Ksylitol zmniejsza poziom cukru we krwi i nie tylko…

Otyłości i nadwadze najczęściej sprzyja nadmiar spożywania cukru, ale jak wyhamować ta namiętność, kiedy prawie wszyscy jesteśmy łasuchami i kochamy jeść słodycze. Przeciętny Polak zjada rocznie około 50 kg cukru w rożnej postaci. Chińczycy twierdza, iż słodycz jest jednym ze smaków potrzebnych organizmowi do trzymania równowagi. Jednak regularne spożywanie dużych ilości cukru jest bardzo szkodliwe. Przekonało się o tym wielu z nas.

Cukier nie bez powodu zasługuje na nazwę „biała trucizna” bowiem wiele różnych schorzeń ma bezpośredni związek z jego konsumpcja. Ta długa listę szkodliwości rozpoczyna otyłość i nadwaga, które stały się epidemia naszego wieku. Nadmiar cukru w diecie to ryzyko wielu chorób. Cukier podnosi ciśnienie krwi, poziom złego cholesterolu oraz prowadzi do rozwoju zaburzeń lipidowych (podwyższa zwłaszcza stężenie trójglicerydów) przez co zwiększa ryzyko zawału serca. Ponadto wypłukuje z organizmu sole mineralne i witaminy, dlatego jest głównym czynnikiem powodującym próchnice zębów. Nadmiar cukru wywiera silny negatywny wpływ na funkcjonowanie mózgu. Cukier osłabia strukturę DNA, zaburza wchłanianie białek i powoduje glikację kolagenu. To sprzyja wczesnemu starzeniu się organizmu.

U dzieci powoduje kłopoty z koncentracją i nauka, wywołuje senność, destrukcyjne zachowania i łatwość zapominania. Spożywany codziennie sprzyja wytworzenie stanu nadmiernego zakwaszenia organizmu co wpływa negatywnie niemal na każdy narząd naszego ciała. Często za te problemy obwiniamy błędnie inne czynniki. Poszukiwanie zdrowszych zamienników dla tradycyjnego cukru stało się bardzo ważnym tematem, aby zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób związanych z nadmiarem węglowodanów. Jedną z takich właśnie substancji słodzących jest ksylitol, czyli cukier brzozowy.

Ksylitol znany jest chemii organicznej od roku 1891, kiedy to po raz pierwszy dwaj chemicy E. Fisher i M.G. Bertrand wyizolowali go z kory brzozy. Początkowo miał on konsystencję syropu. W krystalicznej postaci zaczęto go produkować dopiero podczas II wojny światowej, kiedy zabrakło cukru i zaczęto szukać środka zastępczego. Wówczas na bardzo dużą skalę produkowali go Finowie, którzy byli objęci blokadą handlową. Tak ksilidol stał się słodzikiem, a z upływem lat pokazał jak bardzo pozytywnym słodzikiem.

Po latach stosowania zauważano bardzo korzystny wpływ ksylitolu zwłaszcza jamy ustnej, gdzie cukier siał potężne spustoszenie wyniszczając zęby. Dodawany do codziennej diety zmniejszył przypadki próchnicy i ubytków od 30-85%. Po wojnie przeprowadzono badania, które potwierdziły te obserwacje, iż stan uzębienia Finów uległ ogromnej poprawie. Ta wiadomość zmobilizowała naukowców do badań, a ksylitol zyskiwał coraz większą popularność.

W latach sześćdziesiątych był już stosowany w Szwajcarii, Niemczech, Związku Radzieckim i Japonii, jako substancja słodząca zalecana szczególnie diabetykom. Zaczęto go stosować również jako źródło energii w kroplówkach podawanych pacjentom z zakłócona tolerancja glukozy i insulino opornością.

Ksylitol to cukier brzozowy w żywności oznaczany symbolem E967. Jest to organiczny związek chemiczny, pięciowęglowy alkohol polihydroksylowy o słodkim smaku (cukrol), inaczej zredukowana pochodna ksylozy. Wielokrotnie udowodnił, iż nie wszystkie „E” widniejące na opakowaniach artykułów żywnościowych są szkodliwe

Ksylitol jako naturalna substancja występuję we wszystkich jarzynach i owocach. Najwięcej można go znaleźć w kolbach kukurydzy, truskawkach, malinach oraz korze brzozy. Jest także w sposób naturalny wytwarzany w naszych organizmach. U każdego z nas w procesie metabolizmu wytwarzamy dziennie około 15 gramów ksylitolu. Wygląda i smakuje jak cukier, ale na tym kończy się podobieństwo tych dwóch substancji. Chociaż słodki i wyglądem przypominający tradycyjny cukier nie należy do cukrów, ale do grupy polioli, czyli alkoholi cukrowych, które składają się z cząsteczki cukru i cząsteczki alkoholu.

Występuje naturalnie w owocach i warzywach, jednak głównym surowcem do jego produkcji jest drewno brzozy i dlatego nazywany jest cukrem brzozowym. Zawiera ok. 40% mniej kalorii niż tradycyjny cukier. W 100g cukru brzozowego znajduje się około 240 kcal, a w tej samej ilości cukru białego aż 400 kcal. Z tego względu ksylitol uznawany jest za zdrowszy zamiennik i polecany osobom odchudzającym się, aby zmniejszyć ilość kalorii dostarczanych w diecie.

Lista zalet ksilidolu jest dosyć długa, dlatego wart jest szczególnej uwagi. Podczas gdy cukier sieje spustoszenie w organizmie- ksylitol goi i naprawia, wzmacnia układ immunologiczny, chroni przed chronicznymi chorobami i ma adekwatności opóźniające starzenie, a tym samym poprawia kondycje zdrowia i kondycje fizyczna.

Cukier używany codziennie tworzy kwasy w jamie ustnej i ma odczyn kwaśny. W reakcji na to trzustka wydziela zwiększoną ilość insuliny, aby skierować glukozę do komórek, gdzie jest przetwarzana na energie. Nadmiar glukozy powoduje, iż po pewnym czasie słabnie reakcja komórek na insulinę, a taki stan prowadzi do insulino oporności. W krajach wysoko rozwiniętych prawie połowa ludzi cierpi na te dolegliwość. Insulino oporność wiąże się bezpośrednio z nadciśnieniem, zaburzeniami w poziomach cholesterolu, a co za tym idzie zwiększonym ryzykiem zawału serca. Insulino oporność odgrywa również dużą rolę w braku równowagi hormonalnej u kobiet.

Ponadto wysokocukrowa dieta o małej zawartości błonnika zwiększą ryzyko zapadnięcia na cukrzyce typu 2 aż o 250%. Stosowanie ksylitolu zamiast cukru równoważy hormony i znacznie obniża ryzyko zachorowania na cukrzyce zważywszy, iż w obecnych czasach cukrzyca typu 2 stała się niemal choroba społeczna podwyższając statystykę zachorowań każdego miesiąca.

Prowadzone w ostatnich latach na szeroką skalę badania wykazały, iż metabolizm ksylitolu przebiega bardzo wolno. Prędkość wchłaniania cukru do krwi ma wskaźnik 100, zaś ksylitolu zaledwie 7, a przy tym ma bardzo niski indeks glikemiczny, co sprawia, iż nie powoduje gwałtownego wzrostu poziomu cukru we krwi po spożyciu. Jest to korzystne dla osób już z choroba cukrzycy oraz tych, którzy chcą utrzymać stabilne stężenie glukozy we krwi. Ksylitol stanowi naturalny stabilizator insuliny i nie powoduje nagłych przyrostów i spadków tego hormonu, co niestety jest w przypadku częstego stosowania cukru. Ta adekwatność ksylitolu czyni z niego doskonałym słodzikiem dla ludzi dotkniętych cukrzyca.

Alarmującym faktem jest to, iż 75% ludzi w wieku 35 lat cierpi na schorzenia zębów, a wiemy, iż to dieta odgrywa zasadnicza role w kondycji zdrowotnej zębów. Jama ustna jest siedliskiem ponad 400 szczepów różnych bakterii, z których część jest szkodliwa. Dokarmianie tych bakterii cukrem ułatwia ich rozmnazanie co prowadzi do zakwasza środowiska jamie ustnej, a to powoduje próchnicę i choroby przyzębia.

Kwasy w wyniku wysokiego zakwaszenia niszczą emalie zębów, osłabiają ja i czynią podatna na ataki bakterii skutkując rozwijaniem się próchnicy zębów i ich demineralizacji. Ksylitol ma korzystny wpływ w redukcji płytki nazębnej i próchnicy. Tym samym przeciwdziała nieprzyjemnemu zapachowi z ust. W odróżnieniu od innych cukrów i alkoholi cukrowych nie zmienia pH jamy ustnej, toteż z powodzeniem może służyć jako składnik płynów do płukania ust i past do zębów.

Jednym słowem ksylitol odwraca całe ujemne działanie cukru szczególnie dlatego, iż nie poddaje się fermentacji, a więc nie może być zamieniony w jamie ustnej na kwas, a zasadowe środowisko nie jest przyjazne dla szkodliwych bakterii i wpływa hamująco na rozwój próchnicy i chorób przyzębia. Ksilitol ma odczyn zasadowy i w przeciwieństwie do cukru nie fermentuje w jamie ustnej. W ten sposób bakterie tam bytujące (Streptococcus mutans) nie mogą przekształcać go w kwasy i doprowadzić do próchnicy. Ksylitol posiada choćby zdolność wzmacniania mineralizacji szkliwa zębnego i leczy małe ubytki powstałe w wyniku próchnicy. Hamuje wzrost bakterii oraz drożdżaków nie tylko w jamie ustnej, ale także i w jelitach.

Ksylitol zyskuje coraz większą popularność dzięki swoim korzystnym adekwatnościom zdrowotnym, takim jak niski indeks glikemiczny, zmniejszony wpływ na poziom cukru we krwi oraz działanie przeciwpróchnicze przez co coraz częściej jest postrzegany jako substancja wspomagająca zdrowie w wielu przypadkach.

Kolejna znaczącą korzyścią dla zdrowia ze spożywania ksylitolu jest jego rola w przywracaniu normalnej konsystencji kości co wykazali naukowcy po wieloletnich badaniach, iż przyczynia się do utrzymania prawidłowej gęstości kości i zalecili go stosowanie w leczeniu ludzi. Rekomendowana dawka wynosi 40 gramów dziennie. To przyczynia się w 10 % do przywrócenia związanej z wiekiem utrata masy kostnej. Składnik ten wspiera także wchłanianie wapnia w organizmie, a to wspomaga mineralizację kości i chroni przed rozwojem osteoporozy.

Jeszcze inna ważna zaleta ksylitolu jest zdolność do hamowania wzrostu bakterii powodujących częste przypadki zapalenia ucha środkowego u dzieci, szczególnie ze to nawrotowe schorzenie u dzieci powoduje, iż częściej zapadają na alergie i astmę. Badania na grupie ponad 100 dzieci wykazały, iż spożywanie choćby niewielkiej ilości ksylitolu zmniejsza ryzyko choroby na zapalenie ucha środkowego choćby o 40%.

Ponadto stosując ksylitol zauważono zmniejszenie przypadków innych infekcji i stanów zapalnych. Ksylitol jest także skutecznym środkiem w przypadku problemów układu trawiennego spowodowanych bakteriami Candida oraz innym szkodliwym bakteriom powodującym dolegliwości jelit, w tym Helicobacter pylori (bakterii która powoduje zapalenie jamy ustnej i problemy żołądka). Z racji tego, iż ksylitol w sprzedaży jest droższy od cukru wiec w produkcji spożywczej wykorzystuje się go rzadko, a tym samym spożywanie cukru jest ciągle na wysokim poziomie.

Wiele naukowych badan dowiodło, iż ksylitol jest nie tylko bezpiecznym słodzikiem, nie powodującym jakichkolwiek efektów ubocznych, jakie wywołuje cukier i jego syntetyczne substytuty, ale wpływa również dodatnio na nasze zdrowie. To pokazuje, iż prowadzenie zdrowego stylu życia nie powinno być chwilową modą, tylko projektem na całe życie.

Ksylitol wygląda i smakuje identycznie jak cukier, dlatego można go wykorzystywać do słodzenia napojów kawy czy herbaty bez obaw o niekorzystny efekt. Jest doskonały w produkcji deserów, ciast i ciasteczek (z wyjątkiem drożdżowego – ze względu na swoje adekwatności uniemożliwia prawidłową fermentację drożdży). Nadaje się do słodzenia herbaty oraz innych napojów, pieczenia ciast, przygotowywania deserów, sałatek i wielu potraw o różnych profilach smakowych. Dzięki działaniu przeciwbakteryjnemu i przeciwgrzybiczemu jest doskonałym składnikiem dżemów i konfitur.

Ksylitol (cukier brzozowy) można kupić w postaci drobnych kryształków, niczym nie różniących się od białego cukru. Jego słodycz jest niemal identyczna jak cukru, dlatego łatwo stosuje się jako zamiennik. Ma znacznie mniej kalorii oraz niższy indeks glikemiczny niż zwykły cukier, dlatego jest polecany szczególnie osobom z cukrzyca tupu 2 i mającym problem z insulino opornością prowadzącą do choroby cukrzycy, gdyż nie powoduje nagłych wyrzutów insuliny i gwałtownego wzrostu poziomu glukozy we krwi.

Za najzdrowszy naturalny słodzik uznawany jest ksylitol fiński. Produkowany jest z kory brzozy tradycyjną metodą bez użycia kwasów ani grzybów, których zadaniem jest wydobycie ksylanów (polisacharydów) w czasie obróbki brzozy. Producenci fińskiego cukru brzozowego najczęściej stawiają na ekologię oraz zrównoważony rozwój, aby nie szkodzić środowisku. Podczas produkcji kora brzozowa podlega działaniu wielu czynnikom oraz procesom chemicznym (i biochemicznym), których celem jest uwodornienie ksylozy (substancji składowej roślinnych ścian komórkowych). Cała procedura jest dość trudna, kosztowna i pracochłonna, jednak uzyskany produkt ma wysoką jakość i spełnia wszelkie normy bezpieczeństwa.

Od jakiegoś czasu w sklepach można znaleźć także chiński ksylitol. Ten produkt wymaga uwagi, gdyż nie jest pozyskiwany z kory brzozy, ale z kolb kukurydzy (często modyfikowanej genetycznie). Żeby pozyskać ksylitol z kukurydzy wykorzystuje się różne rodzaje grzybów oraz metodę obróbki nazywaną kwasową hydrolizą biomasy. Uważa się, iż proces ten jest szkodliwy dla środowiska naturalnego i nieekologiczny. Pozwala jednak pozyskać dużą ilość ksylitolu w znacznie tańszy sposób, przez co chiński ksylitol jest często importowany przemysłowo.

Pamiętajmy jednak, iż nie ma „złotych środków”, aby nie zachłysnąć się dobrymi wiadomościami, bo każda substancja spożywana niewłaściwie, czy w nadmiarze może mieć swoje kłopotliwe działanie o czym przed wiekami przestrzegał Paracelssus. Ksylitol, chociaż jest w tej chwili uważany za substancję bezpieczną, ma jednak również wady. W nadmiernych ilościach, szczególnie w diecie osób cierpiących z powodu zespołu jelita drażliwego, może powodować biegunkę oraz bolesne wzdęcia. Osoby, które nie stosowały wcześniej ksylitolu powinny stopniowo zwiększać jego spożycie zaczynając od 1łyżeczki. W przeciwnym razie produkt może wykazywać działanie przeczyszczające. Cukier brzozowy uznawany jest za bezpieczny, dlatego powszechnie praktykuje się stosowanie ksylitolu zarówno w produkcji żywności, jak i leków czy kosmetyków.

Słodki smak ksylitolu sprawia, iż może być on stosowany w kuchni zamiast białego cukru. Jego niski indeks glikemiczny oraz kaloryczność czynią go atrakcyjnym wyborem dla wielu osób, jednak ważne jest, aby spożywać go z umiarem i zachować ostrożność, jeżeli w domu są zwierzęta – szczególnie psy. Należy pamiętać, iż spożycie choćby niewielkiej ilości ksylitolu przez psa prowadzi do poważnych problemów. Organizm psa myli ksylitol z glukozą i zaczyna produkować duże ilości insuliny, co niestety może prowadzić do hipoglikemii. Cukier brzozowy ma również szkodliwy wpływ na wątrobę zwierzęcia. Większe dawki bywają śmiertelne, dlatego nie wolno podawać zwierzęciu żadnych produktów, które zawierają cukier brzozowy. Niektóre produkty dla nas mogą być lecznicze, natomiast dla zwierząt mogą okazać się szkodliwe.