Rok 2025 miał przynieść emerytom powiew optymizmu za sprawą zapowiadanej 6,49-procentowej waloryzacji świadczeń. Jednak najnowsze prognozy Narodowego Banku Polskiego rozwiewają te nadzieje. Przy scenariuszu pełnego odmrożenia cen energii, inflacja może sięgnąć 5,6% w 2025 roku, praktycznie niwelując realną wartość podwyżek emerytur.
Fot. Obraz zaprojektowany przez Warszawa w Pigułce wygenerowany w DALL·E 3.
Konkretne wyliczenia pokazują brutalną rzeczywistość – emeryt otrzymujący w tej chwili 2500 złotych może liczyć na wzrost świadczenia zaledwie o 162 złote. Dla osób z emeryturą 3500 złotych podwyżka wyniesie 227 złotych, podczas gdy pobierający świadczenie minimalne otrzymają około 115 złotych więcej. W obliczu wzrastających cen, te kwoty nie zapewnią seniorom realnej poprawy sytuacji materialnej.
Choć istnieje teoretyczna możliwość drugiej waloryzacji w ciągu roku, jest ona uzależniona od utrzymania się średniej inflacji powyżej 5% w pierwszym półroczu. Pewnym wsparciem pozostają trzynasta i czternasta emerytura – pierwsza wypłacana wszystkim w wysokości minimalnej emerytury, druga według zasady „złotówka za złotówkę” dla osób otrzymujących do 2900 złotych brutto.
Skutki tej sytuacji mogą być dramatyczne dla wielu emerytów. Przy tak niskich realnych podwyżkach, wielu seniorów stanie przed koniecznością drastycznego ograniczenia wydatków na podstawowe potrzeby, w tym na leki i opiekę zdrowotną. To z kolei może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia tej grupy społecznej i zwiększenia obciążenia systemu opieki zdrowotnej.
Ekonomiści przewidują pogłębienie się rozwarstwienia w grupie seniorów. Osoby z najniższymi świadczeniami mogą znaleźć się w szczególnie trudnej sytuacji, podczas gdy emeryci z wyższymi świadczeniami i dodatkowymi źródłami dochodu będą w stanie lepiej poradzić sobie ze wzrostem kosztów życia.
Coraz więcej emerytów może być zmuszonych do szukania wsparcia finansowego u swoich dzieci i wnuków, co dodatkowo obciąży budżety młodszych pokoleń, już teraz zmagających się z wysokimi kosztami życia i zobowiązaniami kredytowymi. Ta sytuacja może prowadzić do napięć międzypokoleniowych i pogłębienia problemów ekonomicznych całych rodzin.
Eksperci przewidują również wzrost aktywności zawodowej emerytów, którzy będą zmuszeni szukać dodatkowych źródeł dochodu. To może wpłynąć na rynek pracy i zwiększyć konkurencję o miejsca pracy, szczególnie w sektorze usług i prac dorywczych.
Ostateczna wysokość waloryzacji zostanie ogłoszona w lutym 2025 roku, a pierwsze zwaloryzowane świadczenia trafią do emerytów w marcu. Wskaźnik może jeszcze ulec zmianie w zależności od rozwoju sytuacji gospodarczej – wzrost inflacji może go podnieść, zaś spowolnienie wzrostu płac i cen obniżyć.
Samorządy i organizacje społeczne staną przed koniecznością rozszerzenia programów pomocowych skierowanych do seniorów. Zwiększone zapotrzebowanie na wsparcie socjalne może jednak przekraczać możliwości finansowe tych instytucji, co dodatkowo pogorszy sytuację najbardziej potrzebujących emerytów.
Ta trudna sytuacja wymaga systemowych rozwiązań i długofalowej strategii wsparcia seniorów. Sama waloryzacja świadczeń, przy obecnym poziomie inflacji, nie jest wystarczającym narzędziem do zapewnienia godnego życia emerytom. Konieczne są dodatkowe mechanizmy ochrony najsłabszych ekonomicznie grup społecznych przed skutkami rosnących kosztów życia.
