Odkryj moc berberyny: wspomaga odchudzanie, regulację cukru i PCOS

Berberyna to suplement diety, który ostatnio zyskał znaczną uwagę, czy to w mediach społecznościowych, czy wśród naukowców. Często jest omawiana w kontekście utraty wagi, regulacji poziomu cukru we krwi, a nawet zyskała przydomek „naturalnego Ozempicu”. Ale co tak naprawdę o niej wiemy? Czy jej działanie jest poparte badaniami naukowymi, czy to tylko kolejny trend? W tym artykule przyjrzymy się jak działa berberyna, jakie są jej udowodnione efekty i komu naprawdę może przynieść korzyści.

W artykule przeczytasz o wpływie berberyny na następujące obszary:

Czym jest berberyna?

Berberyna to naturalny alkaloid występujący w największych ilościach w roślinach takich jak berberys indyjski (Berberis aristata) czy złotnica chińska (Coptis chinensis). Rośliny te mają tysiącletnią tradycję w medycynie chińskiej i ajurwedyjskiej, gdzie były stosowane na przykład do leczenia infekcji, stanów zapalnych czy problemów trawiennych. W tamtym czasie nikt jednak nie wiedział, iż za ich działanie odpowiada konkretna substancja. Berberyna nie została jeszcze wyizolowana, więc stosowano całe części roślin, najczęściej korzeń lub korę. ^[1–2]

Z perspektywy współczesnej nauki berberynę odkryliśmy stosunkowo niedawno. W jej chemicznie czystej postaci została po raz pierwszy wyizolowana w 1917 roku z hydrastis kanadyjskiej (Hydrastis canadensis). Chemicznie należy do alkaloidów, które są organicznymi związkami zawierającymi azot, powszechnie występującymi w roślinach. Innymi przykładami są kofeina czy nikotyna. ^[3]

Co ciekawe, berberyna ma wyraźny żółty kolor. Z tego powodu była historycznie używana jako naturalny barwnik do tkanin i skór. Chociaż dziś w tej roli zastąpiły ją substancje syntetyczne, przez cały czas jest stosowana w laboratoriach jako barwnik fluorescencyjny, na przykład przy barwieniu DNA w świetle UV. Przy przyjmowaniu suplementów diety z berberyną może powodować żółte zabarwienie stolca, co jest zjawiskiem nieszkodliwym. ^[4]

Co powoduje efekty berberyny?

W ostatnich latach berberyna jest omawiana głównie w związku z utratą wagi, kontrolą poziomu cukru we krwi (glikemią) i ogólnym zdrowiem metabolicznym. Na pierwszy rzut oka może się wydawać, iż to tylko kolejny krótkotrwały trend. Jednak berberyna interesuje naukowców od wielu lat ze względu na jej działanie na najważniejsze mechanizmy komórkowe. Wpływa na tak zwane regulatory wysokiego poziomu równowagi energetycznej, takie jak enzym AMPK (kinaza białkowa aktywowana AMP), PKC (kinaza białkowa C) i SIRT1 (sirtuina 1). Cząsteczki te odgrywają kluczową rolę w zarządzaniu metabolizmem, funkcjami odpornościowymi i procesami zapalnymi.^[5]

Dzięki temu złożonemu działaniu berberyna może mieć interesujące efekty nie tylko dla osób z problemami w tych obszarach, ale także dla wszystkich jako część zdrowego stylu życia. Przyjrzyjmy się bliżej, co mówi obecna nauka o jej działaniu.

Jakie są zdrowotne efekty berberyny?

1. Może pomóc w spalaniu tłuszczu i utracie wagi

Berberyna i utrata wagi są omawiane zarówno w mediach społecznościowych, jak i w kręgach profesjonalnych. Potwierdzają to również niektóre badania naukowe. Według nich może przyczynić się do redukcji tkanki tłuszczowej, BMI (wskaźnika masy ciała) i obwodu talii, choćby bez znaczących zmian w diecie. Efekty te wynikają głównie z aktywacji enzymu AMPK, który zwiększa wydatek energetyczny w komórkach i wspiera spalanie tłuszczu. ^[6–8]

Efekty berberyny na masę ciała według badań:

• może pomóc w redukcji wagi i obwodu talii
• przyczynia się do poprawy stosunku obwodu talii do bioder (WHR), co jest związane z magazynowaniem tłuszczu trzewnego
• aktywuje enzym AMPK i przyspiesza metabolizm tłuszczu
• może być szczególnie przydatna dla osób z nadwagą, otyłością, insulinoopornością lub zespołem metabolicznym

Potencjał ten potwierdza na przykład metaanaliza 12 badań klinicznych obejmujących ponad 1000 uczestników, która odnotowała średnią utratę wagi o 2,07 kg, redukcję BMI o 0,47 punktu, zmniejszenie obwodu talii o 1,08 cm oraz spadek markera stanu zapalnego CRP o 0,42 mg/l w porównaniu z grupą kontrolną. ^[7]

Z drugiej strony istnieją również badania, które nie wykazały znaczącego wpływu na wagę. Na przykład przegląd z 2020 roku nie stwierdził zmian w masie ciała ani BMI, a jedynie poprawę stosunku obwodu talii do bioder. Wskazuje to, iż nie ma jeszcze wystarczająco silnych dowodów na wyciągnięcie ostatecznych wniosków. ^[8]

Czy berberyna jest rzeczywiście naturalnym substytutem ozempicu?

Interesujące jest również porównanie jej z niektórymi popularnymi lekami na odchudzanie. Szczególnie w mediach społecznościowych berberyna zyskała przydomek „naturalnego Ozempicu”. Jednak te dwie substancje działają poprzez różne mechanizmy.

• Ozempic (semaglutyd) to lek z grupy agonistów receptora GLP-1, który naśladuje działanie hormonu jelitowego i działa bezpośrednio na ośrodki głodu w mózgu. Spowalnia opróżnianie żołądka, zmniejsza apetyt i tym samym pomaga regulować spożycie energii.
• Berberyna z kolei aktywuje enzym AMPK, tym samym wpływając na metabolizm komórkowy, zwiększając wydatek energetyczny i poprawiając wrażliwość na insulinę.

Ważne jest podkreślenie, iż berberyna nie ma bezpośredniego wpływu na głód i apetyt jak Ozempic, Mounjaro czy Wegovy. Ponadto są to leki na receptę. Dlatego nie jest adekwatne porównywanie ich lub zastępowanie berberyną dostępną bez recepty. ^[6]

Więc jak to jest z berberyną i utratą wagi? To nie jest cudowny suplement, który magicznie pozbawi cię nadmiarowych kilogramów. Może jednak być częścią kompleksowego podejścia do utraty wagi, które opiera się na zmodyfikowanej diecie, ćwiczeniach i innych kluczowych obszarach stylu życia. Według badań wydaje się, iż najbardziej mogą skorzystać z niej osoby z zaburzeniami metabolicznymi. Jednak jeżeli jesteś w trakcie leczenia czegokolwiek, zawsze skonsultuj włączenie berberyny z lekarzem.

Próbujesz schudnąć i zastanawiasz się, na czym się skupić? Wszystkie najważniejsze informacje możesz przeczytać w artykule 10 wskazówek, jak łatwiej schudnąć i poprawić formę.

Te produkty mogą Cię zainteresować:

2. Może wspierać metabolizm glukozy i zmniejszać insulinooporność

Jednym z najlepiej zbadanych efektów berberyny jest jej zdolność do wpływania na poziom cukru (glukozy) we krwi. Dlatego jest również stosowana jako naturalny suplement diety w cukrzycy. Efekt ten jest istotny również dla innych osób, które starają się utrzymać stabilną glikemię, zapobiegając tym samym wahaniom energii i późniejszym zachciankom na słodycze.

Według badań berberyna ma następujące działanie przeciwcukrzycowe:

• poprawia wrażliwość komórek na insulinę
• zmniejsza wchłanianie glukozy z jelit i promuje jej wykorzystanie w mięśniach
• może nieznacznie zwiększać wydzielanie insuliny w trzustce

Kluczową rolę odgrywa aktywacja enzymu AMPK, który zwiększa wydatek energetyczny komórek i poprawia gospodarkę cukrową. ^[9–11]

Berberyna vs. Metformina: czy mają podobne działanie?

Berberyna jest czasami porównywana do metforminy, powszechnego leku na cukrzycę typu 2. Według jednego badania klinicznego, przyjmowanie 500 mg berberyny trzy razy dziennie przez trzy miesiące prowadziło do obniżenia poziomu glukozy na czczo z 10,6 do 6,9 mmol/l, spadku hemoglobiny glikowanej (HbA1c) i poprawy insulinooporności. Wyniki te były porównywalne z grupą przyjmującą taką samą dawkę metforminy. ^[9]

Ważne jest jednak, aby pamiętać, iż metformina jest lekiem o dobrze udokumentowanym bezpieczeństwie i skuteczności. Berberyna natomiast jest suplementem diety, a jej długoterminowy wpływ na zdrowie i metabolizm nie pozostało tak dokładnie zbadany. jeżeli ma być częścią leczenia, na przykład cukrzycy lub insulinooporności, wskazane jest zawsze skonsultować się z lekarzem.

Czy berberyna może pomóc w PCOS?

Ze względu na wspomniane efekty, berberyna jest również badana w związku z innymi schorzeniami związanymi z insulinoopornością, takimi jak zespół policystycznych jajników (PCOS). Badania pokazują, iż u kobiet z PCOS może pomóc poprawić wrażliwość na insulinę, regularność owulacji oraz poziom niektórych hormonów. Jednak autorzy badań nad berberyną i równowagą hormonalną wskazują, iż potrzebne są dalsze badania, aby potwierdzić działanie berberyny u kobiet z PCOS. ^[18–19]

3. Może poprawiać metabolizm tłuszczów i obniżać poziom cholesterolu

Berberyna znana jest nie tylko z wpływu na regulację poziomu cukru we krwi, ale także z pozytywnego wpływu na metabolizm tłuszczów (triglicerydów) i cholesterolu. Efekt ten jest istotny dla zapobiegania chorobom układu sercowo-naczyniowego i wspierania ogólnego zdrowia metabolicznego.

Wpływ berberyny na metabolizm tłuszczów według badań:

• może zmniejszać produkcję cholesterolu w wątrobie dzięki wpływowi na enzymy wątrobowe
• może zwiększać rozkład cholesterolu LDL (Low Density Lipoprotein), znanego jako „zły cholesterol”, z krwiobiegu
• wspiera rozkład tłuszczów (triglicerydów) i zmniejsza ich magazynowanie w wątrobie

Pozytywny wpływ berberyny na poziom lipidów we krwi potwierdza również metaanaliza 11 randomizowanych badań klinicznych. Wyniki wykazały, iż suplementacja berberyną prowadziła do znaczącego obniżenia:

• cholesterolu całkowitego średnio o 0,61 mmol/l
• triglicerydów o 0,50 mmol/l
• cholesterolu LDL o 0,65 mmol/l

Jednocześnie zaobserwowano niewielki, ale statystycznie istotny wzrost poziomu cholesterolu HDL (High Density Lipoprotein), znanego jako „dobry cholesterol”, o 0,05 mmol/l. Autorzy zauważają jednak, iż jakość włączonych badań była w większości niska i potrzebne są dalsze wysokiej jakości badania na większej próbie osób, aby dokładniej określić wpływ berberyny na poziom lipidów. ^[12]

Interesujące wyniki przyniosło również badanie opublikowane w czasopiśmie Metabolism. Dwumiesięczne przyjmowanie 1 g berberyny dziennie doprowadziło do zmniejszenia glikemii o 25,9%, HbA1c (hemoglobiny glikowanej, która jest długoterminowym wskaźnikiem poziomu cukru we krwi) o 18,1%, a triglicerydów o 17,6%. U osób z uszkodzeniem wątroby poprawiły się również enzymy wątrobowe ALT i γ-GT, wskazując na poprawę funkcji wątroby. ^[13]

Należy jednak pamiętać, iż berberyna nie jest lekiem, ale suplementem diety wspierającym zdrowy styl życia. Nie zastępuje profesjonalnej opieki medycznej ani przepisanego leczenia.

Jeśli interesuje Cię również, co powoduje wysoki cholesterol i co jeszcze może pomóc w jego obniżeniu, możesz dowiedzieć się w artykule Co powoduje wysoki cholesterol i jak można go obniżyć?

4. Ma adekwatności przeciwzapalne

W badaniach skupiających się na adekwatnościach berberyny często wspomina się o jej działaniu przeciwzapalnym. Sam stan zapalny nie zawsze jest szkodliwy; jest naturalną reakcją obronną organizmu. Jednak jeżeli trwa zbyt długo, może przyczyniać się do rozwoju chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca typu 2, choroby układu sercowo-naczyniowego czy otyłość. To właśnie tutaj berberyna może odgrywać interesującą rolę, ponieważ wiedza naukowa sugeruje, iż może wpływać na procesy zapalne w organizmie na kilka sposobów.

Przeciwzapalne działanie berberyny według badań:

• Według badań obniża poziom markerów zapalnych we krwi, takich jak białko C-reaktywne (CRP), które jest jednym z głównych wskaźników stanu zapalnego w organizmie. ^[14]
• Może zmniejszać produkcję cytokin zapalnych (IL-1β, IL-6, TNF-α) i regulować szlaki sygnałowe stanu zapalnego (NF-κB, MAPK, STAT1). Może to pozytywnie wpływać na środowisko komórkowe w organizmie, łagodząc tym samym przewlekłe stany zapalne. ^[15]
• Może przyczyniać się do zmniejszenia ogólnoustrojowego stanu zapalnego, co wykazano w badaniach na przykład u osób z zespołem metabolicznym. ^[5]

Efekty te są interesujące nie tylko z perspektywy leczniczej, ale także profilaktycznej, szczególnie u osób z podwyższonym poziomem markerów zapalnych bez widocznej choroby. przez cały czas jednak prawdą jest, iż berberyna nie jest zamiennikiem leków ani zdrowego stylu życia, ale może odpowiednio uzupełniać całościową dbałość o zdrowie.

Odkryj nasze bestsellery:

5. Może wspierać mikrobiotę jelitową (mikrobiom)

Równowaga mikrobioty jelitowej odgrywa kluczową rolę w metabolicznym, immunologicznym i psychicznym zdrowiu człowieka. Jej zaburzenie (dysbioza) wiąże się z szeregiem problemów, takich jak osłabiona odporność czy choroby zapalne jelit. Dlatego ważne jest dbanie o swój mikrobiom. Berberyna może w tym pomóc, ponieważ obecna wiedza naukowa sugeruje, iż ma korzystny wpływ na utrzymanie zdrowego mikrobiomu jelitowego.

Wpływ berberyny na mikrobiom według badań:

• Wspiera wzrost korzystnych bakterii, takich jak Bacteroides, Bifidobacterium, Lactobacillus i Akkermansia, jednocześnie hamując niektóre potencjalnie szkodliwe gatunki (takie jak Escherichia coli czy Klebsiella pneumoniae). Może to być przydatne na przykład w przypadku przerostu bakterii w jelicie cienkim, znanego jako SIBO (Small Intestinal Bacterial Overgrowth). ^[16]
• Może wykazywać działanie prebiotyczne ze względu na wpływ na wzrost bakterii jelitowych (wzrost mikrobiologiczny). Okazała się szczególnie skuteczna w połączeniu z probiotykami. ^[16–17]
• Przyczynia się do poprawy stanu zapalnych chorób jelit, takich jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego (UC) lub zespół jelita drażliwego (IBS).

Ze względu na swoje działanie berberyna może przyczyniać się do wspierania równowagi mikrobiomu jelitowego, szczególnie jako uzupełnienie ogólnego schematu leczenia w przypadku dysbiozy jelitowej. Jednak w przypadku chorób przewlekłych lub zapalnych, skonsultuj jej stosowanie z lekarzem.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o mikrobiomie, przeczytaj artykuł Czym jest mikrobiom i jak zdrowie jelit wpływa na Twoją sprawność fizyczną i psychiczną

6. Inne potencjalne korzyści z berberyny

Możliwości zastosowania berberyny są badane również w innych obszarach zdrowia człowieka. Choć niektóre efekty wymagają jeszcze dalszych badań, dostępne dane naukowe sugerują, iż może ona przynosić również następujące korzyści:

• Może przyczyniać się do obniżenia ciśnienia krwi: Niektóre badania u osób z nadciśnieniem odnotowały niewielki spadek zarówno ciśnienia skurczowego, jak i rozkurczowego po przyjmowaniu berberyny, prawdopodobnie ze względu na jej wpływ na napięcie naczyń i stres oksydacyjny. ^[20]
• Ma działanie antyoksydacyjne: Berberyna może neutralizować wolne rodniki i zmniejszać stres oksydacyjny, który odgrywa rolę w rozwoju różnych chorób. ^[21]
• Może wpływać na zdrowie skóry: Ze względu na swoje działanie przeciwzapalne i przeciwdrobnoustrojowe, może być pomocna jako wsparcie w leczeniu trądziku. ^[22]
• Badany jest jej wpływ na długowieczność i starzenie się komórek: Badania na zwierzętach wykazują potencjalne wydłużenie życia i spowolnienie starzenia się, szczególnie poprzez aktywację szlaku AMPK. Brakuje jednak dowodów z badań klinicznych na ludziach.

Tabela: podsumowanie działania berberyny

Dawkowanie berberyny. Jak ją przyjmować?

• Najczęściej przyjmowana w formie kapsułek, tabletek lub nalewek.
• W kapsułkach występuje zwykle jako ekstrakt z korzenia berberysów ze standaryzowaną ilością dobrze przyswajalnego chlorowodorku berberyny (berberyna HCl), dlatego tę formę można uznać za najlepszy suplement berberyny.
• Dawkowanie nie jest oficjalnie ustalone, należy stosować się do instrukcji na opakowaniu konkretnego suplementu.
• Większość badań wykorzystywała dawki w zakresie 900-2000 mg dziennie, podzielone na 2-3 dawki w ciągu dnia.
• Berberynę zaleca się przyjmować z posiłkiem lub krótko po nim, aby zwiększyć jej wpływ na regulację cukru we krwi i metabolizm tłuszczów po posiłkach. ^[2]

Czy berberyna ma skutki uboczne?

Zbyt wysoka jednorazowa dawka berberyny może powodować problemy trawienne takie jak nudności, wzdęcia lub biegunka. Dlatego zaleca się dzielenie większych dawek na kilka porcji i nieprzyjmowanie berberyny na pusty żołądek. ^[2]

Czy berberynę można przyjmować długotrwale?

Berberyna jest ogólnie uważana za bezpieczną w krótko- i średnioterminowym stosowaniu (np. 2-3 miesiące). Odnośnie bezpieczeństwa długoterminowego (>3-6 miesięcy), w tej chwili brakuje wystarczających danych jakościowych, ponieważ większość badań była krótsza. ^[23]

W przypadku długotrwałego stosowania zaleca się regularne przerwy (np. 1 miesiąc stosowania, następnie 1-2 tygodnie przerwy) w celu zapobieżenia potencjalnemu zmniejszeniu skuteczności.

Na co uważać przy przyjmowaniu berberyny?

Berberyna jest suplementem diety o różnorodnym działaniu na organizm człowieka, dlatego ważne jest, aby zachować ostrożność w kwestii interakcji z różnymi lekami. Jeśli przyjmujesz którykolwiek z wymienionych poniżej leków, skonsultuj z lekarzem zasadność dodania berberyny.

• antydepresanty, statyny, warfaryna, beta-blokery, cyklosporyna, leki przeciwbólowe
• metformina
• leki rozrzedzające krew (przeciwzakrzepowe), takie jak warfaryna

Kto powinien unikać berberyny

Ze względu na jej działanie na metabolizm i inne adekwatności, berberyna nie jest zalecana dla następujących grup:

• kobiety w ciąży i karmiące piersią
• dzieci
• osoby z poważnymi chorobami wątroby lub nerek

Z czym łączyć berberynę?

Aby zwiększyć skuteczność, berberynę można łączyć z innymi suplementami w zależności od obszaru docelowego.

• Utrata wagi: Spalacze tłuszczu, Appetite Control, glukomannan.
• Trawienie i mikrobiom jelitowy: Probiotyki, Probio Complex, błonnik.
• Równowaga hormonalna u kobiet z PCOS: Myo-inozytol, Pink Balance, Maca, cynk.
• Zdrowie układu sercowo-naczyniowego: Kwasy tłuszczowe Omega 3.
• Poziom cukru we krwi: Chrom, Cynamon cejloński.
• Poziom cholesterolu: Ekstrakt z czerwonego ryżu drożdżowego.
• Funkcje wątroby: Wsparcie wątroby, ostropest plamisty.
• Działanie antyoksydacyjne: Kompleks antyoksydantów, witamina C, witamina E, selen.

O czym warto pamiętać?

Z naukowego punktu widzenia berberyna należy do najciekawszych substancji naturalnych o potencjale wspierania zdrowia w wielu obszarach. Liczne badania potwierdzają jej korzystny wpływ na regulację poziomu cukru we krwi, metabolizm tłuszczów, utratę wagi, poziom cholesterolu, równowagę mikroflory jelitowej oraz zdrowie hormonalne u kobiet z PCOS. Może być cennym uzupełnieniem zdrowego stylu życia opartego na zbilansowanym odżywianiu, regularnej aktywności fizycznej, jakościowym śnie i dobrostanie psychicznym. Nie jest jednak zamiennikiem leków. Dlatego zawsze konsultuj z lekarzem włączenie berberyny w przypadku problemów zdrowotnych.

Jeśli spodobał Ci się ten artykuł, podziel się nim ze znajomymi, aby oni również mogli poznać działanie berberyny.