Niepełnosprawność sprzężona to złożone wyzwanie. Niepełnosprawność ta nie ogranicza się do jednego obszaru, ale występuje w towarzystwie różnorodnych schorzeń. Jest wynikiem współistnienia co najmniej dwóch rodzajów dysfunkcji, takich jak zaburzenia ruchu, wzroku, słuchu czy funkcji poznawczych.
Wartością wiedzy na temat niepełnosprawności sprzężonej jest zdolność do zrozumienia jej złożoności oraz dostosowania rodzajów wsparcia. O tym właśnie mówi poniższy artykuł.
Co to jest niepełnosprawność sprzężona?
Niepełnosprawność sprzężona to specyficzna forma niepełnosprawności, charakteryzująca się współwystępowaniem dwóch lub więcej rodzajów dysfunkcji u jednej osoby. W przypadku tego typu niepełnosprawności różne deficyty zdrowotne występują równocześnie.
Mogą obejmować obszary takie jak:
- zdolności ruchowe,
- percepcję sensoryczną,
- funkcje intelektualne,
- czy zdolności komunikacyjne.
Niepełnosprawność ta wymaga kompleksowego podejścia zarówno w obszarze leczenia, jak i edukacji.
Niepełnosprawność sprzężona [kobieta podaje piłkę chłopcu w okularach, który siedzi na wózku inwalidzkim].Niepełnosprawność sprzężona – definicja i klasyfikacja
Niepełnosprawność sprzężona stanowi osobną jednostkę chorobową. Klasyfikowana jest jako indywidualny typ niepełnosprawności w obszarze pedagogiki specjalnej.
Innymi określeniami używanymi w odniesieniu do tego rodzaju zaburzenia są: niepełnosprawność złożona, wielozakresowa, wieloraka, współobecna oraz współistniejąca.
W literaturze wyodrębnia się dwa rodzaje tej niepełnosprawności:
- niepełnosprawność sprzężona,
- niepełnosprawność złożona.
Pierwsza z nich odnosi się do sytuacji, w której osoba posiada co najmniej dwa rodzaje niesprawności, które są efektem jednego czynnika i może on wystąpić na różnych etapach życia.
Przykład: zapalenie opon mózgowych – powikłania: zaburzenia poznawcze i niedosłuch.
Druga, czyli niepełnosprawność złożona to sytuacja, w której osoba posiada co najmniej dwie dysfunkcje organizmu, które są efektem różnych niezależnych od siebie czynników.
Przykład: osoba niewidoma od urodzenia ulega wypadkowi, w skutek którego nabywa ograniczenia ruchowe.
Dysfunkcja, która ma większe nasilenie, nosi nazwę niepełnosprawności dominującej, pozostałe nazywane są niepełnosprawnościami współistniejącymi.
Niepełnosprawność sprzężona – przykłady zaburzeń
Przykłady kombinacji dysfunkcji występujących u osób z niepełnosprawnością sprzężoną obejmują:
- ograniczenia w zdolnościach ruchowych wraz z niedowidzeniem,
- stopień upośledzenia umysłowego (lekki, umiarkowany, znaczny bądź głęboki) oraz zaburzenia słuchu,
- obecność zaburzeń ze spektrum autyzmu, takich jak zespół Aspergera, wraz z dysfunkcjami wzroku,
- występowanie zarówno uszkodzenia wzroku, jak i słuchu u osób głuchoniewidomych.
Czy autyzm oznacza niepełnosprawność sprzężoną?
Zgodnie z przepisami niepełnosprawność sprzężona jest określana jako obecność ograniczeń w obszarze słuchu, wzroku lub ruchu u dziecka, włączając w to afazję, oraz ograniczenia intelektualne, autyzm, w tym zespół Aspergera, wraz z dodatkowym rodzajem zaburzenia w wymienionych aspektach.
To oznacza, iż zaburzenia ze spektrum autyzmu mogą stanowić jedną z przejawów niepełnosprawności sprzężonej.
Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego w przypadku niepełnosprawności sprzężonej
Posiadanie niepełnosprawności sprzężonej przez dziecko jest podstawą do wydania orzeczenia o konieczności zapewnienia mu specjalnego kształcenia. Decyzja ta opiera się na ocenie przeprowadzonej przez komisję orzekającą, działającą w Poradni Pedagogiczno-Psychologicznej.
Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego przysługuje dzieciom i młodzieży, które potrzebują dostosowanej metody nauki. Daje ono możliwość uczęszczania do szkół specjalnych i korzystania z bezpłatnych terapii oraz wsparcia specjalistów. dla wszystkich ucznia, który posiada takie orzeczenie, tworzony jest spersonalizowany program edukacyjno-terapeutyczny.
Jakie orzeczenie o niepełnosprawności wydaje się w przypadku niepełnosprawności sprzężonej?
Posiadanie oficjalnego dokumentu potwierdzającego status osoby niepełnosprawnej, czyli orzeczenia o niepełnosprawności, ma ogromne znaczenie dla osób dotkniętych różnorodnymi schorzeniami. Wydawaniem takich orzeczeń zajmują się Powiatowe lub Miejskie Zespoły do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności.
Co istotne, w tym kontekście nie dokonuje się podziału na niepełnosprawność sprzężoną i złożoną. To oznacza, iż niezależnie od czynników wywołujących niepełnosprawność, wszystkie osoby mają równe prawa przy wydawaniu orzeczenia.
Niepełnosprawność sprzężona — symbol przyczyny niepełnosprawności na orzeczeniu
Na orzeczeniu o niepełnosprawności mogą widnieć 2 lub 3 symbole oznaczające przyczyny niepełnosprawności. To wskazuje na występowanie niepełnosprawności sprzężonej.
Przykładowe symbole to np.:
- 04-O i 10N, oznaczają zaburzenia narządu wzroku oraz układu nerwowego,
- 02P i 05R, oznaczają chorobę psychiczną i zaburzenia narządu ruchu,
- czy 01-U i 03-L, oznaczają upośledzenie umysłowe oraz zaburzenia głosu, mowy lub słuchu.
Reasumując, symbole te stanowią ustalone kody, ukazujące obszary występowania niepełnosprawności u danej osoby.
Niepełnosprawność sprzężona w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym
W przypadku osób powyżej 16 roku życia komisja orzekająca ustala stopień niepełnosprawności, przyznając lekki, umiarkowany lub znaczny stopień. Osoby dotknięte niepełnosprawnością sprzężoną również otrzymują określenie stopnia niepełnosprawności, które obejmuje całość ich zaburzeń.
W przypadku takiej sytuacji nie ma oddzielnego stopnia przypisanego dla poszczególnych rodzajów zaburzeń, np. ruchowych lub słuchowych.
Orzeczenie o niepełnosprawności – fragment.Niepełnosprawność sprzężona a leczenie i terapia
Niepełnosprawność sprzężona, która objawia się jednoczesnym występowaniem przynajmniej dwóch rodzajów dysfunkcji, często wymaga konsultacji z różnymi specjalistami. Konieczne jest przeprowadzenie różnorodnych badań, w tym badań genetycznych, ze względu na to, iż wiele zaburzeń ma podłoże w mutacjach genetycznych. To oznacza, iż metody leczenia mogą być różnorodne.
Jednak niepełnosprawność sprzężona jest postrzegana jako spójny rodzaj zaburzenia, a nie jako oddzielne jednostki chorobowe.
Niepełnosprawność sprzężona PFRON, czyli możliwość wsparcia finansowego
Gdy mówimy o niepełnosprawności sprzężonej, myślimy o zwiększonych potrzebach osoby. Stąd niepełnosprawni wielorako mają możliwość uzyskania wsparcia finansowego ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Wsparcie finansowe, które jest udzielane w formie różnych świadczeń bezpośrednio niepełnosprawnemu lub dla opiekunów osób z niepełnosprawnościami.
Niepełnosprawność sprzężona a podjęcie zatrudnienia
Niepełnosprawność sprzężona prowadzi do istotnych ograniczeń w możliwości podjęcia pracy. Napotykane trudności obejmują procesy związane z orientacją, podejmowaniem decyzji oraz wykonywaniem zadań zawodowych, co w większości przypadków dotyczy wszystkich aspektów danego zawodu.
W przypadku odpowiedniej sprawności intelektualnej i psychicznej warto rozważyć opcję kształcenia zawodowego. Podczas zatrudniania osób z niepełnosprawnością sprzężoną obowiązują dwie najważniejsze zasady.
- Pierwsza z nich dotyczy dokładnego określenia obowiązków na danym stanowisku.
- Drugą kwestią jest konieczność dostosowania miejsca pracy do istniejących ograniczeń takiego pracownika.
Podsumowanie
Artykuł przedstawia główne aspekty związane z niepełnosprawnością sprzężoną, która stanowi złożone wyzwanie dla osób dotkniętych tym rodzajem ograniczeń.
Niepełnosprawność sprzężona jest określana jako jednostka chorobowa, w której występuje jednocześnie co najmniej dwa różne rodzaje niepełnosprawności. Jest to stan, który wymaga wszechstronnego podejścia, łączącego zarówno konsultacje z wieloma specjalistami, jak i również różnorodne metody diagnostyki.
Współpraca specjalistów jest kluczowa w procesie terapeutycznym, mającym na celu rozwijanie umiejętności osób z niepełnosprawnością sprzężoną. Istnieje również możliwość uzyskania wsparcia dla opiekunów. To wszystko pozwala na zapewnienie leczenia oraz narzędzi ułatwiających codzienne funkcjonowanie.
