Otyłość u dzieci i młodzieży – przyczyny, zapobieganie i leczenie

Oty­łość to jed­na z naj­szyb­ciej roz­prze­strze­nia­ją­cych się cho­rób cy­wi­liza­cyj­nych XXI wie­ku, dotykająca nie tylko dorosłych. Coraz częściej diagnozowana otyłość u dzieci i nastolatków niesie ze sobą liczne konsekwencje zdrowotne. Dowiedz się, jakie są najczęstsze przyczyny otyłości u dzieci i młodzieży, jak jej zapobiegać oraz na czym polega leczenie otyłości.

Nadwaga i otyłość u dzieci i nastolatków – statystyki w Polsce

W Polsce problem nadmiernej masy ciała dotyczy co dziesiątego dziecka w wieku do 5 lat. W przypadku dzieci w wieku wczesnoszkolnym otyłość występuje u 30% z nich, a u młodzieży – u 20%. Prognozy dotyczące otyłości u polskich dzieci nie napawają optymizmem. Jak wynika z raportu World Obesity Federation, do 2030 r. problem otyłości dotknie w naszym kraju blisko milion dzieci i nastolatków.

Otyłość u dzieci i młodzieży – czym jest spowodowana? Przyczyny

Otyłość u dziecka lub nastolatka rozwija się w efekcie dostarczania organizmowi z pożywieniem nadmiaru energii względem zapotrzebowania.

Do powstania otyłości u dzieci i młodzieży przyczyniają się przede wszystkim:

• zła dieta – głównym powodem otyłości u dzieci i nastolatków jest wysokokaloryczna dieta, bogata w węglowodany proste i tłuszcze, w tym słodycze, jedzenie typu fast food i kolorowe napoje, a także brak warzyw i owoców w diecie,
• nieprawidłowe nawyki żywieniowe – otyłość u dziecka może być również spowodowana niewłaściwym rozkładem posiłków w trakcie dnia – niewielkie śniadania lub ich brak, objadanie się wieczorem,
• niska aktywność fizyczna – do powstawania otyłości u dziecka przyczynia się również prowadzony przez nie tryb życia, a w szczególności brak ruchu i godziny spędzone w pozycji siedzącej,
• uwarunkowania genetyczne – zgodnie z szacunkami, choćby u ⅓ osób występują czynniki genetyczne odpowiadające za nadmierne gromadzenie się tkanki tłuszczowej,
• cukrzyca matki w okresie ciąży,
• zaburzenia hormonalne – choroby tarczycy,
• długotrwałe przyjmowanie niektórych leków – w tym glikokortykosteroidów.

Jakie mogą być zdrowotne konsekwencje otyłości u dziecka lub nastolatka?

Otyłość niesie ze sobą wiele poważnych konsekwencji – u dzieci i nastolatków sprzyjać może rozwojowi takich chorób i schorzeń, jak choćby:

• cukrzyca typu II i insulinooporność,
• astma oskrzelowa,
• choroby nerek,
• bóle kręgosłupa i koślawość kolan, spowodowane nadmiernym obciążeniem układu kostno-stawowego,
• niealkoholowe stłuszczanie wątroby,
• bezdech senny,
• zespół policystycznych jajników (PCOS),
• powikłania sercowo-naczyniowe – podwyższone ryzyko zawału serca i udar mózgu w dorosłym wieku,
• zwiększone ryzyko nowotworów,
• kamica pęcherzyka żółciowego,
• zaburzenia depresyjne i lękowe – będące skutkiem obniżonej samooceny wynikającej z otyłości dziecka.

BMI dzieci i nastolatków – kiedy mamy do czynienia z otyłością?

Nadwagę i otyłość rozpoznaje się dzięki powszechnie stosowanego wskaźnika BMI (ang. body mass index). Wyliczany jest on jako stosunek masy ciała wyrażonej w kilogramach do podniesionej do kwadratu wartości wzrostu. U dzieci uzyskaną wartość odnosi się do standaryzowanych siatek centylowych.

Nadwaga u dzieci występuje, kiedy wartość BMI mieści się między 90. a 97. centylem. Z kolei z otyłością u dziecka mamy do czynienia, kiedy jego BMI wynosi powyżej 97 centyla dla danego wieku i płci.

Otyłość u dzieci – jakie badania wykonać?

W diagnostyce otyłości u dzieci i młodzieży wykorzystuje się takie badania, jak:

• lipidogram,
• hormony tarczycy,
• ocena aktywności aminotransferaz,
• poziom glukozy i insuliny na czczo,
• USG brzucha.

W celu określenia przyczyny otyłości u dziecka konieczne jest przeprowadzenie wywiadu z rodzicami. W trakcie konsultacji obesitologicznej zbierane są informacje o masie urodzeniowej dziecka, chorobach w ciąży, sposobie karmienia dziecka czy chorobach występujących w rodzinie (zwłaszcza o cukrzycy i nadciśnieniu tętniczym). Specjalista dopytuje również rodziców o dietę stosowaną przez dziecko oraz o poziom jego aktywności fizycznej.

Jak zapobiegać otyłości u dzieci i nastolatków? Profilaktyka

Otyłość u dziewczynek i chłopców to powszechny problem. Dziecko z nadwagą narażone jest na rozwój otyłości, która wpływa negatywnie na wiele aspektów zdrowia młodego człowieka. Bardzo ważne rolę w zapobieganiu tej groźnej chorobie odgrywa profilaktyka. Jej podstawę stanowią odpowiednie nawyki żywieniowe oraz regularna aktywność fizyczna. Spożycie kalorii przez dziecko lub nastolatka powinno być dopasowane do jego rzeczywistego zapotrzebowania.

Otyłość u dzieci – jak walczyć z problemem?

Walka z otyłością u dzieci i młodzieży polega przede wszystkim na wdrożeniu leczenia dietetycznego. Przy nadmiarze masy ciała konieczne jest ograniczenie liczby spożywanych kalorii. Do jadłospisu należy wprowadzić świeże warzywa i owoce, rośliny strączkowe, produkty pełnoziarniste, orzechy, a także zadbać o regularność posiłków i odpowiednie nawadnianie. Pomocna w zgubieniu nadprogramowych kilogramów może być kooperacja rodziców i dziecka z dietetykiem.

Leczenie otyłości u dzieci i młodzieży w Medispace

Operacyjne leczenie otyłości wykorzystywane jest przede wszystkim u dorosłych pacjentów, jednak w szczególnych przypadkach skierowanie na zabieg uzyskać mogą również osoby nieletnie. Operacja bariatryczna zalecana jest w sytuacji, kiedy dieta i aktywność fizyczna nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, a także przy otyłości olbrzymiej, stanowiącej bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia dziecka lub nastolatka.

W Poradni Leczenia Otyłości w Medispace zapewniamy kompleksowe wsparcie w zakresie wdrażania zmian nawyków żywieniowych i stylu życia, jak również wykonujemy kwalifikację do farmakoterapii i leczenia zabiegowego dorosłych Pacjentów z otyłością.