Przerost dziąseł spowodowany przez farmakoterapię to częste działanie niepożądane, związane z przyjmowaniem niektórych leków, zwłaszcza blokerów kanału wapniowego, takich jak nifedypina. Jednak rzadkość stanowi występowanie przerostu błony śluzowej pod wpływem nifedypiny u pacjentów bezzębnych.
W pracy autorów z Wydziału Stomatologii Uniwersytetu Medycznego w Szanghaju przedstawiono przypadek przerostu błony śluzowej dziąseł pod wpływem nifedypiny u 67-letniego pacjenta po ekstrakcji wszystkich zachowanych zębów. U mężczyzny przeprowadzono zabieg wycięcia przerośniętej tkanki i plastykę zębodołu. Dotychczas stosowany lek na nadciśnienie, który wywołał przerost, został zastąpiony walsartanem.
Przerost dziąseł związany z farmakoterapią
Zaburzający estetykę przerost dziąseł związany z przyjmowaniem leków niestomatologicznych zwykle manifestuje się w odcinku przednim, często początkowo w brodawkach dziąsłowych. Pierwsze odnotowane przypadki dokumentujące przerost dziąseł pod wpływem leków opisano w 1939 r., gdy rozwinął się on u 68 ze 119 pacjentów leczonych fenytoiną. Późniejsze badania wykazały, iż skutki uboczne różnych leków, w tym przeciwpadaczkowych (np. fenytoiny), leków immunosupresyjnych (np. cyklosporyny A) oraz blokerów kanału wapniowego (np. nifedypiny) mogą prowadzić do przerostu dziąseł.
Obecnie w leczeniu nadciśnienia tętniczego powszechnie stosuje się blokery kanału wapniowego (CCB), takie jak nifedypina, felodypina, amlodypina, nitrendypina i diltiazem. Pierwszy przypadek przerostu dziąseł wywołanego przez CCB opisano w 1984 r. Kolejne doniesienia kliniczne wykazały, iż leczenie nifedypiną wiąże się z większym ryzykiem przerostu dziąseł w porównaniu z innymi antagonistami wapnia – z częstością występowania tego typu powikłań od 6,3% do 83%.
Przerost dziąseł związany z farmakoterapią jest dobrze udokumentowany, jednak kilka jest opisów tego powikłania po stosowaniu nifedypiny u osób, które nie posiadają już zębów własnych. Większość przypadków przerostu błony śluzowej u pacjentów z bezzębiem wiązano z leczeniem fenytoiną lub cyklosporyną, a tylko w kilku przypadkach zgłaszano stosowanie nifedypiny.
Opis przypadku
67-letni mężczyzna został skierowany do ambulatorium stomatologicznego Szpitala Uniwersytetu Medycznego Jiao Tong w Szanghaju. Głównym powodem zgłoszenia się pacjenta był utrzymujący się obrzęk dziąseł po przeprowadzonej 3 miesiące wcześniej ekstrakcji zębów. U pacjenta od kilku lat występowało częściowe bezzębie, przy czym mężczyzna nie użytkował żadnego uzupełnienia protetycznego.
Trzy miesiące przed wizytą w szpitalu wszystkie zachowane zęby własne 67-latka były mocno rozchwiane i zostały usunięte z powodu przewlekłego zapalenia przyzębia. Warto zauważyć, iż pacjent zgłaszał obrzęk i przerost brodawek dziąsłowych jeszcze przed mnogą ekstrakcją. Pomimo przeprowadzonej ekstrakcji, dziąsła zarówno szczęki, jak i żuchwy były przez cały czas silnie spuchnięte.
W związku z występowaniem od 3 lat nadciśnienia, dwa razy na dobę pacjent przyjmował 10 mg nifedypiny. Poziom glukozy we krwi i ciśnienie krwi mieściły się w normie, a rutynowe badanie krwi wykazało prawidłowy poziom hemoglobiny, odpowiednią liczbę czerwonych i białych krwinek oraz płytek krwi, a także prawidłowe wyniki czasu krwawienia i czasu krzepnięcia.
W badaniu wykazano obniżoną wysokość dolnego piętra twarzy oraz całkowite bezzębie szczęki i żuchwy. Na obu bezzębnych wyrostkach zębodołowych widoczne było powiększenie błony śluzowej. Miała ona bladoróżowy kolor, była sprężysta i miała nieregularny kształt z niewielkimi guzkami. Zrogowaciała błona śluzowa nie krwawiła podczas sondowania. Na pantomogramie nie wykazano deformacji kostnych (ryc. 4).
Po uzyskaniu zgody pacjenta lekarze wykonali zabieg obejmujący operację płata i alweoplastykę. Przed zabiegiem przez 60 sekund pacjent przepłukiwał jamę ustną 0,12% roztworem glukonianu chlorheksydyny. Do dezynfekcji jamy ustnej zastosowano jodofor. Znieczulenie miejscowe wykonano przy użyciu 4% artykainy (10 ml) z dodatkiem 1/100 000 adrenaliny.
Nacięcie (ostrze nr 11) wykonano na grzbiecie wyrostka zębodołowego – od przedniej do tylnej okolicy zębów trzonowych. Wycięto przerośnięte tkanki, zachowując zrogowaciałą błonę śluzową i ostrożnie usunięto ziarninę. Obie powierzchnie kości wyrostka zębodołowego poddano kształtowaniu przy użyciu turbiny i pilnika kostnego. W celu przeprowadzenia oceny histopatologicznej wykonano biopsję (rozpoznanie: patologiczny nabłonek włóknisty). Następnie chirurgicznie zamknięto ranę (szwy przerywane, nić jedwabna 4-0).
Zalecona opieka pooperacyjna obejmowała antybiotyki ogólnoustrojowe (cefradyna 250 mg co 6 godzin przez 3 dni), przeciwzapalne leki przeciwbólowe (paracetamol 400 mg dziennie przez 3 dni) oraz płyn do płukania jamy ustnej z 0,2% chlorheksydyną (2 razy dziennie przez 7 dni).
Zabieg usunięcia przerostu błony śluzowej w obrębie żuchwy przeprowadzono miesiąc po operacji szczęki. Po zabiegu pacjent nie zgłaszał żadnych poważnych dolegliwości ani powikłań. Następnie mężczyzna zgłosił się do kardiologa – przyjmowany dotychczas lek na nadciśnienie został zastąpiony walsartanem w dawce 80 mg dziennie.
Po okresie dwóch miesięcy od zabiegu grzbiety grzbiety wyrostków zębodołowych były dobrze wygojone, bez oznak nawrotu lub przerostu. Następnie wykonano protezę całkowitą obu łuków zębowych, przywracając funkcję żucia, a także poprawiając estetykę dolnej części twarzy pacjenta. Podczas wizyt kontrolnych po upływie 18 i 24 miesięcy od zabiegu nie zaobserwowano nawrotu przerostu. Użytkowane przez pacjenta uzupełnienia protetyczne były dobrze dopasowane, zapewniając dobrą retencją i estetykę.
Tytuł artykułu:
Nifedipine-Influenced Enlargement of the Masticatory Mucosa in an Elderly Edentulous Patient: A Rare Case Report with a Two-Year Follow-Up
Autorzy:
Shoufu Sun1, Yufan Pan2, Jichun Zhang1, Yunan Jiang1
1 Department of Stomatology, Tongren Hospital, Shanghai Jiaotong University School of Medicine, 1111 Xianxia Road, Shanghai 200336, China
2 Xianxia Community Care Center, 140 Furong River Road, Shanghai 200336, China
Hindawi. Case Reports in Dentistry, Volume 2024, Article ID 6889574, 6 pages, https://doi.org/10.1155/2024/6889574
Artykuł dostępny jest TUTAJ.
