Malformacje naczyniowe to stosunkowo częste łagodne zmiany rozrostowe pochodzenia naczyniowego i tkankowego, które mogą występować w obrębie jamy ustnej, m.in. na języku. W artykule opublikowanym 6 maja w „Hindawi. Case Reports in Dentistry” przedstawiono opis zmiany egzofitycznej, która w ciągu 4 tygodni rozwinęła się na koniuszku języka u pacjentki z chorobą nowotworową w wywiadzie.
Malformacje naczyniowe to łagodne zmiany charakteryzujące się proliferacją naczyń krwionośnych, stosunkowo częste w rejonie głowy i szyi. Międzynarodowe Towarzystwo Badań nad Anomaliami Naczyniowymi (International Society for the Study of Vascular Anomalies; ISSVA) dzieli zmiany naczyniowe na dwa główne typy: guzy naczyniowe (naczyniaki) i malformacje naczyniowe, na podstawie cech klinicznych i histopatologicznych. W najnowszej klasyfikacji ISSVA (2023) uwzględniono także czynniki etiologiczne. Guzy naczyniowe dzieli się na łagodne, miejscowo agresywne i złośliwe.
Malformacje naczyniowe – czynniki etiologiczne
Czynnikami etiologicznymi malformacji są mutacje genetyczne lub zmiany związane z zespołami chorobowymi, urazami, opornością ściany naczynia na przepływ krwi, ale mogą być one związane także z chorobami układowymi. Większość tych zmian jest wrodzona lub pojawia się we wczesnym wieku, wykazując ograniczony potencjał wzrostu. Niektóre ulegają samoistnej regresji, inne wymagają leczenia.
Zasadniczym komponentem tych zmian jest nadmierna proliferacja tkanki łącznej i naczyń krwionośnych w odpowiedzi na bodziec drażniący, m.in. płytkę lub kamień nazębny. Najczęstszymi lokalizacjami są wargi, język, błona śluzowa policzków, dziąsła oraz podniebienie. Klinicznie pojawiają się jako uniesione, guzowate, ciemno zabarwione zmiany, czasem z towarzyszącym owrzodzeniem, miękkie lub elastyczne w badaniu palpacyjnym.
Język geograficzny (łac. glossitis migratoria) to nawrotowa, przewlekła, łagodna choroba zapalna o nieznanej etiologii, charakteryzująca się powierzchownymi nadżerkami na grzbietowej i bocznych powierzchniach języka, niekiedy otoczonymi białym obwodem. Często towarzyszy schorzeniom układowym, jak łuszczyca czy zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Erozje te, w większości bezobjawowe, zmieniają lokalizację w ciągu kilku dni lub tygodni. Język geograficzny może samoistnie zanikać i nawracać.
Celem opisu było przedstawienie przypadku nietypowej nabytej zmiany naczyniowej języka współistniejącej z językiem geograficznym u pacjentki z wywiadem onkologicznym, z naciskiem na trudności diagnostyczne. W dostępnym piśmiennictwie fachowym nie znaleziono danych o współistnieniu tych dwóch zmian ani korelacji z nowotworem jelita grubego.
Opis przypadku
Kobieta, lat 54, zgłosiła się do kliniki w Cagliari (Włochy) z powodu zmiany, która rozwinęła się na koniuszku języka. Zmiana pojawiła się około 4 tygodnie wcześniej, była niebolesna. W wywiadzie potwierdzono nowotwór jelita grubego (gruczolakorak) leczony 5 lat wcześniej przy zastosowaniu radioterapii i chemioterapii (5-fluorouracyl). Nie wykazano innych schorzeń, alergii, pacjentka nie przyjmowała na stałe leków, z dodatnim wywiadem rodzinnym (matka) w kierunku łagodnych malformacji naczyniowych. Miesiąc wcześniej kobieta doznała urazu spowodowanego zakłuciem igłą krawiecką – podobne urazy występowały już wcześniej w związku z pracą wykonywaną przez pacjentkę.
W badaniu klinicznym wykazano pojedynczą, białą, dobrze odgraniczoną, miękko-elastyczną zmianę egzofityczną o średnicy około 1 cm. Zmiana była uszypułowana, o regularnych brzegach, otaczająca błona śluzowa nie wykazywała zmian. Dodatkowo zaobserwowano liczne nadżerki z białą obwódką na języku. Nie stwierdzono powiększenia węzłów chłonnych. Biopsję nacięciową zaplanowano po 2 tygodniach (przerwa wakacyjna). W różnicowaniu uwzględniono włókniaka, obwodowego ziarniniaka olbrzymiokomórkowego, ziarniniaka ropotwórczego oraz przerzuty nowotworu.
Ze względu na przypadkowe urazowe nadgryzienie zmiany przez pacjentkę wykonano pilną biopsję wycinającą. Zabieg przeprowadzono po znieczuleniu (1,8 ml artykainy z adrenaliną 1:100000) poprzez nacięcie skalpelem. Zastosowano szwy pojedyncze, jedwabne 3.0. W badaniu histopatologicznym potwierdzono, iż zmiana to naczyniak włośniczkowy z owrzodzeniem. W badaniach kontrolnych po upływie 1 tygodnia, 4 tygodni oraz 6 miesięcy nie wykazano wznowy.
Naczyniak włośniczkowy jamy ustnej występuje rzadko u pacjentów dorosłych – zwłaszcza w tej lokalizacji. W tym przypadku z uwagi na wywiad onkologiczny w różnicowaniu uwzględniono przerzuty do jamy ustnej (rozwijają się one najczęściej w obrębie dziąseł i języka). Podkreślono także konieczność różnicowania z innymi zmianami egzofitycznymi i nowotworami przerzutowymi (metastazami).
Opisywany w pracy przypadek wskazuje na konieczność ostrożnego podejścia diagnostycznego do zmian rozwijających się na języku u pacjentów z wywiadem nowotworowym oraz uwzględniania naczyniaków w różnicowaniu zmian egzofitycznych języka.
Tytuł artykułu:
An Unusual Lingual Ulcerated Capillary Angioma After Dressmaker Needle Trauma, Above Migratory Glossitis Lesion, in a Patient With a History of Cancer: A Case Report
Autorzy:
Cinzia Casu1, Andrea Butera2, Clara Gerosa3, Andrea Scribante2, Martina Salvatorina Murgia2, and Germano Orrù1
1 Oral Biotechnology Laboratory (OBL), Department of Molecular Biology, University of Cagliari, Cagliari, Italy
2 Section of Dentistry, Department of Clinical, Surgical, Diagnostic and Pediatric Sciences, University of Pavia, Pavia, Italy
3 Unit of Pathology, Department of Medical Sciences and Public Health, University of Cagliari, Cagliari, Italy
4 Department of Surgical Science, University of Cagliari, Cagliari, Italy
Hindawi. Case Reports in Dentistry: Volume 2025, Article ID 921608, 6 pages, https://doi.org/10.1155/crid/9921608
Artykuł dostępny jest pod adresem: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1155/crid/9921608
