Jako rodzic z pewnością zdajesz sobie sprawę, jak dużą rolę w prawidłowym rozwoju dziecka mają relacje w rodzinie i bardzo starasz się, aby miało ono jak najlepsze dzieciństwo. W życiu jednak nie zawsze dzieje się tak, jak byśmy sobie tego życzyli. Jak pomóc dziecku po rozwodzie? Sprawdź, jak przygotować się do rozmowy z dzieckiem i o czym pamiętać w trakcie rozwodu, aby nie zaszkodzić dzieciom. Jak może pomóc psycholog w trakcie rozwodu?
Rozwód rodziców a dziecko
Ktoś kiedyś napisał bardzo mądre zdanie: żoną lub mężem można przestać być, jednak matką lub ojcem jest się na zawsze. Mimo iż związek małżeński z różnych powodów przeżywa kryzys, może się rozpaść i dobiega końca, to zawsze trzeba pamiętać o dzieciach, dla których jest to bardzo trudny okres. Podział opieki nad dzieckiem po rozwodzie nie należy do łatwych wyzwań zarówno dla rodziców, jak i dla dzieci, które tracą poczucie bezpieczeństwa i bardzo często nie do końca jeszcze rozumieją, dlaczego mama i tata nagle przestają mieszkać w jednym domu.
Niepokojące zachowanie dzieci, a rozwód są ze sobą bardzo często związane. Dziecko po rozstaniu rodziców jest zagubione, zdarza się, iż obwinia siebie za to, co się wydarzyło. Warto o tym rozmawiać z pociechą, ponieważ skutki rozwodu dla dziecka mogą wpłynąć bardzo negatywnie na jego psychikę. Zachęcamy także do konsultacji ze specjalistami SUPER-ego. Psycholog dziecięcy pokaże, w jaki sposób pracować z dzieckiem i przywrócić mu poczucie bezpieczeństwa.
Jak dziecko postrzega rozwód?
Rozwód rodziców z perspektywy dziecka niesie ze sobą najczęściej dwa rodzaje bardzo trudnych sytuacji.
- Pierwszy z nich obejmuje wszystkie nieprzyjemne okoliczności, które poprzedzają rozpad małżeństwa opiekunów. Są to m.in. nieprzyjemna atmosfera pełna negatywnych emocji i kłótni lub brakiem jakiejkolwiek relacji między ojcem i matką dziecka. Takie warunki w domu niestety potrafią ciągnąć się tygodniami lub choćby miesiącami, a wtedy dziecko zaczyna czuć silny niepokój i przestaje czuć się w pełni bezpiecznie i swobodnie.
- Drugi rodzaj sytuacji jest bezpośrednio związana z wychowaniem w niepełnej rodzinie, w której brakuje jednego z rodziców. Dziecko wówczas nieustannie tęskni za którymś z rodziców i nie zawsze rozumie, dlaczego jest tak, a nie inaczej.
Musisz zdawać sobie sprawę, iż każdemu dziecku, które doświadczyło rozwodu rodziców towarzyszy przede wszystkim złość. Złość, którą może różnie wyrażać. Mogą to być przykre słowa pod adresem rodziców, wyzwiska, krzyki, napady wściekłości i agresji. W ten sposób dziecko po rozwodzie rodziców chce wyrazić ogromne zranienie, cierpienie oraz fakt, iż nie podoba mu się ta sytuacja i nie może sobie z nią poradzić. Nie wszystkie jednak dzieci wyrażają złość. Niektóre tłumią ją w sobie, a ich ból nie zostaje w porę dostrzeżony przez rodziców, co może przerodzić się w poważne problemy wychowawcze.
Jak pomóc dziecku po rozwodzie?
Dzieci a rozwód – jak ułatwić im odnalezienie się w nowej sytuacji? Przede wszystkim unikaj:
- nadopiekuńczości,
- przesadnej pobłażliwości,
- ulegania każdym jego zachciankom.
Czasem rodzice tak bardzo chcą w jakiś sposób wynagrodzić dziecku krzywdę, iż przesadzają w drugą stronę. Nie możesz całkowicie pobłażać dziecku po rozwodzie, gdy zrobi coś złego w szkole lub nieodpowiednio się zachowa i zasypywać je prezentami. To mu nie pomoże, a tylko zaszkodzi. Pewne ograniczenia i ponoszenie konsekwencji swoich czynów powinny dalej obowiązywać w wychowaniu Twojego dziecka, ponieważ są one niezbędne do prawidłowego rozwoju każdego młodego człowieka.
Nigdy nie łudź dziecka możliwością powrotu. Gdy dziecko po rozwodzie zapyta, czy mama i tata znów będą razem, nie dawaj mu niepotrzebnej nadziei, tylko mów, iż nie jest to możliwe, ale oboje przez cały czas bardzo kochacie swoje dziecko i zawsze będziecie jego rodzicami.
Nie dopuszczaj też do tego, aby dziecko było posłańcem i przekazywało Twoje wiadomości byłemu partnerowi czy byłej partnerce.
Często ma też miejsce sytuacja, iż jeden rodzic pozwala dziecku na więcej. Przykładowo dziecko widuje się z ojcem tylko w weekendy, które są wypełnione atrakcjami i rozrywką. Mama natomiast nie pozwala dziecku na wiele rzeczy. Tu rodzi się konflikt. Dziecko może powiedzieć „U taty jest super, tata mi na to pozwalał”. o ile nie można dogadać się z byłym partnerem, to warto tutaj pogodzić się z takim stanem rzeczy i wytłumaczyć dziecku, iż z mamą jest inaczej i przyzwyczajać je do istnienia niejako dwóch rodzajów obowiązujących norm.
Jeżeli nie wiesz, w jaki sposób tłumaczyć dziecku trudne kwestie, pomoże Ci psycholog rodzinny. Najlepiej wybieraj takiego terapeutę, który specjalizuje się w temacie rozwód a dziecko. Psycholog z doświadczeniem w takich sprawach wesprze Cię i wytłumaczy jak sprawić, aby Twoje dziecko odnalazło się w nowej sytuacji.
Jak przygotować się do rozmowy z dzieckiem?
Psychologowie na bieżąco badają wpływ rozwodu rodziców na ich potomstwo. Rozwód a dziecko jest tematem szczególnie ważnym i potrzebnym, ponieważ wyniki jasno pokazują, iż najgorsze jest bycie świadkiem i uczestnikiem konfliktu między rodzicami. Te dzieci, które pochodzą z rodzin rozbitych, ale ominęły je konflikty, są lepiej przystosowane od tych z pełnych rodzin, które żyją w ciągłym napięciu z towarzyszącymi mu awanturami.
Nad tym, jak rozmawiać z dzieckiem o rozwodzie również pochylają się specjaliści, aby zminimalizować straty i uchronić pociechy. Warto wiedzieć, iż dzieci w wieku od 7 do 12 lat są w stanie same zauważyć pogarszające się relacje między rodzicami. Ponadto dzieci w tym wieku mogą wyrabiać sobie własne zdanie na temat zaistniałej sytuacji, a brak rozmowy tylko utwierdza je w często błędnych i krzywdzących przekonaniach. Ci rodzice, którzy nie podjęli jeszcze decyzji o rozwodzie, mogą skorzystać z terapii dla par. Każdy związek rozwija się jednocześnie na kilku poziomach, a po drodze mogą pojawiać się kryzysy również związane z rozwojem rodziny. Często pary boją się zmiany, jednak nie zauważają, iż ich dzieci boją się jej jeszcze bardziej. Jak powiedzieć dziecku o rozwodzie? Warto tu skorzystać z kilku cennych wskazówek.
- Rozmowa z pociechą nie powinna być spontaniczna, ponieważ każde usłyszane słowo może wpłynąć na przyszłość dziecka.
- Przed rozmową z dzieckiem rodzice powinni ustalić między sobą przebieg rozmowy.
- Odpowiednie miejsce na przebieg rozmowy ma duże znaczenie – najlepiej, aby odbywała się tam, gdzie dziecko czuje się bezpiecznie, np. w domu.
- Nie należy odwlekać rozmowy w nieskończoność – już małe dzieci są w stanie wyczuć, iż coś jest nie tak.
- Rozmowa z dzieckiem powinna odbyć się przed przeprowadzką jednego z rodziców, ponieważ nieświadomy maluch może obwiniać o to siebie.
Czego nie robić w trakcie rozwodu?
Aby zminimalizować przykre skutki rozwodu dla dziecka, należy do tematu podejść niezwykle delikatnie, hamując złe emocje, które pojawiają się między partnerami. W przypływie strachu i nieznanych dotąd silnych bodźców emocjonalnych dzieci mogą interpretować słowa i zachowania rodziców na swój własny sposób, bardzo często mylny. Żeby tego uniknąć, rodzice powinni pamiętać o kilku ważnych sprawach.
Pierwsza z nich to ograniczenie do minimum liczby zmian, z jakimi musi uporać się pociecha. Druga sprawa dotyczy kontaktów dziecka z drugim rodzicem. jeżeli para jest skłócona, nie może zapominać o regularnych kontaktach dziecka z obojgiem rodziców. Kolejna sprawa to redukowanie konfliktów z byłym partnerem do minimum, zwłaszcza w obecności pociechy. Ponadto zabronione jest używanie dziecka jako posłańca, kontrolera, czy tym bardziej szpiega. Warto dużo rozmawiać z dzieckiem i rozwiewać jego wątpliwości, a także uzbroić się w cierpliwość. Rozwód dla pociechy to czas próby i dziecko może okazywać w tym okresie wzmożoną agresję.
Jak może pomóc dziecku psycholog w trakcie rozwodu?
W tym, jak przygotować dziecko do rozwodu, może pomóc doświadczony psycholog. Pociecha, niezależnie od wieku nie jest w stanie samodzielnie poradzić sobie z rozstaniem rodziców. Bardzo duży wpływ na to, jak dziecko przejdzie przez etap rozwodu, mają rodzice. Przed rozstaniem rodzice mogą skonsultować się z psychologiem dziecięcym. W SUPER-ego specjalista podczas terapii rodzin pokaże, jak pracować z dzieckiem i przywrócić mu poczucie bezpieczeństwa. W trakcie spotkań zapewniana jest niezwykle ważna w tym czasie atmosfera empatii i zrozumienia, zarówno dorosłych, jak i dzieci. Dzieci mają prawo do odczuwania lęku, strachu, żalu i złości. Mogą pojawiać się również gwałtowne reakcje. Odpowiednie reagowanie i wsparcie pomoże dziecku przejść ten trudny okres i sprawi, iż rodzice będą się mniej zamartwiać.
Jak rozwód wpływa na dzieci?
Dzieci a rozwód to zawsze bardzo trudna kwestia, ponieważ rozstanie rodziców może wpływać na nie bardzo różnorodnie. Do konsekwencji, z jakimi najczęściej borykają się dzieci rozwodników, należą trudności emocjonalne, problemy w szkole, trudności w relacjach społecznych oraz wzrost ryzyka wystąpienia problemów psychologicznych. Gdy rodzice podejmują decyzję o rozstaniu i rozwodzie, często trudno jest im okiełznać emocje i tym samym uchronić świat dziecka. Każda pociecha kocha zarówno mamę, jak i tatę. Trudno jej znieść konflikt, który się zaostrza, choćby bardziej niż sam rozwód. Dorośli, którzy przestają być dla siebie partnerami, przez cały czas mają do odegrania rolę rodziców, a dobro dziecka zależy przede wszystkim od dobrego kontaktu emocjonalnego z rodzicami.
W jakim wieku dziecko najlepiej znosi rozwód?
Nie ma jednego wieku, w którym dziecko najlepiej znosi rozwód, ponieważ to zależy od konkretnej sytuacji i indywidualnych cech dziecka. Jednak przyjmuje się, iż ogólnie trudny wiek dla młodego człowieka, w którym zachodzi wiele zmian związanych z dojrzewaniem to 15-18 lat.
Co czują dzieci po rozwodzie rodziców?
Dzieci po rozwodzie rodziców mogą odczuwać m.in. smutek, złość, zagubienie, lęk, a czasem też poczucie winy. Rozwód a dzieci to delikatna zależność, której skutkiem niejednokrotnie jest złość wobec rodziców za rozpad rodziny lub za konflikty, które do tego doprowadziły. Rozwód a dzieci może wywołać lęk związany z niepewnością i zmianami w ich życiu, np. związanych z przeprowadzką do nowego miejsca. Warto zdawać sobie sprawę, iż reakcje dzieci na rozwód rodziców są często bardzo indywidualne i zależą od wielu czynników, takich jak wiek, wsparcie rodziny i przyjaciół oraz sposób, w jaki rodzice zachowują się w czasie rozstania. Wiele dzieci może potrzebować wsparcia emocjonalnego i terapii.
