Morfologia krwi to jedno z podstawowych badań diagnostycznych, które może dostarczyć cennych informacji o stanie zdrowia pacjenta, w tym o obecności nowotworów, zwłaszcza nowotworów krwi. Nieprawidłowe wyniki, takie jak znaczne odchylenia w liczbie krwinek białych, czerwonych czy płytek krwi, mogą wskazywać na rozwój choroby nowotworowej.
W artykule zostaną omówione zmiany w morfologii, które mogą sugerować nowotwór, na co zwrócić uwagę i jak interpretować wyniki w kontekście dalszej diagnostyki.
- Morfologia krwi a nowotwory – co warto wiedzieć?
- Nowotwór a morfologia krwi
- Nowotwory krwi a wyniki badań
- Dodatkowe badania celem poszerzenia diagnostyki nowotworów krwi
Nowotwory a morfologia krwi – co warto wiedzieć?
Morfologia krwi to jedno z najczęściej wykonywanych badań diagnostycznych, które dostarcza istotnych informacji o stanie zdrowia pacjenta. Morfologia krwi to podstawowe badanie diagnostyczne, niedrogie i proste w wykonaniu. Warto wykonywać je profilaktycznie raz do roku, choćby przy braku objawów chorobowych. Pozwala ono wykryć nie tylko choroby krwi, ale także sygnalizować zaburzenia pracy innych narządów.
Szczególnie istotne jest przeprowadzenie tego badania w przypadku przewlekłych infekcji, nadmiernego osłabienia, krwotoków lub pojawienia się wybroczyn na skórze. Nowotwory a morfologia krwi to często podejmowane zagadnienie. Zmiany w liczbie i jakości krwinek ocenianych w morfologii krwi, często towarzyszą nowotworom, takim jak białaczka, chłoniak czy szpiczak mnogi.
Sprawdź badanie: Morfologia krwi
Należy jednak pamiętać, iż zmiany w morfologii krwi mogą wynikać z wielu różnych stanów patologicznych i nie są charakterystyczne wyłącznie dla nowotworów. Infekcje, przewlekłe stany zapalne, niedobory składników odżywczych, a choćby stosowanie niektórych leków mogą prowadzić do odchyleń w wynikach badań. W związku z tym nieprawidłowe parametry krwi często stanowią jedynie sygnał wymagający dalszej diagnostyki, obejmującej bardziej szczegółowe testy, takie jak oznaczenie markerów nowotworowych, badania obrazowe czy biopsję.
Regularna kontrola parametrów krwi może przyczynić się do wczesnego wykrycia wielu schorzeń, co zwiększa skuteczność leczenia i poprawia rokowania pacjenta.
Ponadto, aby uzyskać wiarygodne wyniki badania, należy się odpowiednio do niego przygotować. Czynniki, które mogą wpłynąć na dokładność wyników morfologii krwi, to m.in. intensywny wysiłek fizyczny przed badaniem, spożycie alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych, niewłaściwa dieta oraz niezdrowe nawyki żywieniowe.
Morfologia krwi to analiza składu komórkowego krwi, obejmująca takie parametry jak:
- Erytrocyty (RBC) – czerwone krwinki odpowiedzialne za transport tlenu,
- Hemoglobina (HGB) – białko transportujące tlen,
- Hematokryt (HCT) – stosunek objętości erytrocytów do całkowitej objętości krwi,
- Leukocyty (WBC) – białe krwinki pełniące funkcję obronną organizmu,
- Trombocyty (PLT) – płytki krwi odpowiedzialne za proces krzepnięcia.
Nieprawidłowości w tych parametrach mogą wskazywać na rozwój nowotworu, dlatego ważna jest ich odpowiednia interpretacja.
W wynikach morfologii krwi nieprawidłowe wartości często oznaczane są literami L (low – obniżone) lub H (high – podwyższone). Im większe odchylenie od zakresu referencyjnego, tym większe znaczenie kliniczne może mieć dany wynik, dlatego w takich przypadkach konieczna jest konsultacja lekarska. Niewielkie odchylenia mieszczące się w granicach normy zwykle nie są powodem do niepokoju, jednak ich interpretacja powinna uwzględniać stan zdrowia pacjenta oraz inne parametry laboratoryjne.
Interpretacja morfologii krwi powinna być zawsze dokonywana przez lekarza, ponieważ odchylenia od norm mogą wynikać także z infekcji, niedoborów żywieniowych lub innych schorzeń. Ważne jest, aby wyniki badań oceniać w kontekście ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz dodatkowych badań diagnostycznych.
Nowotwór a morfologia krwi
Morfologia przy nowotworach często wykazuje charakterystyczne zmiany w liczbie krwinek białych, czerwonych oraz płytek krwi, co może sugerować rozwój choroby nowotworowej.
- Wzrost lub spadek liczby białych krwinek (WBC)
Podwyższony poziom leukocytów (leukocytoza) może wskazywać na białaczkę, szczególnie jeżeli towarzyszą mu obecność niedojrzałych form komórek oraz znaczne przekroczenie norm. Chociaż zwiększona liczba białych krwinek może sugerować infekcje, produkowane w nadmiarze leukocyty nie są w stanie skutecznie walczyć ze stanem zapalnym i to może naprowadzać lekarza na diagnostykę nowotworu krwi.
Podwyższony poziom monocytów lub limfocytów może być jednym z objawów rozwoju białaczki.
Obniżony poziom (leukopenia) może sugerować upośledzenie szpiku kostnego w wyniku choroby nowotworowej lub działania chemioterapii.
- Zmiany w poziomie erytrocytów i hemoglobiny
Nowotwory szpiku kostnego oraz inne choroby hematologiczne mogą prowadzić do obniżenia liczby erytrocytów i hemoglobiny (anemia). U pacjentów onkologicznych często obserwuje się także spadek hematokrytu, co może powodować osłabienie i przewlekłe zmęczenie.
Natomiast podwyższona liczba krwinek czerwonych może wskazywać na czerwienicę prawdziwą, należącą do grupy nowotworów mieloproliferacyjnych.
- Zaburzenia liczby płytek krwi (PLT)
Trombocytopenia (obniżona liczba płytek krwi) może wskazywać na białaczkę lub inne choroby nowotworowe szpiku, zwiększając ryzyko krwawień i trudności w gojeniu ran.
Nadmiar płytek (trombocytoza) bywa związany z niektórymi nowotworami przewlekłymi. Do tej grupy zalicza się również nadpłytkowość samoistną, charakteryzującą się znacznym wzrostem liczby płytek krwi (trombocytów).
Nieprawidłowości mogą dotyczyć jednej linii komórkowej, na przykład małopłytkowości lub leukocytozy, ale mogą również obejmować dwie lub wszystkie trzy linie komórkowe, jak w przypadku niedokrwistości z leukopenią i małopłytkowością. Im bardziej wyraźne są te nieprawidłowości oraz im więcej linii komórkowych one obejmują, tym poważniejsza może być ich przyczyna. W wielu przypadkach konieczne jest również wykluczenie nowotworowego podłoża tych zmian.
Ważne jest, aby zwrócić szczególną uwagę na rozmaz mikroskopowy, ponieważ pozwala on na dokładniejszą ocenę poszczególnych typów komórek krwi. Rozmaz mikroskopowy polega na dokładnym badaniu kropli krwi pod mikroskopem po odpowiednim zabarwieniu, co umożliwia identyfikację ewentualnych nieprawidłowości w morfologii krwinek, takich jak zmiany w kształcie, wielkości czy liczbie poszczególnych komórek.
Dzięki temu badaniu można wykryć wczesne oznaki różnych schorzeń, takich jak anemia, zakażenia, choroby autoimmunologiczne, a także nowotwory krwi, w tym białaczkę. Wykonanie rozmazu mikroskopowego daje więc istotne informacje, które mogą wspomóc diagnozę i wskazać kierunek dalszych badań.
WARTO WIEDZIEĆ: JAKIE SA OBJAWY RAKA?
Nowotwory krwi a wyniki badań
Białaczki to nowotwory układu krwiotwórczego, które powodują niekontrolowane namnażanie się białych krwinek. W morfologii krwi mogą występować:
- bardzo wysoki poziom leukocytów z obecnością blastów (młodych form leukocytów),
- znacznie obniżony poziom erytrocytów i hemoglobiny,
- mała liczba płytek krwi.
Ostra białaczka często powoduje gwałtowne zmiany w morfologii, podczas gdy przewlekła białaczka może rozwijać się latami, stopniowo wpływając na wyniki badań.
Chłoniaki to nowotwory układu limfatycznego, które mogą wpływać na skład krwi. W morfologii mogą pojawić się:
- obniżony poziom erytrocytów (niedokrwistość),
- zmniejszona liczba płytek krwi,
- podwyższona liczba limfocytów w niektórych typach chłoniaka.
Szpiczak mnogi to nowotwór plazmocytów, który często prowadzi do:
- niedokrwistości,
- wzrostu OB (odczynu Biernackiego) i poziomu białek w surowicy,
- zaburzeń krzepnięcia wynikających z nieprawidłowego poziomu płytek krwi.
Dodatkowe badania służące poszerzeniu diagnostyki nowotworów krwi
Wyniki morfologii krwi mogą odzwierciedlać stan zdrowia, jednak nie zawsze są w pełni precyzyjne. Dobre wyniki krwi a nowotwór mogą wydawać się sprzeczne, jednak w niektórych przypadkach choćby przy prawidłowych wynikach krwi nowotwór może być obecny, zwłaszcza w początkowych stadiach choroby. Dobra morfologia a nowotwór również nie zawsze są jednoznaczne, ponieważ wczesne zmiany nowotworowe mogą nie wywoływać od razu widocznych nieprawidłowości w morfologii, co utrudnia ich wykrycie w rutynowych badaniach.
Dlatego profilaktykę warto rozszerzyć o dodatkowe badania. Szczegółowe zalecenia zostaną przedstawione przez lekarza po ocenie ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz wyników morfologii.
Morfologia krwi może sugerować obecność nowotworu, ale do pełnej diagnozy konieczne są dodatkowe badania, takie jak:
- Rozmaz krwi obwodowej – ocena kształtu i liczby krwinek pod mikroskopem,
- Biopsja szpiku kostnego – badanie struktury i funkcjonowania szpiku,
- Badania biochemiczne – oznaczenie poziomu białek, wapnia i enzymów,
- Badania markerów nowotworowych – chociaż nie są wystarczająco specyficzne, aby stanowić samodzielne narzędzie diagnostyczne w rozpoznawaniu nowotworów, mogą dostarczyć cennych informacji wspomagających proces diagnostyczny.
- Badania obrazowe – ultrasonografia, tomografia komputerowa (CT), rezonans magnetyczny (MRI), czy PET, służą do wizualizacji struktur wewnątrz ciała,
- Immunofenotypowanie – analiza cech komórek nowotworowych,
- Badania genetyczne i molekularne – wykrywanie specyficznych mutacji związanych z białaczkami i chłoniakami.
DIAGNOSTYKA DLA ZWROTNIKRAKA.PL
ARTYKUŁ SPONSOROWANY
AUTOR: mgr Agnieszka Nowak – absolwentka Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, aktualnie w trakcie specjalizacji z laboratoryjnej diagnostyki medycznej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
BIBLIOGRAFIA:
Hedrick CC, Malanchi I. Neutrophils in cancer: heterogeneous and multifaceted. Nat Rev Immunol. 2022 Mar;22(3):173-187.
Wróblewska, E., Czarnecka, A. (2014). Nowotwory układu krwiotwórczego. Diagnostyka i leczenie. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kozakiewicz, M., Pospiech, J. (2013). Hematologia. Podstawy diagnostyki i terapii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL.
https://www.dkms.pl/
https://www.mp.pl/
PRZEJDŹ DO: DIAGNOSTYKA ONKOLOGICZNA
Post Nowotwór a morfologia krwi – jak interpretować wyniki? pojawił się poraz pierwszy w Zwrotnikraka.pl.
