Ozempic i Wegovy – dwa preparaty zawierające tę samą substancję czynną – semaglutyd, należący do grupy leków GLP-1 – zyskały popularność na całym świecie jako skuteczna broń w walce z otyłością. Choć ich efekty w redukcji masy ciała są imponujące, coraz więcej doniesień wskazuje na niepożądane skutki uboczne – również te związane z jamą ustną. Na łamach portalu TheConversation.com pisze o tym prof. Adam Taylor, dyrektor Centrum Nauki Anatomii Klinicznej i profesor anatomii na brytyjskim Lancaster University.
Do najbardziej widocznych zmian wynikających ze stosowania leków zawierających semaglutyd zalicza się tzw. ozempikowa twarz, czyli zapadnięty, wychudzony wygląd twarzy, często towarzyszący szybkiemu ubytkowi tkanki tłuszczowej. Ale to nie wszystko – najnowsze obserwacje wskazują, iż semaglutyd może niekorzystnie wpływać także na ślinianki, stan języka oraz zdrowie zębów.
Suchość w ustach i nieświeży oddech – więcej niż dyskomfort
Semaglutyd może zaburzać funkcjonowanie ślinianek, prowadząc do obniżonej produkcji śliny, a w konsekwencji – do suchości jamy ustnej (kserostomii). Ślina staje się gęstsza, mniej płynna, a błony śluzowe ulegają przesuszeniu.
Co więcej, leki z grupy agonistów receptora GLP-1, do których należy semaglutyd, oddziałują również na ośrodki mózgowe odpowiedzialne za pragnienie. Zmniejszona podaż płynów w połączeniu z ograniczoną produkcją śliny stwarza idealne warunki do namnażania się bakterii odpowiedzialnych za halitozę, takich jak Streptococcus mutans czy Porphyromonas gingivalis.
Niektóre osoby zażywające Ozempic zgłaszają również charakterystyczny, biały nalot na języku, świadczący o nagromadzeniu bakterii beztlenowych. To zjawisko wiąże się z brakiem samooczyszczania języka w warunkach niedoboru śliny.
Wymioty szkodliwe dla szkliwa
Częstym działaniem niepożądanym Ozempicu i Wegovy jest opóźnione opróżnianie żołądka, które może prowadzić do nudności i wymiotów. Regularne cofanie się treści żołądkowej – bogatej w kwas solny – może prowadzić do erozji szkliwa, zwłaszcza na wewnętrznych (podniebiennych) powierzchniach zębów.
Uszkodzenie szkliwa często rozwija się podstępnie i może pozostać niezauważone przez pacjenta aż do zaawansowanego etapu. Jednoczesna utrata płynów i niedobór śliny dodatkowo pogarszają sytuację – ślina nie tylko neutralizuje kwasy, ale także tworzy ochronną warstwę chroniącą powierzchnię zębów. Gdy jest jej za mało lub ma zubożony skład, szkliwo staje się bardziej podatne na uszkodzenia.
Jak chronić jamę ustną podczas terapii semaglutydem?
Pacjenci przyjmujący semaglutyd mogą zminimalizować ryzyko powikłań stomatologicznych. Rolą członków zespołu stomatologicznego jest przekazanie im w tym zakresie kilku podstawowych zaleceń.
• Nawodnienie – regularne picie wody (6-8 szklanek dziennie) pomaga utrzymać odpowiedni poziom nawodnienia błon śluzowych i wspiera naturalną produkcję śliny.
• Żucie gum bez cukru – stymuluje wydzielanie śliny i wspomaga samooczyszczanie jamy ustnej.
• Probiotyki – mogą wspomagać równowagę mikrobiomu i redukować halitozę.
• Prawidłowa higiena jamy ustnej – regularne i dokładne szczotkowanie zębów, stosowanie nici dentystycznej, stosowanie płynów do płukania ust, regularne kontrole stomatologiczne.
• Unikanie produktów osłabiających szkliwo – przede wszystkim kwaśnych napojów oraz kolorowych napojów gazowanych.
• Odpowiednie postępowanie po wymiotach – zamiast natychmiastowego szczotkowania zębów, co może uszkodzić szkliwo, najlepiej wypłukać usta wodą lub płynem do płukania i odczekać co najmniej 30 minut przed myciem zębów.
Dwukrotnie bardziej narażone na występowanie działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego – prawdopodobnie z powodu wpływu estrogenów i progesteronu na wrażliwość jelit – są przyjmujące Ozempic lub Wegovy kobiety. Z tego względu zaleca się spożywanie mniejszych posiłków i dokładniejsze monitorowanie objawów.
Skutki uboczne leków odchudzających z semaglutydem nie kończą się na estetyce twarzy – mogą mieć realny, negatywny wpływ na zdrowie jamy ustnej. Choć wiele objawów ustępuje po odstawieniu leku, niektóre – jak uszkodzenia szkliwa – są nieodwracalne. Dlatego zarówno pacjenci, jak i członkowie zespołów stomatologicznych powinni bacznie obserwować wszelkie zmiany w obrębie jamy ustnej i odpowiednio wcześnie na nie reagować.
Obok prawidłowej higieny, pozytywny wpływ na stan zdrowia jamy ustnej pacjentów z nadwagą i otyłością mogą mieć także zmiany w odżywianiu. Ważne są m.in. regularność posiłków oraz zachowywanie między nimi odpowiednich przerw. Mówi dypl. hig. stom. Magdalena Suszyńska – prelegentka oraz uczestniczka licznych konferencji, szkoleń i sympozjów stomatologicznych, prowadząca wykłady i szkolenia praktyczne dla higienistek, współzałożycielka Łódzkiego Stowarzyszenia Higienistek Stomatologicznych, w latach 2019-2023 członkini zarządu Sekcji Profilaktyki i Promocji Zdrowia PTS-u, egzaminatorka Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej dla zawodów asystentki i higienistki stomatologicznej.
Źródło: https://theconversation.com
