– Dzięki badaniom u wielu osób udało się wykryć niepokojące zmiany już na wczesnym etapie, co zapobiegło poważnym konsekwencjom, włącznie z utratą wzroku – mówi lek. Tomasz Zieliński, prezes Lubelskiego Związku Lekarzy Rodzinnych Pracodawców, wiceprezes federacji Porozumienie Zielonogórskie.
Pilotażowy program rozpoczął się w marcu 2023 r. i był realizowany przez Uniwersytet Medyczny w Lublinie we współpracy z Ministerstwem Zdrowia oraz Instytutem Łączności – Państwowym Instytutem Badawczym w Warszawie. Koordynatorem terenowym badań był Lubelski Związek Lekarzy Rodzinnych Pracodawców, który zajmował się rekrutacją do projektu specjalistów medycyny rodzinnej. To właśnie lekarze rodzinni typowali pacjentów na specjalistyczne badania. Do projektu zgłosiło się 88 podmiotów podstawowej opieki zdrowotnej.
Zespół Okobusa (pielęgniarka wraz z technikiem) mieli za zadanie dotrzeć do wytypowanych mieszkańców małych miejscowości i wykonać im badania. Następnie wyniki były przekazywane do lekarzy okulistów, którzy zajmowali się dalszą diagnostyką. Na kolejnym etapie projektu sztuczna inteligencja pozwalała na wychwycenie pacjentów wymagających pogłębionej diagnostyki i leczenia. Z pilotażowego programu początkowo miało skorzystać 5 tys. pacjentów z województwa lubelskiego, ale udało się przebadać o 1,1 tys. osób więcej.
– Realizatorzy programu są przekonani, iż duże nim zainteresowanie zasługuje na zwiększenie finansowania, bo najważniejsze jest wykrycie już na wczesnym etapie cukrzycowego obrzęku plamki – DME – dodaje Tomasz Zieliński.
– To powikłanie, które nieleczone prowadzi do nieodwracalnej ślepoty. Niestety, pierwsze objawy są niespecyficzne, dotyczą zwykle jednego oka i chorzy często bagatelizują takie sygnały. Tymczasem każdy pacjent ze świeżo zdiagnozowaną cukrzycą natychmiast powinien umówić się na wizytę kontrolną u okulisty, co z uwagi na ograniczony dostęp do specjalistów i konieczność skierowania od lekarza POZ nie jest częstą praktyką – wyjaśnia.
W Polsce na cukrzycę choruje ponad 3 mln osób, z czego aż 1 mln pacjentów zagrożonych jest retinopatią cukrzycową, która nieleczona może doprowadzić do uszkodzenia lub choćby utraty wzroku. W 2023 roku dzięki Okobusowi i zaangażowaniu lekarzy POZ udało się skierować na badania tych chorujących na cukrzycę, którzy wymagają pogłębionej diagnostyki, dzięki czemu można było uchwycić zmiany na wczesnym etapie choroby i skutecznie leczyć u specjalistów z Kliniki Okulistyki Ogólnej i Dziecięcej UML.
Specjaliści medycyny rodzinnej podkreślają, iż konieczne byłoby kontynuowanie projektu w kolejnych latach i dalsze wykorzystywanie rozwiązań telemedycznych, by zwiększyć dostępność specjalistycznej opieki i wczesnego wykrywania problemów okulistycznych u chorych na cukrzycę. Czy program Okobus ma szansę na kontynuację? Zobaczymy.
.
