Lewotyroksyna jest substancją najczęściej stosowaną w leczeniu schorzeń tarczycy. Mimo wysokiej skuteczności istnieje szereg czynników potrafiących w łatwy sposób wpłynąć na farmakokinetykę substancji. W związku z tym niezwykle ważne jest przestrzeganie nie tylko pory przyjmowania leku, ale także odpowiednich zaleceń dietetycznych.
Jak wchłania się lewotyroksyna?
Lewotyroksyna rozpuszcza się w sokach żołądkowych. Następnie wchłanianie substancji do organizmu następuje w jelitach. Czas, jaki lewotyroksyna potrzebuje, aby dotrzeć do jelit to od 60 do 90 minut. Stąd dokładnie bierze się zalecenie, aby przyjmować lek na czczo, przynajmniej godzinę przed śniadaniem. Przyjmowane posiłki i leki mogą mieć istotny wpływ na wchłanianie leku, co za tym idzie, poziom hormonów tarczycy może się łatwo rozregulować.
Jakie pożywienie wpływa na przyswajalność lewotyroksyny?
Spożywanie pożywienia wpływa na wchłanianie poprzez zmianę pasażu jelitowego, co ogranicza czas, jaki lewotyroksyna potrzebuje na wchłonięcie do krwiobiegu. Kolejną istotną kwestią są zmiany pH soku żołądkowego, które wpływają na odsetek rozpuszczenia się leku w żołądku.
Błonnik
Zaburzenia hormonalne tarczycy często idą w parze z problemami z nadwagą u pacjentów. Jednym z pierwszych suplementów diety, w jakie zaopatrują się pacjenci, są preparaty z błonnikiem. Niestety najczęściej nie konsultują tych zakupów z endokrynologiem, co jest zdecydowanym błędem, ponieważ błonnik może absorbować częściowo rozpuszczoną lewotyroksynę i usuwać ją z masą kałową. Kolejnym efektem działania błonnika jest zwiększenie perystaltyki jelit, co ogranicza wchłanianie leku.
Problem nie dotyczy oczywiście jedynie suplementów diety, ale także spożywania pokarmów bogatych w błonnik takich jak: kasze, pieczywo wieloziarniste, płatki owsiane czy otręby.
Produkty sojowe
Soja posiada w składzie izoflawony, które mogą potencjalnie obniżać wchłanianie lewotyroksyny. Przeprowadzono do tej pory dwa badania, w których pierwsze przeprowadzone na niemowlętach wykazało zmniejszenie wchłaniania leku w grupie spożywającej produkty sojowe, a drugie, w którym brały udział kobiety w wieku dojrzałym, nie wykazało różnic terapeutycznych w przypadku kobiet spożywających izoflawony sojowe. Wobec tego konieczne jest przeprowadzenie kolejnych, pogłębionych badań. Zgodnie z obecnym stanem wiedzy warto uważać na wyżej wymienione produkty.
Mleko
Do tej pory zostało przeprowadzone kilka badań odnośnie wpływu mleka na wchłanianie lewotyroksyny. Aczkolwiek te, które są dostępne, wskazują na obniżenie wchłaniania substancji do 8% w porównaniu do diety bezmlecznej. Badanie zostało przeprowadzone na mleku krowim. W związku z tym z całą pewnością nie można popijać tabletek mlekiem oraz warto ograniczyć jego spożywanie zaraz po spożyciu leku.
Kawa
Zgodnie z badaniami powinno się zachować odstęp 1 h po zażyciu lewotyroksyny do wypicia pierwszego kubka kawy. Taki czas pozwala zapobiec zaburzeniom wchłaniania leku. Kawa w skojarzeniu z lewotyroksyna jest w stanie otoczyć cząsteczki substancji, co zaburza jej wchłanianie w znacznym stopniu. Nieco słabszy efekt zaburzający dystrybucję leku przyjętego z kawą dają postaci kapsułek i płynów. Niemniej jednak najbardziej popularne leki dostępne w Polsce są w tabletkach.
Soki owocowe
Soki owocowe, a w szczególności grejpfrutowy, jabłkowy i pomarańczowy, mogą hamować transportery odpowiedzialne za transport lewotyroksyny z jelit do krwioobiegu. w tej chwili brakuje jednak jednoznacznych badań w tej kwestii. Pojawiły się przypadki, gdzie regularne spożywanie soku grejpfrutowego obniżało wchłanianie substancji. Warto pamiętać, iż owoc zawiera flawonoidy hamujące aktywność enzymu CYP3A4, który ma spory wpływ na metabolizm organizmu. Ta adekwatność może kolidować z większością przyjmowanych leków.
Papaja
Pomimo iż papaję rzadko można spotkać w polskich sklepach to warto o niej wspomnieć w kontekście interakcji lewotyroksyny z pożywieniem. Owoc posiada papainę, która może podwyższać pH żołądka, co zmniejsza rozpuszczanie się leku. Konsekwencja tego jest jego słabsze działanie.
Jak prawidłowo przyjmować lewotyroksynę?
Według producentów leków zawierających lewotyroksynę lek powinno się przyjmować przynajmniej 1 h przed posiłkiem na czczo. U osób bez chorób układu pokarmowego faktycznie taki czas zapewnia optymalne działanie leku. Gorsza sytuacja dosięga osoby, których układ pokarmowy nie działa w prawidłowy sposób. W takich sytuacjach podawanie leku tuż przed snem byłoby słuszną alternatywą. W przypadku obserwacji w wywiadzie skoków poziomu TSH mimo przyjmowania leków u pacjentów z problemami gastrycznymi można zasugerować endokrynologowi zmianę schematu dawkowania.
Autor: mgr farm Martyna Piotrowska
Bibliografia:
- Wiesner A, Gajewska D, Paśko P. Levothyroxine Interactions with Food and Dietary Supplements-A Systematic Review. Pharmaceuticals (Basel). 2021 Mar 2;14(3):206. doi: 10.3390/ph14030206. PMID: 33801406; PMCID: PMC8002057.
- Charakterystyka Produktu leczniczego, Euthyrox.
