Orbitopatia tarczycowa – przyczyny, objawy, leczenie

Orbitopatia tarczycowa, inaczej oftalmopatia tarczycowa, potocznie nazywana również wytrzeszczem oczu TED, to choroba o podłożu autoimmunologicznym. Orbitopatia często pojawia się w przebiegu choroby Gravesa Basedowa i nadczynności tarczycy.

Orbitopatia tarczycowa – przyczyny

Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia oftalmopatii tarczycowej są następujące:

• palenie papierosów,
• leczenie jodem promieniotwórczym,
• wiek – predysponowane są osoby po 50 roku życia,
• płeć – choć oftalmopatia częściej pojawia się u kobiet, ciężka postać choroby dotyczy przede wszystkim mężczyzn,
• obecność autoprzeciwciał przeciwko receptorowi dla TSH.

Wytrzeszcz oczu najczęściej występuje u pacjentów z nadczynnością tarczycy, którzy ukończyli 40. rok życia. Bardzo rzadko może pojawić się u chorych z niedoczynnością tarczycy (poniżej 10%). Pacjent z oftalmopatią może cierpieć na światłowstręt, obrzęk powiek czy podwójne widzenie.

Orbitopatia tarczycowa – objawy

Istnieją dwa rodzaje wytrzeszczu oczu.

Pierwszy jest łagodny i wiąże się z nadmierną aktywnością współczulnego układu nerwowego i skurczem mięśni Müllera, skutkującym powiększeniem szczeliny oka, czasem z lekkim obrzękiem tkanek miękkich. Zwykle wytrzeszcz jest nieznaczny i ustępuje samoistnie.

Drugi typ jest ostry i niesie ze sobą ryzyko trwałych konsekwencji. Przyczyną tego wytrzeszczu są obrzękłe zmiany naciekowe w obrębie tkanki miękkiej oczodołu. Często występują problemy z ruchem gałek ocznych, cofanie się powiek, uszkodzenie rogówki (spowodowane suchością), a czasami ucisk na nerw wzrokowy, co może prowadzić do utraty wzroku. Pacjenci często zgłaszają się z bólem i uczuciem ciała obcego, światłowstrętem i pogorszeniem widzenia.

Orbitopatia tarczycowa ma różne stopnie nasilenia, najczęściej występuje obustronnie i symetrycznie.

Można wyróżnić 6 kategorii zaawansowania orbitopatii:

0 – brak dolegliwości lub objawów;

1 – brak dolegliwości, objawy: retrakcja powieki górnej, nienadążanie ruchu powieki za ruchem gałki ocznej, nadmierne rozszerzenie szpar powiekowych sprawiające wrażenie intensywnego wpatrywania się;

2 – zajęcie tkanek miękkich – światłowstręt, łzawienie, pieczenie, obrzęk powiek i spojówek,

3 – wytrzeszcz;

4- zajęcie mięśni wewnątrzgałkowych – dwojenie, zez, upośledzenie ruchomości gałek;

5 – zajęcie rogówki – owrzodzenia, zmętnienie, ból, pogorszenie ostrości wzroku;

6 – neuropatia nerwu wzrokowego – pogorszenie ostrości wzroku, widzenie szarego, płowego obrazu, ślepota.

Orbitopatia tarczycowa – diagnostyka

Diagnostyka orbitopatii tarczycowej w dużej mierze opiera się na badaniu odruchów źrenicznych i widzenia barwnego z zastosowaniem specjalnych testów. Lekarz dzięki specjalnego roztworu fluoresceiny wybarwia rogówkę, aby sprawdzić, czy nie doszło do uszkodzeń. Zaleca się wykonanie konkretnych badań, takich jak: USG oczodołów, badanie pola widzenia, tomografię komputerową, sprawdzenie stężenia hormonów kontrolujących czynność tarczycy (TSH) oraz hormonów wytwarzanych przez tarczycę (T3, T4).

Orbitopatia tarczycowa – leczenie

Leczenie orbitopatii tarczycowej obejmuje opiekę endokrynologa, jak również okulisty. W terapii często wykorzystuje się leki z zawartością kortykosteroidów. Co więcej, lekarz może podjąć decyzję o operacji, polegającej na usunięciu jednej ściany kostnej lub więcej ścian kostnych oczodołu, w celu stworzenia potrzebnej przestrzeni i zmniejszenia ucisku na gałkę oczną i nerw wzrokowy. Można również stosować radioterapię i chirurgiczną dekompresję oczodołów.

Źródło: heydoc.pl, mp.pl, onkolmed.pl