Badania udowodniły, iż interwencja polegająca na dodaniu jednego zdania z sugerowanym terminem zwrotu testu FIT w zaproszeniu na badanie przesiewowe może zwiększyć udział w programach skriningowych raka jelita grubego.
Programy badań przesiewowych wykorzystujące testy FIT (fekalny test immunochemiczny, test na krew utajoną w kale) wykazują istotny wpływ na zmniejszenie umieralności z powodu raka jelita grubego. Choć skuteczność kliniczna tej metody jest dobrze udokumentowana, jednym z największych wyzwań pozostaje zapewnienie odpowiedniego poziomu uczestnictwa w programie przesiewowym.
W krajach europejskich stosujących test FIT średni wskaźnik udziału wynosi jedynie 50 proc., co oznacza, iż połowa populacji docelowej nie bierze udziału w badaniu. Dane wskazują na wyraźne różnice w poziomie uczestnictwa w zależności od czynników społeczno-ekonomicznych – osoby z grup o niższym statusie materialnym i edukacyjnym są mniej skłonne do udziału w przesiewie. To z kolei potęguje istniejące nierówności zdrowotne, ponieważ osoby najbardziej narażone na rozwój zaawansowanego nowotworu często nie poddają się badaniom.
Badanie TEMPO (Trial of Enhanced Messaging for Participation and Outcomes) to ogólnokrajowe, randomizowane, kontrolowane badanie przeprowadzone w ramach Szkockiego Programu Badań Przesiewowych Raka Jelita Grubego. Badanie TEMPO oceniało wpływ dwóch interwencji behawioralnych – opartych na dowodach naukowych, ugruntowanych teoretycznie i współtworzonych z użytkownikami – na częstość odsyłania testów FIT. Celem było ocenienie, czy dodanie sugerowanego terminu zwrotu testu FIT w zaproszeniu może zwiększyć odsetek zwrotów testów i tym samym poprawić skuteczność programu przesiewowego.
Metodologia badania
W badaniu wzięło udział 40 tys. osób w wieku od 50 do 74 lat, które losowo przydzielono do jednej z ośmiu grup. Grupy te otrzymały różne wersje zaproszeń do udziału w badaniu przesiewowym:
- standardowe zaproszenie bez sugerowanego terminu zwrotu testu,
- zaproszenie z sugerowanym terminem zwrotu testu (1, 2 lub 4 tygodnie),
- zaproszenie z narzędziem planowania (problem-solving tool), mającym pomóc w przezwyciężeniu potencjalnych przeszkód w wykonaniu testu,
- zaproszenie z kombinacją sugerowanego terminu i narzędzia planowania.
Wyniki
Najwyższy odsetek zwrotu testów FIT odnotowano w grupie, która otrzymała zaproszenie z sugerowanym 2-tygodniowym terminem zwrotu, bez dodatkowego narzędzia rozwiązywania problemów. W tej grupie 68 proc. uczestników zwróciło testy w ciągu 3 miesięcy, w porównaniu z 66 proc. w grupie kontrolnej bez sugerowanego terminu. Chociaż różnica wynosiła tylko 2 punkty procentowe, przekłada się to na znaczący wzrost liczby osób uczestniczących w badaniach przesiewowych.
Dodanie narzędzia planowania rozwiązywania problemów nie przyniosło pozytywnych rezultatów. W rzeczywistości w grupie, która otrzymała tylko narzędzie planowania bez sugerowanego terminu, wskaźnik zwrotu był najniższy i wynosił 63,2 proc.
Wnioski
Wyniki badania sugerują, iż prosta interwencja polegająca na dodaniu jednego zdania z sugerowanym terminem zwrotu testu FIT w zaproszeniu może zwiększyć udział w programach przesiewowych raka jelita grubego. Taka zmiana jest łatwa do wdrożenia i nie generuje dodatkowych kosztów, a potencjalnie może prowadzić do wcześniejszego wykrywania raka jelita grubego i zmniejszenia liczby zgonów z jego powodu.
