Osoba, u której wystąpiła konieczność leczenia respiratorem, zwykle opuszcza szpital z adekwatnie dobranymi i ustawionymi parametrami. Skuteczna opieka nad pacjentem w domu wymaga jednak systematycznego ich kontrolowania.
W praktyce
Zdarza się, iż pacjent/opiekun nie posiada tej wiedzy i sądzi, iż specjalistyczne badania wykonuje się tylko w razie potrzeby. Tymczasem monitorowanie parametrów dotyczących oddychania powinno być wykonywane regularnie co pewien okres. Nie tylko wtedy, gdy pojawią się objawy świadczące o możliwej nieprawidłowości wentylacji lub przy okazji pobytu w szpitalu z innej przyczyny.
Dolegliwości związane z zaburzeniami wentylacji nie muszą być jednoznaczne i mogą pojawiać się stopniowo, z niewielkim natężeniem, co początkowo dla pacjenta może być niewyczuwalne. Warto pamiętać, iż im wcześniej problem zostanie zdiagnozowany, tym szybciej będzie można podjąć adekwatne leczenie. Wiąże się to znacząco z fizycznym, jak również psychicznym bezpieczeństwem i komfortem chorego.
Metody badania wymiany gazowej
U osób z przewlekłą niewydolnością oddechową proces monitorowania polega na sprawdzaniu parametrów wymiany gazowej. Najczęściej wykonywane w tym celu badania to: pulsoksymetria, gazometria, kapnometria.
Pulsoksymetria – jest to nieinwazyjna metoda oceny zawartości tlenu we krwi. Badanie wykonuje się dzięki pulsoksymetru z klipsem zakładanym na palec. Wynik można odczytać po kilku sekundach i wskazuje on stopień wysycenia tlenem hemoglobiny (SpO2) oraz puls chorego.
Pulsoksymetrię bez przeszkód można wykonać w domu. W zależności od stanu zdrowia pacjenta, pulsoksymetr można podłączać kontrolnie lub na dłuższy okres.
Badanie pulsoksymetrem nie daje jednak odpowiedzi na wszystkie pytania. Aby uzyskać więcej informacji o poszczególnych parametrach wentylacji, należy wykonać gazometrię.
Gazometria – to ocena zawartości i prężności gazów oddechowych (tlenu i dwutlenku węgla) we krwi oraz równowagi kwasowo-zasadowej. Badanie polega na pobraniu krwi z opuszka palca lub płatka ucha do specjalnej kapilary. Wyniki są dostępne zwykle po kilku minutach. W badaniu oznacza się osiem parametrów:
- pH (ujemny logarytm dziesiętny ze stężenia jonów wodorowych),
- HCO3 akt (aktualne stężenie wodorowęglanów w osoczu),
- HCO3 std (standardowe stężenie wodorowęglanów,
- BE (nadmiar lub niedobór zasad),
- pCO2,
- PaO2 (ciśnienie parcjalne tlenu we krwi tętniczej),
- ctCO2 (całkowita zawartość dwutlenku węgla w osoczu),
- SpO2 (saturacja).
Ze względu na konieczność pobrania krwi, gazometria jest badaniem inwazyjnym. Wykonuje się ją zwykle w szpitalu lub w punkcie laboratoryjnym. jeżeli jednak istnieje możliwość pobrania krwi w domu i szybkiego dostarczenia jej do laboratorium, wówczas jest to mniej uciążliwe dla pacjenta.
Kapnometria/kapnografia – jest to nieinwazyjna technika pomiaru ciśnienia parcjalnego dwutlenku węgla (pCO2). Odzwierciedla zmiany stężenia dwutlenku węgla oraz pulsu podczas jednego cyklu oddechowego. Aparat podłącza się dzięki klipsa przypinanego do płatka ucha lub końcówki łączącej się z rurką tracheostomijną i obwodem pacjenta. Wynik można odczytać po kilku sekundach.
Ze względu na wysoki koszt aparatu, kapnometrię wykonuje się zwykle w szpitalu. Umożliwia całodobowe mierzenie najważniejszych parametrów wymiany gazowej.
Leczenie dolegliwości związanych z nieprawidłową wentylacją
Zaburzenia równowagi wymiany gazowej leczy się poprzez zmianę ustawień wentylacji na respiratorze. Po każdej zmianie należy odczekać odpowiednią ilość czasu i powtórzyć badanie (od kilku minut do kilku godzin, w zależności od rodzaju badania oraz wskazań lekarza). Czasami całą procedurę trzeba przeprowadzić kilka razy.
Nie należy zapominać o komforcie oddychania pacjenta. Jego indywidualne odczucia są niezmiernie istotne i powinny być na bieżąco brane pod uwagę podczas procesu leczenia. Zmiany ustawień powinny odbywać się stopniowo, niewielkimi skokami. Warto również pamiętać, iż w przypadku przewlekłej wentylacji mechanicznej normy ustalone odgórnie nie zawsze muszą być odpowiednie dla wszystkich chorego, decyduje o tym i lekarz, i pacjent.
Podsumowanie
Aby uniknąć rozchwiania równowagi wymiany gazowej u pacjentów oddychających przy pomocy respiratora, ważne jest regularne monitorowanie parametrów wentylacji. Szczególnie jeżeli niewydolność oddechowa wymaga wielogodzinnego wsparcia respiratorem. Samopoczucie i komfort chorego mają ogromne znaczenie, bowiem w zależności od jednostki chorobowej, rodzaju wentylacji i indywidualnych uwarunkowań, sytuacja może się różnie kształtować.
Nie ma ustalonego jednoznacznego szablonu postępowania dla wszystkich chorych i zależy to od wielu czynników. Można powiedzieć, iż każdy pacjent w jakimś sensie tworzy własną historię.
Justyna Kędzia
Czytaj także: Tosca – badanie niewydolności oddechowej w domu pacjenta
Tekst powstał we współpracy z:
Dziękujemy, iż przeczytałaś/eś do końca nasz artykuł. o ile Cię zainteresował, to bądź na bieżąco i dołącz do grona obserwujących nasze profile społecznościowe. Obserwuj Facebook,
