Odczulanie to skuteczna i bezpieczna metoda leczenia alergii wziewnych oraz alergii na jad owadów.
Odczulanie polega na podawaniu stopniowo wzrastającej dawki alergenu w formie podskórnej lub podjęzykowej szczepionki.
Odczulanie trwa zwykle od 3 do 5 lat, jednak ostateczny czas leczenia zależy od wybranej metody i indywidualnych predyspozycji.
Odczulanie
Swoista immunoterapia alergenowa, potocznie odczulanie, to jeden z najbardziej zaawansowanych i najskuteczniejszych sposobów leczenie alergii. Celem odczulania jest zminimalizowanie lub całkowite wyeliminowanie nadreaktywności układu odpornościowego na alergeny. W efekcie układ immunologiczny zaczyna tolerować konkretne alergeny, przez co w kontakcie z nimi nie pojawia się reakcja alergiczna lub jest znacznie łagodniejsza.
Wskazania do odczulania to m.in. alergiczny nieżyt nosa, astma oskrzelowa, alergiczne zapalenie spojówek i inne objawy wynikające z alergii wziewnych, np. alergii na pyłki. Immunoterapię stosuje się również u osób z alergią iniekcyjną, zwłaszcza uczuleniem na jad owadów. Odczulania nie stosuje się jednak w przypadku osób ze zdiagnozowaną alergią pokarmową.
Odczulanie to forma leczenia alergii, którą można stosować zarówno u dorosłych (nawet seniorów), jak i u dzieci powyżej 5. roku życia. U młodszych dzieci nie stosuje się odczulania, gdyż nie mają one jeszcze w pełni ukształtowanego układu odpornościowego.
Przeciwwskazania do odczulania to m.in.:
ciąża,
niekontrolowana astma,
AIDS
aktywna choroba autoimmunologiczna (np. choroba Hashimoto, cukrzyca typu 1),
aktywna choroba nowotworowa,
ciężkie infekcje ogólnoustrojowe.
Na czym polega odczulanie?
Odczulanie polega na podawaniu choremu dawki alergenu, stopniowo ją zwiększając. Wyróżnia się dwa rodzaje immunoterapii swoistej: odczulanie podskórne i odczulanie podjęzykowe. Przed odczulaniem lekarz przeprowadzi wywiad, by poznać historię choroby pacjenta, a także zaleci testy alergiczne, by potwierdzić alergię na konkretne produkty.
Odczulanie podskórne
Odczulanie podskórne, nazywane również klasyczną immunoterapią swoistą, polega na podaniu alergenu domięśniowo w formie zastrzyku. Ten typ odczulania składa się z dwóch faz: indukcyjnej oraz podtrzymującej. Pierwsza faza polega na przyzwyczajeniu organizmu do alergenu i wytworzeniu tolerancji. Druga pozwala utrzymać efekty z fazy pierwszej.
W pierwszej fazie odczulania pacjent przyjmuje szczepionki co tydzień lub dwa. Dawka alergenu stopniowo zostaje zwiększona. Ta faza trwa zwykle od kilku tygodni do kilku miesięcy, jednak dokładny czas trwania to kwestia indywidualna, zależna od konkretnego przypadku. Regularność zastrzyków jest kluczowa dla jak najlepszych efektów odczulania.
Dawka podtrzymująca jest podawana co 4 do 8 tygodni przez okres 3 do 5 lat. Podobnie jak w przypadku pierwszej fazy, dokładny czas odczulania jest uzależniony od wieku chorego, nasilenia objawów i innych czynników charakterystycznych dla danego pacjenta.
Odczulanie podjęzykowe
U osób, które nie mogą sobie pozwolić na regularne wizyty w przychodni (co jest niezwykle istotne zwłaszcza w pierwszej fazie klasycznego odczulania), lekarz może zalecić odczulanie podjęzykowe. Ten stosunkowo nowy sposób odczulania nie jest tak dobrze przebadany jak klasyczna terapia, jednak jest równie skuteczny. Polega on na samodzielnym przyjmowaniu szczepionki alergenowej pod język, bez konieczności stawiania się w placówce.
Szczepionki dostępne są w aptekach w formie tabletek lub roztworu. Dokładne dawkowanie ustala lekarz. Czas trwania odczulania podjęzykowego jest zwykle krótszy niż terapii klasycznej i trwa ok. 3 lat.
Odczulanie: skutki uboczne
Czy odczulanie jest bezpieczne? Tak, to bezpieczna i niezwykle skuteczna forma leczenia alergii, jednak tak jak w przypadku przyjmowania jakichkolwiek leków czy środków farmakologicznych, u pacjenta mogą wystąpić skutki uboczne wywołane reakcją alergiczną po podaniu alergenu. Należą do nich:
nieżyt nosa,
kaszel i duszności,
pokrzywka,
obrzęk naczynioruchowy,
obrzęk, świąd i zaczerwienienie w miejscu wkłucia.
Najgroźniejszym możliwym skutkiem ubocznym jest wstrząs anafilaktyczny. Z uwagi na ryzyko wystąpienia działań niepożądanych pacjent po podaniu alergenu powinien pozostać w gabinecie lub poczekalni przez co najmniej 30 minut. W przypadku odczulania podjęzykowego również zaleca się uważne obserwowanie reakcji organizmu przez pół godziny po przyjęciu szczepionki.
Ryzyko wystąpienia skutków ubocznych jest większe, jeżeli dawki alergenów były podawane nieregularnie, np. zaszła konieczność odwołania umówionej wizyty i kolejna odbyła się po dłuższym czasie, niż zakładano.
Ile kosztuje odczulanie?
Cena odczulania zależy od metody oraz tego, czy korzystamy z publicznej ochrony zdrowia czy opieki prywatnej.
Narodowy Fundusz Zdrowia pokrywa koszty klasycznej immunoterapii, jednak same preparaty nie są refundowane. Pacjent musi więc ponieść koszt wykupienia szczepionki (od 3 do 300 zł, w zależności od preparatu). Niektóre z nich są częściowo refundowane (najpopularniejsze alergeny, czyli pyłki traw, roztocza kurzu domowego), za inne (sierść zwierząt, jad owadów) trzeba zapłacić pełną cenę.
W przypadku odczulania podjęzykowego pacjent ponosi całkowity koszt leczenia, który wynosi ok. 300 zł miesięcznie.
Korzystając z prywatnej opieki medycznej, koszt całkowitego leczenia spoczywa na pacjencie. Do cen preparatów należy również doliczyć koszt wizyt w placówce. Ten różni się w zależności od konkretnej placówki.
