Rak prostaty to najczęściej wykrywany nowotwór u mężczyzn. W Polsce taką diagnozę rocznie stawia się 17 tys. pacjentów. A można by temu zapobiec, gdyby panowie częściej się badali i odwiedzali lekarzy.
Mężczyźni są dużo bardziej oporni na profilaktykę niż kobiety. A i tak 70 proc. panów zgłaszało się na wizyty urologiczne za namową kobiet z rodziny, żon i córek.
Zdrowe jądra
W urologii mężczyzn dzieli się na tych, którzy są przed czterdziestką i po niej. Tym, którzy są przed 40. r.ż. i nie mają żadnych objawów związanych z oddawaniem moczu albo dolegliwości ze strony jąder, zaleca się comiesięczne samobadanie. Powinni je wykonywać już 16-latkowie.
Samobadanie to jedyna zalecana i wystarczająca forma profilaktyki raka jądra, który najczęściej dotyka młodych mężczyzn. To nowotwór stosunkowo rzadki – choruje na niego około 800 Polaków rocznie. Może być śmiertelny, ale wcześnie wykryty jest wyleczalny prawie w stu procentach. Jądro to narząd bardzo dobrze unerwiony. Zmiany w jego obrębie najczęściej gwałtownie powodują dolegliwości lub są wyczuwalne. Rak tego narządu może objawiać się obecnością krwi w nasieniu, wyczuwalnym stwardnieniem w obrębie jądra, a także jego powiększeniem lub bolesnością.
Nie ma polskich statystyk dotyczących samobadania jąder, ale amerykańskie badanie z 2011 roku wykazało, iż tylko 4 proc. mężczyzn w wieku 18-50 lat kiedykolwiek słyszało o zaleceniu samobadania. W Polsce w ostatnich latach znacznie wzrosła świadomość potrzeby samobadania jąder, m.in. dzięki medialnym kampaniom. W ostatnich kilku dekadach w Polsce liczba zachorowań na choroby onkologiczne wzrosła pięciokrotnie, a według prognoz będzie rosła jeszcze bardziej. Dlatego mężczyźni nie powinni zaniedbywać profilaktyki.
Aby jądra były w jak najlepszym zdrowiu, a co za tym idzie, prawidłowo produkowały plemniki i testosteron, potrzebują odpowiedniej temperatury. Mężczyźni powinni uważać na kładzenie laptopa na kolanach i podgrzewane fotele w samochodzie. Zaleca się noszenie niezbyt obcisłej bielizny i aktywność fizyczną, która zwiększa produkcje testosteronu. Odpowiada on nie tylko za popęd seksualny, ale też za koncentrację, pamięć, czujność – wylicza urolog.
Nowotwór prostaty
Samobadanie jąder należy wykonywać do 50. r.ż., ale już od 40. urodzin trzeba zadbać o profilaktykę raka prostaty. Z wiekiem ryzyko jego rozwoju wzrasta. Bardziej narażeni na tę chorobę są mężczyźni, którzy mają obciążenia rodzinne, np. mutacje genów BRCA1/BRCA2.
Rak prostaty to najczęściej wykrywany nowotwór u mężczyzn. W Polsce taką diagnozę rocznie stawia się 17 tys. pacjentów.
To cichy zabójca, długo niedający żadnych objawów. Podstawą profilaktyki tego nowotworu u mężczyzn, którzy nie mają żadnych objawów, jest oznaczanie stężenia PSA we krwi, czyli białka wydzielanego przez prostatę. Warto monitorować te wyniki, ponieważ są niejednoznaczne. U jednego mężczyzny wartość PSA 1, 2 albo 3 ng/ml będzie prawidłowa, a u innego będzie alarmująca. Dlatego ważne jest, żeby mężczyźni konsultowali wynik z lekarzem.
Jeśli stężenie PSA jest podwyższone, wykonuje się płynną biopsję z moczu SelectMDx lub rezonans magnetyczny prostaty. Pierwsze z tych badań nie pozostało refundowane przez NFZ, jednak wytyczne je uwzględniają. Następnie w razie potrzeby wykonuje się zaawansowaną technologicznie i bezpieczną biopsję fuzyjną prostaty. Profilaktyka raka prostaty nie jest prostolinijna i nie jest możliwa do samodzielnego prowadzenia. Dlatego każdy mężczyzna powinien trafić do urologa w 40. r.ż. i ustalić zindywidualizowany plan profilaktyki.
Badanie palpacyjne per rectum, dziś jest już badaniem adekwatnie archaicznym i nie stanowi podstawy profilaktyki. Znacznie zredukowana jest też rola USG. Dobra wiadomość dla panów jest taka, iż współczesne badania są zarówno mniej krępujące jak i bardziej precyzyjne. Nastąpił też ogromny postęp w zastosowaniu chirurgii robotycznej oraz terapii z wykorzystaniem fal ultradźwiękowych, laserów.
Uwaga na inne nowotwory
Chociaż na raka prostaty statystycznie zachoruje jeden na ośmiu mężczyzn w Europie, nie można zapominać też o innych nowotworach. Chociaż występuje rzadziej, częściej niż rak prostaty mężczyzn zabija rak płuca. Pamiętać trzeba też o profilaktyce raka jelita grubego i wykonywaniu kolonoskopii zgodnie z zaleceniami. Równie groźny jest rak pęcherza moczowego diagnozowany najlepiej w USG.
Dwukrotnie częściej u mężczyzn niż u kobiet rozpoznaje się raka żołądka. Pacjenci często lekceważą objawy zarówno raka pęcherza, jak i żołądka, przez co te choroby bywają wykrywane zbyt późno.
Andropauza
Ważnym pod względem zdrowia okresem w życiu mężczyzny jest andropauza. Charakteryzuje się ona niedoborami hormonalnymi i powoduje wystąpienie lub nasilenie się różnych dolegliwości. Andropauza jest zwykle procesem powolnym i stopniowym, podczas którego wraz z wiekiem obniża się poziom testosteronu.
Andropauza dotyka połowę mężczyzn po 55. roku życia. Wiadomo, iż z wiekiem jej częstość występowania wzrasta. To, czy andropauza wystąpi i jak się będzie objawiać, w znacznym stopniu zależy od stanu zdrowia danego mężczyzny, co z kolei wynika m.in. ze stylu życia, sposobu odżywiania czy stosowania używek. Ważne są też uwarunkowania genetyczne. Na nasilenie objawów andropauzy wpływają również choroby współistniejące.
W tym okresie w organizmie mężczyzny zachodzą zmiany w sferze psychoseksualnej oraz zmiany narządowe i czynnościowe. Mężczyźni często dostrzegają, iż wraz z wiekiem ich możliwości seksualne czy zainteresowanie tą sferą są mniejsze. Z andropauzą mogą się wiązać m.in. zaburzenia erekcji, spadek libido, obniżenie potrzeb seksualnych, a także zmiany w wyglądzie zewnętrznych narządów płciowych.
Problemem andropauzy zajmuje się przede wszystkim lekarz androlog. Często konieczna jest jednak multidyscyplinarna opieka, dlatego pomocna może być również konsultacja urologiczna, seksuologiczna, psychologiczna lub choćby kardiologiczna.
W diagnostyce andropauzy wykorzystuje się badania stężeń hormonów androgenowych, a także kwestionariusze oceniające ogólny stan mężczyzny. Dlatego warto, by pacjent zgłosił się na wizytę do androloga z panelem badań hormonalnych z uwzględnieniem badania poziomu testosteronu całkowitego, wolnego, DHEA, LH, FSH, prolaktyny, estradiolu, TSH i SHBG. Niekiedy należy poszerzyć diagnostykę o badanie morfologii, lipidogramu, poziomu glukozy we krwi i badania PSA. Andropauzę leczy się przyczynowo, dążąc do normalizacji stężenia hormonów. Terapia hormonalna pomaga wrócić do sprawności seksualnej, poprawia gospodarkę węglowodanową i lipidową we krwi oraz spowalnia ubytek masy mięśniowej.
W miarę utrzymywania terapii poprawie ulegają również objawy w sferze psychicznej. Poprawa kliniczna powinna być oceniana po kilku miesiącach stosowania leczenia. o ile pacjent jej nie zgłasza, leczenie należy przerwać i rozpocząć diagnostykę w celu ustalenia innych ewentualnych przyczyn występowania objawów.
Źródło:
Wysokie Obcasy
