Minesocki wielowymiarowy inwentarz osobowości

Zdjęcie: Lekarze. Zdrowie i Medycyna

Badanie nazywane jest również: WIELOOBJAWOWA SKALA DIAGNOSTYCZNA, MMPI, WISKAD
Nazwa zwyczajowa: Test osobowości MMPI

TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA

Autorami testu MMPI są: psycholog Starke R. Hathaway oraz neuropsychiatra J. Charnley Mc Kinley z Uniwersytetu Minnesota. Twórcy testu w oparciu o doświadczenie kliniczne, znajomość badań dotyczących psychopatologii oraz analizę statystyczną, wybrali z dużej ilości hipotetycznych objawów psychopatologicznych grupę około 1000 stwierdzeń, powiązanych (korelujących) w największym stopniu z ustalonymi i przyjmowanymi przez ówczesną psychiatrię wzorcami zespołów zaburzeń. Oceny stwierdzeń dokonywały niezależne zespoły psychiatrów i psychologów.
Mimo iż konstrukcję skali oparto o wymiary zaburzeń psychicznych, autorzy testu zastrzegają, iż ich metoda nie mierzy występowania u danej osoby zaburzeń psychicznych, a jedynie podobieństwo osobowościowe do tych, którzy taką diagnozę otrzymali.
W Polsce szczególną popularność zyskała adaptacja testu pod nazwą WISKAD-MMPI. w tej chwili powszechnie dostępną w kraju jest kompletna wersja testu MMPI z opracowanymi normami dla populacji polskiej. (W. J. Paluchowski i współpracownicy). Spotkać można trzy formy testu: kartkowa (550 stwierdzeń), zeszytowa (566 stwierdzeń) oraz magnetofonowa. W praktyce stosuje się też skrócone wersje.
Test zawiera 10 skal klinicznych (podstawowych) oraz 4 skale kontrolne. Ponadto stosuje się jeszcze skale dodatkowe oraz tzw. skale treściowe, pozwalające szczegółowiej interpretować uzyskany materiał.

Cechy, które wiążą się z wysokimi wynikami w poszczególnych skalach

• skala Hd – zgłaszanie licznych objawów somatycznych, skłonność do narzekania, poczucie niezadowolenia, odtrącenia z życia;
• skala D – pesymizm, dyskomfort psychiczny, obniżenie nastroju, poczucie małej wartości, brak poczucia bezpieczeństwa, nadmierna samokontrola;
• skala Hy – brak wglądu w istotne przyczyny dolegliwości, egocentryzm, nadmierne oczekiwanie zainteresowania, opieki i wsparcia ze strony otoczenia;
• skala Pd – bunt przeciwko zasadom społecznym, konfliktowość, kłopoty z kontrolą własnych zachowań, brak umiejętności wchodzenia w głębsze i trwalsze kontakty emocjonalne;
• skala Mf – u mężczyzn – pasywność, zależność, submisyjność, ustępliwość, szukanie spokoju przede wszystkim; u kobiet – dominacja, agresywność, silne tendencje rywalizacyjne, unikanie zachowań „typowo kobiecych”;
• skala Pa – introwersja, sztywność w poglądach i postawach, nadmierna wrażliwość i podejrzliwość, ukryta wrogość wobec otoczenia;
• skala Pt – niepokój, kłopoty decyzyjne, skłonność do wyolbrzymiania problemów, przesadna reakcja na wydarzenia;
• skala Sc – poczucie zepchnięcia na margines życia społecznego, unikanie kontaktów z ludźmi, unikanie nowych sytuacji, rezerwa, nieśmiałość, słaby kontakt z rzeczywistością, problemy z własnym „ja”;
• skala Ma – nadmierna, często bezcelowa aktywność, skłonność do angażowania się w różne zajęcia, jednocześnie brak wytrwałości, drażliwość, niecierpliwość;
• skala It – skłonność do wycofywania się, rezerwa w stosunku do innych ludzi, unikanie nowych, większych grup społecznych, trudność w podejmowaniu decyzji.

Skale kontrolne – L, F, K oraz skala „?” badają – mówiąc najogólniej – stosunek osoby badanej do samych badań. Wynik uzyskany w tych skalach ma wpływ na interpretację skal podstawowych.

CZEMU SŁUŻY BADANIE?

Bezpośrednim celem tego badania jest określenie profilu psychologicznego osoby badanej. Profil ten z kolei stanowi podstawę do formułowania osobowościowej diagnozy psychologicznej. Uzyskana tą drogą diagnoza może być istotną pomocą w potwierdzeniu diagnozy psychiatrycznej, zwłaszcza w przypadku wątpliwości diagnostycznych.
Interpretacja profilu osobowości może być również źródłem wskazówek dotyczących procesu psychoterapeutycznego osoby badanej. Można w ten sposób uzyskać informacje dotyczące ogólnej postawy badanego wobec oddziaływań psychoterapeutycznych. Interpretacja testu dodatkowo może odnosić się do bardziej szczegółowych kwestii, z którymi psycholog spotyka się w swojej praktyce klinicznej. Dotyczy to takich spraw jak np. tendencje samobójcze, problem identyfikacji z własną płcią, źródło czynnoścowych dolegliwości somatycznych, nadużywanie alkoholu, tendencje do stosowania narkotyków jako sposobu radzenia sobie z własnymi problemami, itp.

WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA

• Życzenie danej osoby, która wyraża zainteresowanie diagnozą funkcjonowania swojej osobowości (w wymiarach, które bada test).
• Diagnozowanie osobowości pacjenta na zlecenie psychologa lub lekarza.
• Określenie nastawienia pacjenta, jego zasobów psychicznych przed podjęciem psychoterapii.
• Diagnozowanie zaburzeń psychicznych.

Badanie jest wykonywane na zlecenie lekarza lub psychologa. Można poddać się badaniu na własne życzenie

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA

Nie ma specjalnych zaleceń. Nie ma bezwzględnej konieczności wykonywania wcześniej innych badań. W zasadzie nie prowadzi się badań osób przed okresem dojrzewania (umownie do 16 roku życia). Metoda przeznaczona jest dla osób dorosłych – niektóre pytania dotyczą zachowań i funkcji społecznych,, które generalnie nie występują przed osiągnięciem dojrzałości (np. praca zawodowa). Zasadniczo granicą stosowalności jest raczej pewna zdolność do wglądu we własne funkcjonowanie,, postawy,, etc. Stąd nie stosuje się testu do badania osób upośledzonych umysłowo,, czy osób z zaostrzonymi zaburzeniami psychotycznymi. Nie stosuje się go również u osób z głęboką depresją,, z powodu niemożności wykonania dość długiej i skomplikowanej pracy. Nie używa się go również w przypadku osób z afazją (brakiem rozumienia mowy lub wyrażenia słowami myśli, mimo prawidłowego aparatu wykonawczego mowy), niepiśmiennych i niewidomych.

OPIS BADANIA

Test jest kwestionariuszem osobowości polegającym na samoocenie. Wynik uzyskiwany na podstawie badania jest subiektywnym obrazem własnej osoby badanego.
Zasadniczo przed przeprowadzeniem badania psycholog przeprowadza wywiad lub rozmowę psychologiczną. Badany dostaje arkusz z 566 stwierdzeniami (są również inne wersje). Proszony jest o zaopiniowanie, jak dane stwierdzenie odnosi się do jego osoby (czy jest prawdziwe, fałszywe, lub czy badany nie potrafi odpowiedzieć). Niektóre stwierdzenia mogą się badanemu wydawać dziwaczne lub śmieszne – zamieszczenie ich jest spowodowane tym, iż część badanych stwierdza, iż trafnie opisują one ich osobę. Czas badania zasadniczo jest nieograniczony. Przy dość dużej ilości stwierdzeń, praca konieczna do określenia siebie w odniesieniu do wszystkich stwierdzeń wymaga dużej koncentracji i wysiłku. Badany powinien wypełniać kwestionariusz bez konsultowania swoich odpowiedzi z innymi osobami. Ma jednak możliwość zapytania o dodatkowe wyjaśnienie psychologa, jeżeli dane stwierdzenie nie jest dla niego jasne. Niektórzy psychologowie dają pacjentom kilka godzin na wypełnienie kwestionariusza. Ważniejsze jest bowiem dokładne zastanowienie się i podjęcie jak najbardziej trafnej próby opisania siebie, niż szybkie tempo wykonania. Istnieją różne formy badania:

• pacjent otrzymuje ankietę ze stwierdzeniami, zaopatrzoną w arkusz odpowiedzi,
• badany otrzymuje zestaw osobnych kartek które ma posegregować na 3 grupy („prawdziwe”, „fałszywe”, „nie potrafię odpowiedzieć”),
• korzystanie z programu komputerowego.

Badanie poprzedzone jest instrukcją psychologa – osoba badana proszona jest o odpowiadanie na wszystkie pytania. Odpowiedzi winny być szczere, zgodne z aktualnymi nastrojami, odczuciami, nastawieniami. Bardzo ważne jest to, aby badany udzielił odpowiedzi na wszystkie pytania oraz by unikał odpowiedzi „nie potrafię odpowiedzieć”.
Badany może obawiać się, iż jeżeli będzie odpowiadał zgodnie z prawdą, niektóre z jego odpowiedzi przedstawiać go będą w niekorzystnym świetle. Stwierdzenia mogą dotyczyć problemów, o których np. wolałby nie mówić lub może obawiać się oceny psychologa. Czasami przyznanie się do określonego samopoczucia czy nawyku jest dla pacjenta trudne. Celem zadawania takich trudnych pytań nie jest sprawianie cierpienia drugiej osobie ale uzyskanie informacji, które pomogą określić psychologowi, jaki ze sposobów pomocy psychologicznej jest – w odniesieniu do badanej osoby i jej problemów – najbardziej skuteczny. Unikanie przez pacjenta udzielania szczerych odpowiedzi sprawia, iż trudniej jest określić, jaki rodzaj pomocy byłby najtrafniejszy – niezastosowanie odpowiedniej terapii przedłuża cierpienie i trudności. Stąd też, niezwykle ważne jest udzielanie odpowiedzi zgodnych z prawdą.
Wyniki surowe kwestionariusza zamieniane są na wyniki przeliczone; następnie konstruowany jest tzw. profil badanego, składający się z wyników przeliczonych, uzyskanych przez badanego w poszczególnych skalach. Psychogram ujmuje osobowość jako profil wyników na kontinuach poszczególnych skal wymienionych wyżej. Specyficzna konfiguracja wyników skal świadczyć może o wysokim prawdopodobieństwie występowania u badanego określonych problemów w funkcjonowaniu psychicznym, przedstawia także informacje prognostyczne dotyczące terapii. Wysoki wynik w jednej ze skal nie świadczy, iż osoba posiada określony zespół zaburzeń psychicznych. Dopiero kompletny psychogram, uzupełniony danymi personalnymi pacjenta/klienta stanowić może podstawę do określenia sfery specyficznych problemów czy zaburzeń funkcjonowania osoby. Przeprowadzenie adekwatnej interpretacji wymaga wiedzy i doświadczenia z zakresu psychologii i psychopatologii – stąd dokonywać interpretacji mogą jedynie psychologowie (najczęściej są to psychologowie kliniczni). Informacje, jakie badany może uzyskać po interpretacji wyniku przez psychologa są podawane ustnie. Czasami psycholog może odroczyć udzielenie informacji. Wynikać to może z faktu, iż pewne wnioski, wynikające z interpretacji MMPI wymagają potwierdzenia przez inne badanie psychologiczne; podanie interpretacji, co do której psycholog sam nie jest pewny jest niewskazane.

Badanie trwa zwykle około 2 godzin

INFORMACJE, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE PRZED BADANIEM

Nie ma specjalnych zaleceń.

JAK NALEŻY ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU?

Nie ma specjalnych zaleceń.

MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU

Brak powikłań.

Opracowano na podstawie:
mgr psych. Aleksandra Łuszczyńska-Cieślak,
mgr psych. Roman Cieślak
Minnesocki Wielowymiarowy Inwentarz Osobowości
„Encyklopedia Badań Medycznych”
Wydawnictwo Medyczne MAKmed, Gdańsk 1996