Opieka farmaceutyczna w aptekach Europy Zachodniej

Zakres usług farmaceutycznych w aptekach Europy znacznie różnie się od siebie i w dużej mierze uzależniony jest od ustanowionych ról placówek opieki zdrowotnej w danym kraju. W znacznej większości UE apteka wciąż zmienia swoją funkcję i staje się pierwszą linią pomocy dla pacjenta nie tylko w zakresie wydawania leków ale również wykonywanych świadczeń zdrowotnych.

Farmacias de guardia – farmaceutyczna straż medyczna i opieka farmaceutyczna we włoskich aptekach

Opieka farmaceutyczna we Włoszech jest na bardzo wysokim poziomie. Aptekarz jest doktorem i posiada uprawnienia do wykonywania wielu usług farmaceutycznych. Do najważniejszych z zakresu diagnostyki jest z pewnością elektrokardiogram (EKG), polisomnografia, holter serca, holter ciśnieniowy, testy nietolerancji pokarmowych oraz testy COVID. W przypadku niepokojących wyników diagnostycznych lekarz wynajmuje pomieszczenie apteki i przeprowadza konsultację z pacjentem. kooperacja na lini lekarz-farmaceuta jest codziennością i kluczem do prawidłowej opieki nad zdrowiem pacjenta. Aptekarz włączony jest również w system dyżurowania na pierwszej lini pomocy dla pacjenta w ramach guardia medica[1].

Patiënt staat centraal – pacjent w centrum uwagi ponad podziałami. Opieka farmaceutyczna w Holandii

Cała służba zdrowia w Holandii jest skupiona na opięcie pacjentowi na wszystkich poziomach świadczeń zdrowotnych. Apteka, jako jedno z głównych ogniw współpracy posiada bardzo dobrze rozwinięty zakres usług farmaceutycznych. Świadczy o tym fakt, iż holenderskie apteki nie są rozliczane za sprzedaż preparatów (których notabene jest znacznie mniej w aptece) ale tylko z wykonywanej OF w aptece. kooperacja na lini lekarz-farmaceuta jest codziennością i kluczem do prawidłowej opieki nad zdrowiem pacjenta. W dużych niderlandzkich aptekach jednym z pomieszczeń apteki jest sala konferencyjna, która służy jako miejsce spotkań i konsultacji lekarza oraz farmaceuty w sprawach pacjentów.

Do głównych zadań farmaceuty w aptece należy nadzór nad przebiegiem farmakoterapii, również poprzez stosowanie systemu „smart billing”. Usługa ta polega na przygotowaniu zestawu leków danego pacjenta z odpowiednim opisem – o sposobie dawkowania, porze i miejscu dawkowania, np. „łącznie z posiłkiem” lub „aplikować do oka”[2].

W przypadku starszej populacji standardową usługą aptekarza jest ADD- Automated Dose Dispensing. Polega ona na przygotowywaniu przez farmaceutę paczek z lekami, które mają być stosowane o konkretnej porze dnia. Ma to za zadanie zmniejszenie prawdopodobieństwa pomyłki seniora lub zdublowania przyjętego leku, tym bardziej w przypadku wielolekowości lub problemach z niedowidzeniem osób starszych.

Portugalski system opieki farmaceutycznej

Zakres wykonywanych usług przez farmaceutę w Portugalii w dużej mierze jest uzależniony od specjalizacji jakie uzyskuje farmaceuta w raz z zakończeniem edukacji uniwersyteckiej. Do wykorzystywanych w ramach opieki farmaceutycznej w aptece to specjalizacja uzupełniająca w zakresie diagnostyki- wykonywania szczepień ochronnych oraz druga- z leczenia ran. Uzupełnienie swojej wiedzy w tym zakresie umożliwia wykonywania profilaktycznych szczepień ochronnych oraz opatrywania nieskomplikowanych ran pooperacyjnych, stopy cukrzycowej i do wymiany opatrunku.

Portugalski farmaceuta również w tramach swoich zadań raz w miesiącu przygotowuje tygodniowe rozfasowanie leków seniora oznacza je również imieniem i nazwiskiem. Następnie pacjent odbiera już gotowe zestawy z apteki[2].

Aptekarz może również przeprowadzić przegląd apteczki dla pacjenta geriatrycznego przyjmującego minimum 5 leków.

W ramach diagnostyki w aptece możliwe jest wykonywanie: pomiaru stężenia glukozy, cholesterolu oraz ciśnienia. Przeprowadzana jest również edukacja w zakresie sposobów na skuteczne rzucenie palenia [3].

Usługi farmaceutyczne w austriackiej aptece

Austria to kraj, w których opieka farmaceutyczna jest poważana i uznawana zarówno przez pacjenta jak i przez system. Austriacki aptekarz jest upoważniony do wykonywania podstawowej diagnostyki: pomiaru cholesterolu, cukru oraz doppler żył. Nie wykonuje jednak szczepień ochronnych. Funkcjonuje również system kurierski paczek leków do pacjentów obłożnie chorych oraz seniorów. W ramach usług farmaceutycznych w całym kraju funkcjonuje infolinia, na której farmaceuta 24h/dobę udzielą konsultacji telefonicznych oraz informuje pacjenta o położeniu najbliższej apteki.

Do ciekawych rozwiązań prowadzenia opieki farmaceutycznej jest również uczestnictwo w terapii opioidami pacjentów, którzy wymagają takiego leczenia. Polega to na przyjmowaniu w obecności farmaceuty określonej dawki leku. Jest to skuteczny sposób na na niwelowanie potencjalnych uzależnień i odciążanie szpitalnych oddziałów odwykowych[4].

Austria jest pionierem w skali UE wykorzystywania systemów informatycznych do zbierania danych o leku oraz analiz interakcji leków pacjenta. Głęboko zakorzeniony od lat jest system e-Medikation, który zawiera informajcę na temat leków wypisanych oraz wydanych przez aptekę . Jest dostępny do wglądu dla lekarza, farmaceuty oraz pacjenta. Umożliwia samodzielną oraz przy wsparciu kadry medycznej, analizę interakcji przyjmowanych leków.

Modele OF do wykorzystania w Polsce?

Systemy prowadzenia opieki farmaceutycznej w Europie są bardzo różnorodne. Analiza danych efektywności prowadzonych usług oraz korelacji tego jaki zysk odciążający system opieki zdrowotnej daje wdrożenie usługi w aptece w danym kraju z pewnością jest wartym tematem do analizy również w Polsce.

Jednym z najprostszych i być może najważniejszym czynnikiem warty zmiany jest stworzenie ścisłej współpracy lekarza oraz farmaceuty aptecznego w zakresie zdrowia i leczenie pacjenta. Wiara i zaufanie we wzajemne kompetencje może prowadzić tylko w kierunku skuteczniejszej drogi niesienia pomocy pacjentom.

_____________________________________________________________

Bibliografia:

[1]Ilaria Rinaldi, Health Inequalities in Italy: Evaluating the Impact of decentralisation Reform on Regional Disparities. Lund University (2023)

[2] Pharmaceutical Group of European Union. Overview of Community Pharmacy Services in Europe (2016)

[3] Chemistanddruggist.co.uk: Big interview: What’s so special about the French model of pharmacy. (2019)

[4] Felix J. et al. Social and economic value of Portuguese community pharmacies in health care. BMC Health Services Research( 2017)