Nowość do diagnostyki pemfigoidu anty-p200 (przeciwciała przeciwko lamininie β4)

Pemfigoid anty-p200 to rzadka podnaskórkowa autoimmunizacyjna choroba pęcherzowa (AIBD, ang. autoimmune bullous disease). Została po raz pierwszy opisana w 1996 r., a jej nazwa pochodzi od patomechanizmu, w który zaangażowane są autoprzeciwciała przeciwko białku o masie 200 kDa – lamininie 1, zlokalizowanemu w dolnej warstwie błony podstawnej, która kontaktuje się z komórkami nabłonkowymi. Wieloletnie badania naukowców z jednostki badawczo-rozwojowej EUROIMMUN we współpracy ze specjalistami z Oddziału Dermatologii Szpitala Uniwersyteckiego w Lubece zaowocowały odkryciem nieznanych dotychczas przeciwciał przeciwko lamininie 4, które również biorą udział w rozwoju choroby i mogą mieć znaczenie diagnostyczne.

Obraz kliniczny pemfigoidu anty-p200

Pemfigoid anty-p200 występuje zwykle u osób starszych, zwykle po 60. roku życia, znacznie częściej u mężczyzn (75%). Najwięcej zachorowań odnotowuje się w Japonii, Francji, Niemczech, Holandii i USA, a ich kliniczne cechy są bardzo zróżnicowane. U części pacjentów objawy są podobne do tych, które występują w przypadku pemfigoidu pęcherzowego, opryszczkowego lub błon śluzowych. Pemfigoid anty-p200 charakteryzuje się polimorficznymi zmianami skórnymi (pęcherze, zmiany pokrzywkowe lub blizny) związanymi z odkładaniem się immunoglobuliny IgG w strefie błony podstawnej. Zmiany te są często zlokalizowane na kończynach, tułowiu, obszarach dłoniowo-podeszwowych i na głowie, a także na błonach śluzowych. Wykazano również związek między pemfigoidem anty-p200 a łuszczycą, która dotyka średnio 6,4% pacjentów i zwykle poprzedza pojawienie się pemfigoidu.

Autoprzeciwciała w pemfigoidzie anty-p200

Pemfigoid anty-p200 przebiega z obecnością przeciwciał przeciwko białku o masie 200 kDa. Laminina γ1 została opisana jako docelowy antygen rozpoznawany przez przeciwciała syntezowane u 70–90% pacjentów. Najnowsze dane naukowe dostarczyły dowodów, iż laminina 4 zlokalizowana obok lamininy γ1 jest również zaangażowana w patomechanizm tej choroby. Diagnostyka różnicowa, czyli prawidłowe określenie rodzaju pemfigoidu, na który cierpi pacjent, jest istotna, ponieważ odpowiedź na leczenie i dalszy schemat postępowania różnią się w zależności od odmiany choroby, np. w przypadku pemfigoidu z przeciwciałami przeciwko lamininie 332 konieczne są badania onkologiczne, gdyż wiadomo, iż jego występowanie jest często związane z obecnością nowotworów. Badania wskazują, iż zdecydowana większość (92,1%) pacjentów z pemfigoidem anty-p200 po wprowadzeniu leczenia osiąga remisję choroby, znaczna podgrupa (39,6%) ma jej nawracający przebieg, a tylko mniejszość (13,2%) utrzymuje remisję bez terapii.

Nowy test immunofluorescencji pośredniej

Firma EUROIMMUN wprowadziła do swojej oferty nowy monospecyficzny test Anti-Laminin Subunit Beta 4 (LAMB4) IIFT* do wykrywania przeciwciał przeciwko lamininie 4 metodą immunofluorescencji pośredniej, która jest najczęściej stosowaną metodą przesiewową w diagnostyce chorób autoimmunizacyjnych. Test ten oparty jest na komórkach transfekowanych (CBA, ang. cell-based assay), zawierających antygeny lamininy 4. W przypadku testu CBA nie ocenia się charakterystycznego wzoru fluorescencji struktur w obrębie tkanek, a jedynie różnicuje się reakcję pozytywną od negatywnej, co sprawia, iż ocena i interpretacja wyniku są znacznie prostsze. Test ten charakteryzuje się wysoką czułością i swoistością, a detekcja przeciwciał przeciwko lamininie 4 pozwala przyspieszyć ustalenie adekwatnego rozpoznania i wprowadzenie odpowiedniego leczenia, aby poprawić komfort życia pacjentów.

*Uwaga! Test Anti-Laminin Subunit Beta 4 (LAMB4) IIFT ma status „research use only” (RUO).

Piśmiennictwo

1. Goletz S., Pigors M. et al., Laminin b4 is a constituent of the cutaneous basement membrane zone and additional autoantigen of antip200 pemphigoid, J Am Acad Dermatol 2024 Apr; 90(4): 790–797
2. Woźniak K., Dmochowski M. et al., Pemfigoid – diagnostyka i leczenie. Konsensus Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Przegl Dermatol 2016; 103: 19–34, DOI: 10.5114/dr.2016.57738
3. Kridin K., Ahmed A.R., Anti-p200 Pemphigoid: A Systematic Review, Front Immunol 2019; 10: 2466, DOI: 10.3389/fimmu.2019.02466
4. Rasheed V.S., Anti-p200 pemphigoid: A review, J Skin Sex Transm Dis 2023; 5: 22–27, DOI: 10.25259/JSSTD_35_2021

Izabella Podsiadły

Specjalista ds. Informacji Naukowej, Junior Product Manager ds. Diagnostyki Gruźlicy

451 052 241

[email protected]

Masz pytanie dotyczące tego tematu?