Początek trzeciej fali kryzysu opioidowego przypada na 2013 rok. Gdy Stany Zjednoczone zdążyły się uporać z problemem ogólnokrajowego uzależnienia od oksykodonu i heroiny, nastąpił kolejny etap epidemii. Tym razem głównym problemem okazał się niezwykle silny w działaniu fentanyl. Skala problemu jest poważniejsza, niż mogłoby się wydawać. Wedle danych Amerykańskiej Agencji Antynarkotykowej (DEA) w roku 2022 służby zabezpieczyły ponad 10 000 funtów sproszkowanego leku i ponad 50,6 miliona podrobionych pigułek. Liczby te odpowiadają blisko 380 milionom śmiertelnych dawek fentanylu. Politycy, pracownicy ochrony zdrowia i funkcjonariusze robią naprawdę wiele np. aktualizują informacje na opakowaniach, zwiększają dostępność do naloksonu. Niestety na amerykańskich ulicach pojawiła się nowa niebezpieczna substancja — ksylazyna — która coraz częściej pojawia się jako dodatek do fentanylu.
Czym jest ksylazyna?
Produkty lecznicze zawierające ksylazynę są lekami weterynaryjnymi. Podawane są w formie iniekcji, co ma na celu wyzwolenie uczucia sedacji, zwiotczenia mięśni i uśmierzenia bólu. Ksylazynę wykorzystuje się do uspokajania zwierząt np. przed badaniami diagnostycznymi, zabiegami chirurgicznymi lub pielęgnacyjnymi, bądź przed transportem.
- Czytaj również: FDA zapowiada aktualizację ostrzeżeń związanych z opioidami
Rola ksylazyny w kryzysie opioidowym
Tranq, potoczna nazwa dla ksylazyny, stanowi coraz częstszy dodatek do opioidów i narkotyków na amerykańskich ulicach. Funkcjonariusze DEA zwracają uwagę, iż ksylazyna prawie zawsze występuje w połączeniu z fentanylem. Połączenie to nie jest przypadkowe. Stosowanie Tranq powoduje wydłużenie czasu i nasilenie działania fentanylu. To z kolei potęguje szansę śmiertelnego zatrucia.
Niestety stosowanie ksylazyny niesie za sobą szereg innych niebezpieczeństw:
- Duże dawki leku mogą wyzwolić niezwykle silną sedację, co może doprowadzić m.in. do spowolnienia tętna i oddychania.
- W charakterystyce produktu leczniczego widnieje informacja, iż połączenie ksylazyny z lekami opioidowymi może wywołać depresję ośrodka oddechowego.
- Osoby stosujące ksylazynę — zarówno w formie wstrzyknięć, jak i donosowo czy paląc — są narażone na rozwój poważnych problemów skórnych. Długotrwałe użycie tranq i fentanylu powoduje owrzodzenia oraz ropnie, które goją się bardzo długo. Co gorsza, ich stan ulega niezwykle szybkiemu pogorszeniu i przeważnie prowadzi do konieczności amputacji kończyny.
DEA informuje, iż w ubiegłym roku około 23% skonfiskowanego proszku i 7% tabletek z fentanylem zawierały ksylazynę. Mieszanina tranq i fentanylu pojawiła się w 48 z 50 amerykańskich stanów.
Czy nalokson będzie pomocny?
Ksylazyna nie jest lekiem opioidowym, co oznacza, iż zastosowanie naloksonu nie zniesie skutków jej działania. Niemniej jednak osoby uzależnione od opioidów coraz częściej, zupełnie nieświadomie, trafiają na leki zawierające ksylazynę. Dlatego też w przypadku podejrzenia przedawkowania poleca się zastosować nalokson. Jego działanie pozwoli zneutralizować negatywne adekwatności fentanylu i innych leków opioidowych, choćby gdy osoba uzależniona pozostaje w stanie głębokiej sedacji wywołanej przez ksylazynę.
Bibliografia:
- https://nida.nih.gov/research-topics/trends-statistics/overdose-death-rates
- https://www.dea.gov/alert/dea-reports-widespread-threat-fentanyl-mixed-xylazine
- https://nypost.com/2023/09/12/video-shows-ground-zero-of-philadelphias-tranq-epidemic/
- https://www.fda.gov/drugs/drug-safety-and-availability/fda-alerts-health-care-professionals-risks-patients-exposed-xylazine-illicit-drugs
©MGR.FARM
