W ramach podsumowania trzech lat wdrażania opieki koordynowanej w polskich przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), Narodowy Fundusz Zdrowia ogłosił istotne zmiany, które zaczną obowiązywać od 1 października 2025 roku. Zmiany dotyczą przede wszystkim systemu wynagradzania koordynatorów tej opieki oraz zasad wypłacania dodatków finansowych dla placówek uczestniczących w systemie.
Co się zmieni? Wynagrodzenie koordynatorów liczone od wszystkich pacjentów
Kluczową nowością jest to, iż wynagrodzenie koordynatorów opieki koordynowanej będzie od dzisiaj naliczane na podstawie liczby wszystkich pacjentów przypisanych do placówki, a nie – jak dotąd – tylko dorosłych. Ta zmiana oznacza realny wzrost środków finansowych przeznaczonych na zadania koordynatorów. Jednocześnie NFZ kończy wypłacanie dodatków pieniężnych dla przychodni, które weszły do systemu opieki koordynowanej w ramach wcześniejszych etapów – będą one przyznawane wyłącznie placówkom, które dopiero rozpoczną realizację tych usług.
Zadania koordynatora i ich rola w systemie ochrony zdrowia
Do obowiązków koordynatora w POZ należy między innymi obserwacja realizacji Indywidualnego Planu Opieki Medycznej przez pacjentów – w tym ustalanie terminów badań oraz konsultacji, udzielanie informacji o organizacji świadczeń oraz zachęcanie do udziału w programach profilaktycznych. Koordynatorzy pomagają pacjentom odnaleźć się w systemie opieki zdrowotnej i dbają o ciągłość leczenia.
Kto pełni funkcję koordynatora? Jak wygląda finansowanie?
Wybór osoby pełniącej rolę koordynatora należy do właściciela placówki medycznej. NFZ nie finansuje zatrudnienia na konkretnych etatach, a jedynie świadczenia medyczne realizowane na rzecz pacjentów. zwykle zadania koordynatora powierzane są już zatrudnionemu personelowi w przychodni, często są to osoby ze stanowisk administracyjnych, na przykład pielęgniarki czy pracownicy rejestracji.
Reakcje środowiska medycznego – obawy przed ograniczeniami
Decyzja NFZ natrafiła na krytykę części środowiska lekarskiego. Federacja Porozumienie Zielonogórskie wyraziła zaniepokojenie perspektywą ograniczenia świadczeń i potencjalnej rezygnacji przychodni z systemu opieki koordynowanej. Prezes federacji, Jacek Krajewski, podkreśla:
Nie zabijajmy opieki koordynowanej.
W odpowiedzi NFZ stanowczo zaprzecza, jakoby planowano likwidację finansowania koordynatorów. Paweł Florek, dyrektor Biura Komunikacji i Promocji NFZ, wyjaśnia, iż środki na zadania koordynacyjne zostają utrzymane i choćby zwiększą się dzięki rozszerzeniu podstawy naliczania wynagrodzenia na wszystkich pacjentów, łącznie z dziećmi.
Dodatek na zadania koordynatora – przeszłość i przyszłość
Przez ostatnie lata przychodnie otrzymywały specjalny dodatek na zadania koordynatora, który miał zachęcać placówki do wdrażania modelu opieki koordynowanej. Początkowo przyznawano go na rok, później przedłużano, a ostatnie przedłużenie obowiązywało do końca września 2025. Od października br., nowy dodatek przysługiwać będzie wyłącznie placówkom rozpoczynającym realizację opieki koordynowanej, również na czas określony – maksymalnie 6 miesięcy.
Skala finansowania opieki koordynowanej
W 2024 roku na opiekę koordynowaną przeznaczono łącznie ponad 546 mln złotych. Natomiast w pierwszej połowie 2025 roku wydatki zbliżyły się do 350 mln zł. Na rok 2026 przewidziany jest budżet w wysokości prawie 23 mld zł na finansowanie świadczeń POZ, w tym również realizację opieki koordynowanej, co oznacza wzrost o ponad 3 mld zł względem pierwotnego budżetu 2025 roku.
Różnice zdań między NFZ a organizacjami lekarzy rodzinnych
NFZ podkreśla, iż w tej chwili nie ma mowy o konflikcie z Federacją Porozumienie Zielonogórskie, ale raczej o rozbieżnościach w interpretacji ustaleń. Specjalny dodatek za zadania koordynatora był umową czasową, która miała motywować placówki do wdrażania nowego modelu, a jego zlikwidowanie było znane środowisku od dawna. Jednocześnie NFZ zapewnia, iż finansowanie podstawowe zadań koordynatora nie maleje, a nowy system przyniesie więcej środków dla placówek.
Problemy i patologie w realizacji opieki koordynowanej
Mimo szczytnego celu, jakim jest poprawa diagnostyki i leczenia, zdarzają się sytuacje, w których opieka koordynowana nie jest prawidłowo realizowana. NFZ wskazuje, iż pojawiały się przypadki, gdy przychodnie pobierały dodatek za zadania koordynatora, mimo iż faktycznie wykonywano bardzo kilka świadczeń koordynacyjnych. Takie praktyki są monitorowane i podlegają ocenie, aby zapewnić skuteczność wdrażanej opieki.
Opieka koordynowana dla wszystkich pacjentów
Ważnym aspektem zmian jest objęcie opieką koordynowaną wszystkich grup wiekowych. Lekarze rodzinni sporządzają Indywidualny Plan Opieki Medycznej (IPOM), który nie ma limitów wiekowych i dostępny jest dla dorosłych oraz dzieci. Plan ten znajduje się w elektronicznym systemie Internetowe Konto Pacjenta (IKP) i określa konkretne badania, wizyty czy konsultacje, które pacjent powinien zrealizować w nadchodzącym roku.
