Do gabinetu logopedy często trafiają rodzice zaniepokojeni rozwojem mowy swojego dziecka. Martwią się, iż dziecko mówi tylko kilka słów, podczas gdy jego rówieśnicy porozumiewają się całymi zdaniami. Dlaczego u niektórych dzieci mowa rozwija się szybciej, a u innych wolniej?
W takiej sytuacji bardzo ważna jest wizyta u logopedy, ponieważ tylko on może stwierdzić, czy rodzice rzeczywiście mają powody do zmartwień. Logopeda, na podstawie dokładnego wywiadu, obserwacji i badania logopedycznego, będzie mógł postawić trafną diagnozę i opracować plan działań wspierających, które wyrównają zaistniałe opóźnienia w rozwoju mowy. Logopeda sprawdzi również stan i funkcjonowanie narządów mowy, sposób połykania i oddychania, słuch oraz poziom innych funkcji, które są niezbędne w procesie przyswajania mowy. Być może dziecko potrzebuje jedynie więcej czasu, aby zacząć mówić, wówczas logopeda poradzi, co robić, aby wspierać i stymulować mowę malucha. Podpowie, jak się z dzieckiem bawić, co do niego mówić, jakie ćwiczenia wykonywać. Jednak czasami może się zdarzyć, iż logopeda zaobserwuje coś, co nie jest jedynie niewielkim odstępstwem od normy i wtedy zaleci odpowiednią terapię.
Co może powodować opóźnienia w nabywaniu mowy?
- Zaburzenia słuchu
Sprawnie działający narząd słuchu jest niezbędny w procesie przyswajania mowy. To właśnie dzięki słuchu dziecko poznaje otoczenie i odbiera przeróżne dźwięki, w tym również dźwięki mowy. Wszelkie nieprawidłowości w jego funkcjonowaniu mogą powodować poważne zakłócenia w nabywaniu mowy. Konieczna jest zatem systematyczna kontrola słuchu dziecka, zwłaszcza gdy dziecko często choruje (zapalenie ucha, powiększone migdałki, częste infekcje górnych dróg oddechowych). - Nieprawidłowa budowa aparatu artykulacyjnego
Jakiekolwiek nieprawidłowości w budowie bądź funkcjonowaniu narządów mowy mogą skutecznie spowolnić proces nabywania mowy. Podczas badania logopedycznego logopeda sprawdzi stan aparatu artykulacyjnego i zaobserwuje, czy nie ma żadnych zmian (zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe, obniżone bądź wzmożone napięcie mięśniowe), które mogłyby zaburzyć rozwój mowy. - Zaburzenia połykania i gryzienia
Dla niektórych rodziców może wydać się dziwne, iż odpowiednie karmienie dziecka ma bardzo duży wpływ na mowę. Jednak ma – i to ogromny, ponieważ te same mięśnie biorą udział w przyjmowaniu pokarmu, jak i mówieniu. Dlatego dziecko, które wykazuje problemy ze ssaniem, połykaniem, gryzieniem czy żuciem może również mieć problem z nabywaniem mowy. Wszelkie nieprawidłowości w przyjmowaniu pokarmu powinny skłonić rodzica do wizyty u logopedy, dzięki czemu będzie można również zapobiec zakłóceniom w rozwoju mowy. - Zaburzenia rozwoju ruchowego
Duża część rodziców dziwi się, iż logopeda podczas wywiadu pyta o rozwój ruchowy dziecka. Nic w tym dziwnego. Istnieje powiązanie pomiędzy sprawnością ruchową a mową. Kiedy u dziecka występują nieprawidłowości w rozwoju ruchowym (motoryka duża, mała, napięcie mięśniowe), możliwe jest również wystąpienie opóźnień w nabywaniu mowy. - Środowisko
Dziecko w pierwszych latach życia wymaga nie tylko nieustannego kontaktu z osobami z najbliższego otoczenia, ale również stałego kontaktu językowego. Dziecko pozbawione jakichkolwiek bodźców dźwiękowych nie rozwinie systemu językowego zupełnie lub pojawi się on z dużym opóźnieniem.
Opisane powyżej czynniki powstania opóźnień w rozwoju mowy są jedynie podpowiedzią, na co powinni zwrócić uwagę rodzice, których dzieci „ociągają się” z mówieniem. Jednak nic nie zastąpi wizyty u logopedy, który przeprowadzi odpowiednie badanie. Warto wspomnieć, iż logopeda nie tylko prowadzi terapię dzieci, ale również konsultacje, na które może przyjść każdy rodzic zaniepokojony rozwojem mowy swojego dziecka.
