Maślan sodu – jak działa na jelita i kiedy warto go stosować?

Maślan sodu, czyli sól sodowa kwasu masłowego, to substancja, którą znajdziemy w suplementach diety przyjmowanych przez pacjentów w celu wsparcia mikroflory jelitowej oraz wsparcia zdrowia i prawidłowego funkcjonowania jelit. Kwas masłowy występuje naturalnie w organizmie i powstaje w efekcie bakteryjnej fermentacji błonnika pokarmowego.

Osoby zdrowe, które prawidłowo się odżywiają, najczęściej nie mają problemów z ilością kwasu masłowego w jelitach. Nieco inaczej wygląda jednak sytuacja w pewnych stanach chorobowych, jak np. w przypadku zespołu jelita drażliwego czy przewlekłego zapalenia jelit. Przyjmowanie maślanu sodu może wesprzeć walkę ze stanami zapalnymi jelit oraz przyczynić się do regeneracji ich nabłonka, poza tym wspomaga odbudowę mikroflory jelitowej. Co jeszcze należy wiedzieć o tej substancji i jej działaniu na jelita? Kiedy warto stosować maślan sodu, a kiedy nie jest to rekomendowane? Więcej informacji na ten temat zebraliśmy w poniższym artykule.

Spis treści

1. Co to jest maślan sodu?
2. Jaką rolę odgrywa maślan sodu w jelitach?
3. Naturalne źródła maślanu sodu w codziennej diecie
4. Suplementacja maślanu sodu – komu jest polecana?
5. Jak stosować maślan sodu prawidłowo?
6. Kto nie powinien stosować maślanu sodu? Czy maślan sodu jest zdrowy?

Co to jest maślan sodu?

Produkty wspomagające w stosowaniu diety

Sprawdź produkty wspomagające stosowanie diety:

Odchudzanie i oczyszczanie

Preparaty wapnia

Maślan sodu to substancja będąca solą sodową kwasu masłowego. Kwas masłowy jest natomiast krótkołańcuchowym kwasem tłuszczowym, który powstaje w jelicie grubym (razem z innymi kwasami, w tym np. kwasem propionowym oraz kwasem octowym). Mechanizm powstawania kwasu masłowego w jelicie grubym ma związek z zachodzącą w tym miejscu fermentacją nierozpuszczalnych węglowodanów (np. błonnika pokarmowego). Najwyższe stężenie kwasu masłowego znajduje się w okrężnicy.

Kwas masłowy jest cieczą o oleistej konsystencji i charakterystycznej, nieprzyjemnej woni, która przywołuje na myśl zjełczałe masło. Maślan sodu, będący solą sodową kwasu masłowego, jest natomiast substancją o stałym stanie skupienia, która łatwo przechodzi do kwasu masłowego. Sól sodowa kwasu masłowego jest twardsza – z tego powodu właśnie ona jest wykorzystywana w farmakologii, zamiast kwasu masłowego.

Sprawdź ofertę preparatów z maślanem sodu w naszej aptece. Pamiętaj jednak, iż zanim sięgniesz po produkty zawierające maślan sodu, upewnij się, iż masz ku temu wskazania zapoznając się z treścią ulotki dołączonej do opakowania.

Jaką rolę odgrywa maślan sodu w jelitach?

Jak wcześniej wspomniano, kwas masłowy w jelicie grubym powstaje w efekcie fermentacji nierozpuszczalnych węglowodanów. Reakcję fermentacji w jelicie prowadzą bakterie jelitowe. Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe, do których zalicza się kwas masłowy, są najważniejsze dla struktury i integralności bariery jelitowej oraz prawidłowego funkcjonowania jelit, poza tym wpływają na zasiedlającą jelita mikroflorę.

Poziom kwasu masłowego w jelitach jest istotny dla kondycji śluzówki przewodu pokarmowego, gdyż sprzyja produkcji mucyny, a przy tym jest istotny dla funkcjonowania mikroflory jelitowej. Kwas masłowy wspiera różnicowanie kolonocytów oraz jest dla nich źródłem energii, dbając jednocześnie o ich integralność. Posiada również działanie wspierające motorykę jelit, a do tego wykazuje adekwatności przeciwzapalne. Dodatkowo substancja ta ma również znaczenie dla zdrowia i funkcjonowania innych narządów.

Niestety w tej chwili dieta wielu pacjentów nie sprzyja produkcji kwasu masłowego w odpowiednich ilościach. Człowiek spożywa zbyt duże ilości żywności o wysokim stopniu przetworzenia, a jego dieta jest jednocześnie uboga w błonnik, co znów sprawia, iż kwas masłowy (oraz inne wspomniane wyżej krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe) jest produkowany w mniejszych ilościach. Niekiedy problemem nie są jednak wyłącznie zaniedbania dietetyczne, ale wręcz konieczność przestrzegania przez pacjenta pewnych zaleceń żywieniowych. Przykładowo u pacjentów zmagających się z zespołem jelita drażliwego czy wrzodziejącym zapaleniem jelit nie zaleca się spożywania dużych ilości niestrawialnych węglowodanów, a więc w konsekwencji tacy pacjenci również mogą mieć obniżony poziom kwasu masłowego w jelitach.

Naturalne źródła maślanu sodu w codziennej diecie

By zadbać o prawidłowy poziom kwasu masłowego w jelitach, warto dopilnować, aby w codziennym jadłospisie znalazło się miejsce na pokarmy bogate w błonnik pokarmowy (o ile oczywiście nasze zdrowie pozwala na dietę wysokobłonnikową). W diecie pacjenta nie powinno zabraknąć zatem produktów pełnoziarnistych oraz roślin strączkowych. Warto również spożywać odpowiednie ilości owoców i warzyw każdego dnia. Maślan sodu znajdziemy natomiast w takich produktach spożywczych jak mleko i masło, a także sery (substancja ta wpływa na smak serów).

Suplementacja maślanu sodu – komu jest polecana?

Stosowanie maślanu sodu znajduje zastosowanie między innymi w przypadku schorzeń układu pokarmowego. Wskazaniem do uzupełnienia diety w maślan sodu mogą być przykładowo choroby, którym towarzyszą zmiany zanikowe śluzówki jelit.

Przyjmowanie maślanu sodu może być pomocne przy dolegliwościach takich jak zaparcia, wzdęcia czy biegunki, poza tym może być zasadne w przypadku osób zmagających się z zespołem jelita drażliwego bądź wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Osoby z chorobą Leśniowskiego-Crohna również mogą skorzystać z suplementacji maślanu sodu, podobnie jak osoby mające:

• chorobę wrzodową żołądka,
• stany zapalne jelit i żołądka,
• zaburzenia wchłaniania,
• zanikowe zmiany śluzówki jelita.

Suplementacja tego składnika może się także sprawdzić w przypadku pacjentów mających zaburzenia równowagi i funkcjonowania mikroflory jelit. Można do nich zaliczyć ponadto osoby stosujące antybiotyki i osoby po antybiotykoterapii, w przypadku których zaburzenia równowagi mikroflory jelitowej mogą prowadzić do dyskomfortu i dolegliwości takich jak np. biegunka.

Jak stosować maślan sodu prawidłowo?

Jeśli pacjent zdecyduje się na suplementację maślanu sodu, powinien zwrócić uwagę na podane na wybranym preparacie zalecenia, w tym rekomendowaną dawkę produktu. Nie istnieją szczegółowe wytyczne, co do pory dnia suplementacji maślanu sodu. Zwykle zaleca się jednak, aby maślan sodu był przyjmowany po posiłku, najlepiej rano.

Kto nie powinien stosować maślanu sodu? Czy maślan sodu jest zdrowy?

Zanim sięgniesz po preparat z maślanem sodu, upewnij się, iż masz ku temu wskazania i jednocześnie nie masz przeciwwskazań do rozpoczęcia suplementacji. Swoje zamiary najlepiej skonsultować z lekarzem, który indywidualnie oceni stan pacjenta i jego potrzeby. Dużym atutem maślanu sodu jest niewątpliwie jego wysoki profil bezpieczeństwa i niska toksyczność. Brak również doniesień o istotnych skutkach ubocznych tej substancji. Przeciwwskazaniem do stosowania produktów z maślanem sodu będzie jednak z pewnością nadwrażliwość na choć jeden z ich składników.

Bibliografia:

• https://www.termedia.pl/Kwas-maslowy-w-przewodzie-pokarmowym,41,14861,1,0.html [dostęp online 01.2025],
• https://www.researchgate.net/publication/361810169_Rola_kwasu_maslowego_w_patogenezie_i_leczeniu_chorob_jelit_The_role_of_butyric_acid_in_intestinal_disease_pathogenesis_and_treatment [dostęp online 01.2025],
• https://www.termedia.pl/Kliniczne-aspekty-zastosowania-kwasu-maslowego-w-postepowaniu-dietetycznym-w-chorobach-jelit,41,15728,1,0.html [dostęp online 01.2025],
• https://en.wikipedia.org/wiki/Butyric_acid [dostęp online 01.2025].