechanizmy działania NPWT, jej zastosowanie u pacjentów po zamknięciu stomii oraz wyniki badań dotyczących skuteczności tej metody w praktyce klinicznej.
Zamknięcie stomii jest ważnym etapem w leczeniu pacjentów, u których wyłoniono przetokę jelitową, najczęściej w wyniku chorób nowotworowych, nieswoistych zapaleń jelit lub powikłań pooperacyjnych. Sam zabieg zamknięcia stomii niesie jednak ryzyko powikłań, w tym zakażenia miejsca operowanego (ZMO), rozejścia się rany oraz powstania przepukliny pooperacyjnej.
Mechanizm działania NPWT
Podciśnieniowa terapia ran polega na zastosowaniu kontrolowanego podciśnienia na powierzchni rany przy użyciu specjalnego systemu ssącego, który obejmuje gęstą piankę lub siatkę oraz szczelny opatrunek. Mechanizm działania NPWT jest wielopłaszczyznowy i obejmuje kilka elementów.
- Zmniejszenie obrzęku tkanek – poprzez mechaniczne usuwanie nadmiaru płynów z przestrzeni międzykomórkowej dochodzi do redukcji obrzęku, co poprawia dotlenienie i odżywienie komórek.
- Zwiększenie przepływu krwi w obrębie rany – poprzez rozciąganie fibroblastów i stymulację angiogenezy dochodzi do poprawy ukrwienia, co sprzyja szybszej regeneracji tkanki.
- Usuwanie nadmiaru wysięku – NPWT pomaga utrzymać ranę w stanie kontrolowanej wilgotności, co ogranicza namnażanie się bakterii i zmniejsza ryzyko zakażenia.
- Stymulacja proliferacji komórkowej – mikromechaniczne siły generowane przez podciśnienie powodują aktywację fibroblastów i komórek nabłonkowych, co przyspiesza gojenie.
- Zmniejszenie powierzchni rany – podciśnienie przyczynia się do zwiększonego odkładania macierzy pozakomórkowej, co skutkuje szybszym zamykaniem defektu skóry.
Zastosowanie NPWT po zamknięciu stomii
Po zamknięciu stomii rana może goić się na dwa sposoby:
- gojenie przez ziarninowanie (w przypadku ran otwartych),
- gojenie pierwotne (w przypadku ran zszytych).
Zastosowanie NPWT wykazuje szczególne korzyści u pacjentów z grupy podwyższonego ryzyka ZMO, zwłaszcza u osób otyłych, cukrzyków oraz pacjentów z niedożywieniem. NPWT może być stosowana zarówno w profilaktyce zakażeń (np. w formie zamkniętej terapii podciśnieniowej – prophylactic NPWT), jak i w leczeniu już powstałych powikłań.
Przegląd badań klinicznych
Badania wskazują, iż zastosowanie NPWT po zamknięciu stomii może prowadzić do:
- zmniejszenia częstości występowania ZMO,
- skrócenia czasu hospitalizacji pacjentów,
- ograniczenia liczby ponownych hospitalizacji i interwencji chirurgicznych,
- poprawy satysfakcji pacjentów dzięki lepszemu efektowi estetycznemu gojenia się rany.
W jednym z badań przeprowadzonych na grupie pacjentów po odwróceniu stomii wykazano, iż stosowanie NPWT zmniejsza ryzyko powikłań infekcyjnych o ponad 40% w porównaniu do standardowych metod leczenia.
Przypadki kliniczne i zastosowanie NPWT w praktyce
W praktyce klinicznej NPWT stosowana jest w przypadkach trudno gojących się ran po zamknięciu stomii. U pacjentów z wysokim ryzykiem powikłań chirurgicznych można zaobserwować znaczącą poprawę w zakresie procesu gojenia.
Przykładem może być pacjent z zespołem metabolicznym i BMI wynoszącym 35 kg/m², u którego po zamknięciu stomii doszło do powstania rozejścia się rany i zakażenia miejsca operowanego. Po zastosowaniu NPWT w ciągu 14 dni zaobserwowano znaczne zmniejszenie wielkości rany, eliminację wysięku oraz poprawę komfortu pacjenta.
Podsumowanie
Podciśnieniowa terapia ran stanowi skuteczną metodę leczenia ran po zamknięciu stomii, oferując liczne korzyści zarówno dla pacjentów, jak i systemu opieki zdrowotnej. Badania wskazują, iż NPWT może przyczynić się do skrócenia czasu gojenia, zmniejszenia ryzyka zakażeń oraz poprawy ogólnej skuteczności leczenia chirurgicznego.
W przyszłości warto przeprowadzić dalsze badania w celu optymalizacji parametrów NPWT, tak aby jeszcze lepiej dostosować tę metodę do specyficznych potrzeb pacjentów po operacjach jelitowych. Integracja NPWT z innymi strategiami leczenia, takimi jak zaawansowane materiały opatrunkowe i terapie biologiczne, może jeszcze bardziej poprawić wyniki terapeutyczne i zmniejszyć liczbę powikłań po zamknięciu stomii.
Bibliografia
