Z okazji Światowego Dnia Walki z Rakiem Komisja Europejska zaprezentowała profile onkologiczne państw członkowskich UE, a także Norwegii i Islandii. Dokumenty te, przygotowane we współpracy z OECD, dostarczają szczegółowych danych na temat sytuacji onkologicznej w poszczególnych krajach. Jak wynika z najnowszych statystyk, w całej Unii Europejskiej wzrasta przeżywalność pacjentów z nowotworami, jednak przez cały czas istnieją znaczące nierówności w dostępie do diagnostyki i leczenia. Jednocześnie rośnie liczba zachorowań na raka.
Wzrosła liczba nowych przypadków nowotworowych
Chociaż wskaźniki przeżycia pacjentów poprawiły się, a śmiertelność spadła o 12%, liczba nowych przypadków nowotworów wzrosła aż o 24%. Ponad połowa diagnozowanych nowotworów dotyczy czterech głównych typów: raka jelita grubego, płuc, prostaty oraz piersi. Wśród kobiet najczęściej diagnozowanym nowotworem jest rak piersi, natomiast wśród mężczyzn – rak prostaty. Autorzy raportu podkreślają także istnienie istotnych nierówności w dostępie do opieki onkologicznej, szczególnie w krajach o niższych dochodach.
Polska jest jednym z przykładów państw, w których różnice w możliwościach szybkiej diagnostyki i leczenia są znaczące. W raporcie kilkukrotnie podniesiono kwestię nierównego dostępu do świadczeń o jednakowej jakości. Dodatkowym czynnikiem wpływającym na te różnice jest płeć – mężczyźni są bardziej narażeni na śmiertelność nowotworową. Istotną rolę odgrywa także poziom wykształcenia, przy czym mężczyźni z niższym wykształceniem są szczególnie zagrożeni, co dotyczy nie tylko Polski, ale także innych państw UE.
Nowe zagrożenia
Raport wskazuje na pozytywne zmiany w kwestii zdrowia publicznego związane z ograniczeniem palenia tytoniu oraz spożycia alkoholu. Z kolei coraz większym zagrożeniem w kontekście chorób nowotworowych staje się nadwaga i otyłość, które dotyczą już ponad połowy dorosłych mieszkańców Unii Europejskiej. W wielu krajach UE w ostatnich latach odnotowano także spadek liczby badań przesiewowych pod kątem raka piersi oraz raka szyjki macicy, co sygnalizuje potrzebę zwiększenia inwestycji w edukację społeczną oraz organizację badań profilaktycznych.
Polska na tle Unii Europejskiej nie wypada najlepiej
Jeśli chodzi o Polskę, nasza sytuacja na tle średniej unijnej nie przedstawia się najlepiej. Mimo iż wskaźniki zapadalności na nowotwory są u nas niższe, śmiertelność z ich powodu jest wyższa niż średnia unijna, a pięcioletnia przeżywalność pacjentów gorsza. Pozytywnym aspektem jest jednak fakt, iż spadek śmiertelności nowotworowej w Polsce jest porównywalny ze średnią unijną i wyraźniejszy niż w krajach o podobnym poziomie gospodarczym.
Niepokojące są wyniki dotyczące czynników ryzyka. Polska wypada bardzo słabo pod względem zanieczyszczenia powietrza i narażeń zawodowych. Nie została uwzględniona w ocenie dotyczącej szczepień przeciw HPV, jednak raport odnotowuje, iż program szczepień rozpoczął się w naszym kraju w 2023 roku. Martwią również statystyki dotyczące spożycia używek, nadwagi, otyłości oraz poziomu aktywności fizycznej. W stosunku do innych aspektów najlepiej prezentuje się spożycie owoców i warzyw, choć nie oznacza to, iż wskaźniki te są dobre.
Kolejnym alarmującym trendem jest częste sięganie po używki przez młodych Polaków. Zarówno spożycie alkoholu, jak i palenie papierosów jest w tej grupie wiekowej wyższe niż średnia unijna. Szczególną uwagę zwrócono na popularność papierosów elektronicznych – według raportu aż 30% polskich nastolatków korzysta z e-papierosów.
Źródło: Medexpress
