Naukowcy z Instytutu Psychiatrii im. Maxa Plancka (MPI) wykonali kolejny krok w kierunku wyjaśnienia przyczyn choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD). To odkrycie nie tylko poszerzy naszą wiedzę, ale może przyczynić się również do opracowania nowej, skutecznej terapii.
Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD) dotyka około 1% populacji. Etiologia zaburzeń jest uznawana za wieloczynnikową, jednak szczególną rolę przypisuje się podłożu genetycznemu. Ryzyko wystąpienia ChAD wzrasta u osób, których bliscy krewni cierpią na to zaburzenie. W przypadku bliźniąt monozygotycznych zgodność zachorowania szacuje się na około 70%.
Podłoże genetyczne ChAD
Wiele genów zostało powiązanych z rozwojem ChAD. Wśród nich znany jest gen ADCY2 kodujący cyklazę adenylanową 2 – enzym pełniący istotną funkcję w procesie sygnalizacji komórkowej. Do tej pory naukowcom nie udało się jednak wykazać związku przyczynowego pomiędzy występowaniem potencjalnego genu ryzyka a rozwojem choroby.
Naukowcy z Instytutu Psychiatrii im. Maxa Plancka opublikowali niedawno wyniki swoich badań w czasopiśmie Molecular Psychiatry. Wykorzystując hodowle komórkowe, wykazali, iż mutacja w genie ADCY2 prowadzi do zmniejszenia ilości wytwarzanego cAMP – ważnego przekaźnika sygnałów wewnątrzkomórkowych. Następnie, dzięki techniki CRISPR/Cas9, wprowadzili zmiany w sekwencji DNA myszy tak, aby ich genom prezentował właśnie tą mutację.
Choroba afektywna dwubiegunowa. Nowe ustalenia naukowców
U badanych gryzoni zaobserwowano nie tylko zachowania przypominające objawy ChAD, ale także reakcje na określone substancje zbliżone do tych występujących u osób chorych. Zachowanie myszy było podobne do stanu manii w chorobie afektywnej dwubiegunowej.
Naukowcy zaobserwowali u zwierząt deficyty poznawcze, opóźnienie w przyzwyczajaniu się do nowego środowiska oraz nasiloną skłonność do eksploracji. Badanie wykazało również nadreaktywność na amfetaminę u myszy z mutacją genu ADCY2. Podobnie dzieje się w przypadku osób cierpiących na ChAD, u których substancja ta może nasilać objawy maniakalne i spowodować pogorszenie stanu zdrowia.
Natomiast lit, jeden z leków używanych w terapii choroby afektywnej dwubiegunowej, u myszy działał jako stabilizator nastroju, kontrolując objawy manii. Również czynniki środowiskowe takie jak stres oddziaływały na badane zwierzęta podobnie jak na osoby cierpiące na ChAD, powodując wcześniejsze przejście z fazy maniakalnej w depresyjną.
Szansa na opracowanie nowej terapii dla osób z ChAD
Badanie rzuca nowe światło na procesy zachodzące w organizmach osób cierpiących na chorobę afektywną dwubiegunową. Dzięki lepszemu zrozumieniu etiologii tego zaburzenia, naukowcy mogą opracować nowe, skuteczniejsze formy terapii.
Odkrycie to jest obiecujące, ponieważ badany gen bezpośrednio wpływa na aktywność białka. Umożliwia to analizę procesów molekularnych przebiegających u ludzi również w modelach mysich, ze względu na podobieństwo białek u obu gatunków.
Z uwagi na to, iż cykliczny AMP (cAMP) powstający pod wpływem cyklazy adenylanowej 2 bierze udział w wielu szlakach sygnałowych, mutacja genu ADCY2 może stanowić obiecujący punkt wyjścia dla opracowania nowych terapii dla osób z ChAD.
