Autorka: Antonina Dudek
Według Światowej Organizacji Zdrowia depresja jest jednym z głównych czynników niezdolności do pracy na całym świecie. Pracownicy firm w 2020 r. umawiali się na aż 50% więcej konsultacji z psychologiem i psychiatrą niż w poprzednim roku. Wskazują na to dane Medicover, bazujące na analizie ponad 400 tys. pracowników z lat 2019/2020. Przyczyn depresji pracownika, jak również depresji ogólnie może być tyle samo, ile osób zmagających się z depresją. Często są to kwestie dość indywidualne lub wielka kumulacja- niestety nie w lotto, ale mniejszych problemów czy niepowodzeń.
Depresja z powodu pracy jest możliwa i niestety coraz częściej występująca. Aż 46% pracowników twierdzi, iż życie zawodowe pogarsza stan ich kondycji mentalnej według raportu “Wellbeing mentalny pracowników w Polsce”. Badania wykazują, iż wysokie wymagania (np. presja czasu, nadmierne obciążenie pracą) w połączeniu z niskim stopniem autonomii w podejmowaniu decyzji zwiększają ryzyko wystąpienia problemów ze zdrowiem psychicznym lub fizycznym. Z kolei wsparcie społeczne w pracy i swoboda w zakresie umiejętności mogą złagodzić wpływ wymagań zawodowych na obciążenie pracą.
Do najczęstszych przyczyn pogorszenia zdrowia psychicznego pracowników oraz depresji należą:
- natłok obowiązków – zbyt duża ilość zadań, nieprecyzyjne wymagania, brak wsparcia i wszystko “ASAP”. Natłok obowiązków jest przytłaczający, a bezsilność oraz lęk wynikające z niewystarczająco udanych prób sprostania wymaganiom może przerodzić się we frustrację i obniżenie poczucia własnej wartości i skuteczności, w konsekwencji czego być przyczyną stanów depresyjnych.
- duża odpowiedzialność – wiele stanowisk w firmach obarczone jest wysoką odpowiedzialnością za zespół, podwładnych, czy jakość pracy. To potęguje poczucie stresu, a długotrwały stres skutkuje pojawieniem się stanów depresyjnych.
- poczucie niedocenienia – w czasach wszechobecnego pędu, deadline’ów i wymagań, często zapominamy o docenianiu współpracowników. Już samo “dziękuję” lub “dobra robota” potrafi poprawić humor w pracy oraz sprawi, iż pracownik poczuje się doceniony. W dobie kryzysu i inflacji w wielu firmach nie było corocznych podwyżek czy premii świątecznych – dodatkowo brak dobrego słowa może dawać poczucie beznadziei, braku wartości.
- brak “work-life balance” – długie godziny pracy, brak umiejętności, a często też możliwości, oddzielania pracy i życia prywatnego skutkuje brakiem możliwości na odpoczynek i regenerację. Kiedy pracownik nie potrafi lub nie ma czasu zrelaksować się po pracy, rośnie ryzyko wystąpienia zaburzeń – w tym pojawienia się stanów depresyjnych.
- mobbing – różnego rodzaju problemy i konflikty ze współpracownikami, toksyczna atmosfera, nękanie, czy znęcanie się psychiczne przez przełożonego lub współpracowników to kolejna przyczyna depresji w pracy. To karalne zachowanie często jest bagatelizowane, bo przecież “jesteśmy dorośli”; ale jego skutki dla psychiki mogą być trudne do odwrócenia.
- niesprawiedliwość – niespójne decyzje, brak otwartości i nierównomierny wkład pracy poszczególnych jednostek, nierówne traktowanie przez przełożonych. Badania pokazują, iż choćby nierównowagi wysiłek–nagroda w połączeniu z niesprawiedliwością są związane z pogorszeniem zdrowia ogólnego i zdrowia psychicznego oraz częstszym występowaniem depresji.
Symptomy, które mogą być szczególnie zauważalne w czasie pracy to np.:
- unikanie chodzenia do pracy, częste zwolnienia,
- trudności w koncentracji,
- brak motywacji,
- trudności w kończeniu zadań na czas lub niewywiązywanie się z zadań,
- ciągłe zmęczenie lub brak energii,
- utrata zainteresowania rzeczami, które wcześniej były interesujące,
- unikanie kontaktów ze współpracownikami, izolowanie się,
- zwiększony lub zmniejszony apetyt.
Osoby z depresją mogą również wykazywać tendencje do nadmiernego przejmowania się pracą i opinią innych osób oraz często zmagają się z poczuciem winy.
Depresja często bywa niezauważona wśród pracowników. Ania zawsze się uśmiech, a Paweł przecież codziennie żartuje przy lunchu – to niemożliwe, żeby mieli depresję. Aby nie przeoczyć depresji i uniknąć jej skutków, bardzo ważna jest znajomość objawów. To w końcu w pracy spędzamy 8 godzin, co stanowi ⅓ doby. To właśnie współpracownicy często mają najwięcej okazji, żeby zaobserwować zmiany u swoich koleżanek czy kolegów.
Bibliografia:
Corbiere, M., Samson, E., Negrini, A., St-Arnaud, L., Durand, M. J., Coutu, M. F., … & Lecomte, T. (2016). Factors perceived by employees regarding their sick leave due to depression. Disability and rehabilitation, 38(6), 511-519. (https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.3109/09638288.2015.1046564)
Żołnierczyk-Zreda, D., & Holas, P. (2018). Psychospołeczne warunki pracy a depresja i zaburzenia depresyjne: przegląd badań. Medycyna pracy, 69(5), 573-581. (https://medpr.imp.lodz.pl/Psychospoleczne-warunki-pracy-a-depresja-i-zaburzenia-depresyjne-przeglad-badan,92005,0,2.html)
