Jakie funkcje pełni pęcherzyk żółciowy?
Pęcherzyk żółciowy, przez wielu błędnie nazywany woreczkiem choć niewielki, odgrywa istotną rolę w procesie trawienia. Narząd o kształcie przypominającym gruszkę, działa jak magazyn żółci, która produkowana jest przez wątrobę. Dzięki żółci możliwe jest nie tylko trawienie, ale i wchłanianie tłuszczów oraz rozpuszczonych w nich witamin (A,D,E,K).
W momencie, gdy spożywamy posiłek bogaty w tłuszcze, pęcherzyk żółciowy kurczy się, uwalniając żółć do przewodu pokarmowego. jeżeli jednak narząd nie działa prawidłowo, proces ten zostaje zaburzony, co może prowadzić do rozmaitych dolegliwości.Reklama
Ból nadbrzusza, gorączka i dreszcze
Ból nadbrzusza, nierzadko promieniujący do łopatki, gorączka i dreszcze tworzą tzw. triadę Charcota, czyli zespół objawów typowych dla ostrego zapalenia dróg żółciowych. Choroba jest stosunkowo częstym powikłaniem kamicy pęcherzyka żółciowego, do której dochodzi w następstwie: upośledzenia odpływu żółci z pęcherzyka żółciowego, zamknięcia światła przewodu pęcherzykowego lub obrzęku błony śluzowej przewodu pęcherzykowego.
Uczucie pełności po posiłku i odbijanie
Uczucie pełności po posiłku, odbijanie, oraz nudności lub wzdęcia mogą sugerować przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego. Choroba wywołana jest stałym mechanicznym drażnieniem błony śluzowej przez złogi, powodującym przewlekły stan zapalny. Uwaga: długotrwały stan zapalny zwiększa ryzyko raka pęcherzyka, będącego jednym z najbardziej podstępnych nowotworów układu pokarmowego. Często rozwija się bezobjawowo we wczesnych stadiach, a co za tym idzie, zwykle jest wykrywany dopiero w zaawansowanej fazie, gdy objawy takie jak żółtaczka, bóle brzucha czy utrata masy ciała już świadczą o miejscowym nacieku lub przerzutach. Bliskość ważnych struktur anatomicznych, m.in. wątroby, dróg żółciowych i trzustki, ułatwia szybkie szerzenie się raka i powoduje trudności w leczeniu chirurgicznym.
Zmiany w stolcu
Jasne, gliniaste stolce mogą wskazywać na zablokowanie odpływu żółci, na przykład przez kamień żółciowy, podczas gdy tłuste, błyszczące stolce są wynikiem niedostatecznego trawienia tłuszczów z powodu braku żółci. Częste biegunki mogą pojawić się przy nadmiernym napływie żółci do jelit, np. po usunięciu pęcherzyka, a śluz w stolcu bywa związany z przewlekłym stanem zapalnym. Z kolei brak barwnika żółciowego w kale, połączony z ciemnym moczem i żółtaczką, wskazuje na całkowitą niedrożność dróg żółciowych.
Nagły ból przerywający oddech
Diagnostyka nieprawidłowości w funkcjonowaniu pęcherzyka żółciowego jest dość nietypowa. Dlaczego? Poza badaniami, które wykonywane są przy okazji rozpoznawania innych jednostek, czyli np. badaniu USG, czy badaniach laboratoryjnych, sprawdza się tzw. objawy pęcherzykowe: objaw Murphy’ego ocenia się podczas badania palpacyjnego brzucha. Lekarz układa dłoń na prawej górnej części brzucha, w miejscu rzutu pęcherzyka żółciowego, czyli pod prawym łukiem żebrowym. Następnie prosi pacjenta o wykonanie głębokiego wdechu. jeżeli podczas wdechu pacjent odczuwa nagły, ostry ból, powodujący przerwanie oddechu, objaw Murphy’ego uznaje się za dodatni. Ból jest wywoływany przez mechaniczne podrażnienie pęcherzyka żółciowego, objętego stanem zapalnym, który podczas wdechu przemieszcza się w dół, stykając się z uciskającą dłonią lekarza.
Miejscowy ból po uderzeniu
Objaw Chełmońskiego to kolejny test stosowany w diagnostyce problemów z pęcherzykiem żółciowym, szczególnie w przypadkach kamicy żółciowej i zapalenia. Specjalista bada go, układając dłoń na prawym łuku żebrowym, a następnie delikatnie uderza drugą dłonią w swoją rękę. Celem jest wywołanie lekkiego wstrząsu w okolicy pęcherzyka. jeżeli pacjent odczuwa silny, miejscowy ból podczas tego manewru, objaw Chełmońskiego uznaje się za dodatni.
Niebolesny i powiększony pęcherzyk
Brak bólu czasami może oznaczać bardzo poważne problemy. Objaw Courvoisiera to jeden z ważnych klinicznych wskaźników, który może pomóc w rozpoznawaniu poważnych schorzeń w obrębie układu żółciowego. Jest szczególnie istotny w diagnostyce guzów nowotworowych trzustki lub dróg żółciowych, dlatego jego obecność zawsze wzbudza czujność lekarza. Występuje, gdy lekarz podczas badania palpacyjnego wyczuwa powiększony, ale niebolesny pęcherzyk żółciowy.
W klasycznej formie objawowi temu towarzyszy żółtaczka mechaniczna, czyli zażółcenie skóry, błon śluzowych i białkówek oczu. W odróżnieniu od objawów Murphy’ego czy Chełmońskiego, które często wskazują na zapalenie pęcherzyka żółciowego, objaw Courvoisiera nie wiąże się z bólem i sugeruje raczej zablokowanie odpływu żółci przez naciek nowotworowy lub inne przyczyny mechaniczne.
Źródła:
Chirurgia. Podręcznik dla studentów, red. O.J. Garden i in., red. zbior. wyd. pol., tłum. M. Sierżęga, wyd. 2, Edra Urban & Partner, Wrocław 2015.Chirurgia. Repetytorium, red. W. Noszczyk, aktual. wyd. A. Wysocki, wyd. 2, PZWL, Warszawa 2019.
CZYTAJ TAKŻE:
