O roli farmaceuty w badaniach klinicznych

W trakcie konferencji Bezpieczna Farmakoterapia, która odbyła się w dniach 19-21 września br. w Krakowie szeroko komentowana była rola farmaceutów w badaniach klinicznych. O coraz większym ich znaczeniu w zespołach badawczych mówił kierownik apteki Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, mgr farm. Witold Jucha. W dyskusji przewinęła się także próba odpowiedzi na pytanie, dlaczego farmaceuta nie może być głównym badaczem.

Najważniejszym uczestnikiem badania jest pacjent

Witold Jucha wraz z farmaceutami prowadzi aktualnie w aptece w Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie blisko 190 badań klinicznych. Przy tym wskazuje on, iż najważniejszy w badaniach jest pacjent. To zapewnienie jego bezpieczeństwa powinno być nadrzędnym działaniem zespołu badawczego. Nim natomiast kieruje główny badacz, który jest odpowiedzialny za wszystkie podejmowane w ramach badania działania, choćby jeżeli deleguje zadania innym osobom. W związku z tym podkreślenia wymaga, iż należy do niego oddelegować wszystkich przedstawicieli zawodów medycznych, tak aby zapewnić specjalistów we wszystkich dziedzinach. Za każdym razem niezbędna jest oczywiście obecność farmaceutów.

Rola farmaceuty w badaniach klinicznych

Rola farmaceuty w badaniach klinicznych jest ukierunkowana przede wszystkim na zapewnienie bezpieczeństwa pacjentów. Farmaceuta ma za zadanie zapewnić adekwatne warunki przechowywania dla leków przez cały okres badania

– Farmaceuta jest gwarantem bezpieczeństwa pacjentów oraz badaczy. – podkreśla mgr farm. Witold Jucha.

Farmaceuta może także wpływać na dobór dawek dla pacjentów i racjonalizowanie farmakoterapii. Do jego zadań należy również monitorowanie potencjalnych działań niepożądanych oraz interakcji lekowych. Zespół farmaceutów ma także wpływ na opracowywanie procedur, tak aby wszystko odbywało się zgodnie ze wszelkimi standardami. Apteka szpitalna i pracujący w niej farmaceuci odpowiadają także za system archiwizowania danych związanych z badaniami klinicznymi. Powinien on być na tyle intuicyjny, aby każdorazowo umożliwić szybkie odszukanie danych, które związane są z badaniami.

Mgr farm. Witold Jucha podkreślił, iż wszelkie produkty lecznicze stosowane w badaniach klinicznych powinny być zawsze przechowywane w aptece szpitalnej. To ona jest gwarantem odpowiednich warunków.

– Tylko w wyjątkowych sytuacjach, gdy lek musi natychmiast być podany pacjentowi, możliwe jest jego przechowywanie poza apteką szpitalną. Farmaceuta, jednak jest zobowiązany do przekazania innym członkom zespołu medycznego wszystkich niezbędnych informacji dotyczących jego przechowywania. Tylko takie działanie może zagwarantować bezpieczeństwo stosowania leku – tłumaczył zasady przechowywania leków do badań klinicznych mgr farm. Witold Jucha.

Dlaczego farmaceuta nie może być głównym badaczem?

W trakcie konferencji Bezpieczna Farmakoterapia poruszono także temat braku możliwości zostania głównym badaczem przez farmaceutę. Zgodnie z ustawą o badaniach klinicznych może nim być tylko i wyłącznie lekarz, lekarz dentysta, pielęgniarka lub położna.

– Ja nie brałem udziału w konsultacjach do tej ustawy, więc nie znam szczegóły. Jednak z tego, co słyszałem to uniemożliwienie zostania przez farmaceutę głównym badaczem jest związana z tym, iż nie ma on bezpośredniego kontaktu z pacjentami w szpitalu. I z własnego doświadczenia powiem, iż ten kontakt z pacjentem jest marginalny. Może to się zmieni, gdy w szpitalach zacznie pojawiać się coraz większa liczba farmaceutów klinicznych. – tłumaczył ten zapis ustawy mgr farm. Witold Jucha.

Portal mgr.farm był patronem medialnym Ogólnopolskiej Konferencji Lekarsko-Farmaceutycznej Bezpieczna Farmakoterapia, jaka w dniach 19-21 września odbyła się w Krakowie. Głównym organizatorem konfernecji byl Salus International sp. z.o.o.