Kryzys po rozstaniu – dziecko w kryzysie po rozstaniu rodziców

Rozwód – coraz częstszy element rzeczywistości

Podjęcie decyzji o rozwodzie lub separacji nigdy nie jest łatwe i zwykle wiąże się z dużymi zmianami w życiu codziennym. Jednak po podjęciu decyzji należy stawić czoła procesowi separacji i poradzić sobie z jego konsekwencjami. Według statystyk, ponad połowa rozwodów dotyczy par, które mają dzieci. Oznacza to, iż para musi poradzić sobie nie tylko z własnymi emocjami i wstrząsami, ale również musi wziąć pod uwagę dobro swoich dzieci.

Proces rozwodu lub separacji może być łatwiejszy dzięki pomocy prawnika lub doradcy, który może służyć radą i wsparciem podczas całego procesu. Po zakończeniu procesu, ważne jest, aby skupić się na odbudowaniu swojego życia i stworzeniu nowego poczucia normalności dla siebie i swoich dzieci.

Choć często mówi się, iż mężczyźni i kobiety różnie reagują na rozwód, prawda jest taka, iż każdy przeżywa to zmieniające życie wydarzenie na swój sposób. Istnieją jednak pewne ogólne wzorce, które mają tendencję do wyłaniania się, jeżeli chodzi o reakcje mężczyzn i kobiet na rozwód.

Na przykład, mężczyźni częściej internalizują swoje uczucia i mogą mieć trudności z wyrażeniem tego, co przeżywają emocjonalnie. Mogą również wycofać się z aktywności społecznej i stać się bardziej odizolowani.

Z kolei kobiety często częściej szukają wsparcia u przyjaciół i członków rodziny po rozwodzie. Mogą być również bardziej skłonne do mówienia o swoich uczuciach i przepracowania emocjonalnych aspektów rozwodu. Chociaż nie ma adekwatnego lub niewłaściwego sposobu reagowania na rozwód, zrozumienie tych ogólnych wzorców może pomóc lepiej wspierać bliskich w tym trudnym czasie.

Skutki rozstania mogą być trudne do zniesienia dla wszystkich. Jednak według najnowszych badań, kobiety mogą mieć trudniej niż mężczyźni, jeżeli chodzi o radzenie sobie z następstwami rozstania. Badanie wykazało, iż kobiety częściej doświadczają objawów depresji i niepokoju w następstwie rozstania, podczas gdy mężczyźni częściej radzą sobie poprzez angażowanie się w niezdrowe zachowania, takie jak nadmierne picie lub używanie narkotyków.

Naukowcy uważają, iż ta różnica może wynikać z faktu, iż kobiety są bardziej zależne od swoich związków w zakresie wsparcia emocjonalnego, podczas gdy mężczyźni częściej ukrywają swoje emocje.

Rozwód a cykl przemian

Rozwód jest jednym z krytycznych wydarzeń w cyklu życia rodziny. Ma on ogromny wpływ na życie i funkcjonowanie społeczne małżonków oraz w znacznym stopniu wpływa na osobowość ich dzieci. Statystyki rozwodowe informują, iż każdego roku wzrasta liczba prowadzonych przez sądy postępowań rozwodowych. W 2009 roku (według danych GUS) odnotowano rekordową liczbę rozwodów – aż siedemdziesiąt dwa tysiące. Przewiduje się również, iż w kolejnych latach będziemy obserwować raczej tendencję wzrostową niż spadkową.

Rozwód poważnie zaburza funkcjonowanie rodziny. Dlatego też niezwykle ważne wydaje się podjęcie pogłębionej refleksji nad sposobami pomocy osobom dotkniętym rozpadem rodziny i rozwodem. Rozważania te powinny doprowadzić do sformułowania profesjonalnych programów pomocy całym rodzinom, zarówno w trakcie rozwodu, jak i po nim, w trakcie odbudowy ich życia.

Programy takie mogłyby zapewniać wsparcie i praktyczne porady dotyczące spraw finansowych, opieki nad dziećmi, wspólnego rodzicielstwa i dobrego samopoczucia emocjonalnego. Mogą one również kierować rodziny do innych źródeł pomocy, takich jak usługi doradcze lub grupy wsparcia. Oferując tego rodzaju wsparcie, możemy zmniejszyć szkodliwe skutki rozwodu dla osób i rodzin oraz pomóc im w odbudowie życia.

Rozwód jest często postrzegany jako negatywne doświadczenie, pełne konfliktów i bólu serca. Jednak w perspektywie diadycznej rozwód oznacza cykl przemian, który pozwala obu partnerom w związku przejść od destrukcyjnego układu, w którym tkwią, do braku jakiegokolwiek związku. Ta perspektywa postrzega rozwód jako sposób na uwolnienie się od niezdrowego wzorca i rozpoczęcie od nowa. W tym świetle rozwód może być postrzegany jako pozytywna siła, która pozwala obu stronom rozwijać się i iść dalej przez życie. Pod wieloma względami, rozwód może być postrzegany jako nowy początek.

Pierwszy etap rozwodu charakteryzuje się intensywnym nieszczęściem i poczuciem zbliżającej się zagłady. W wielu przypadkach jeden z partnerów wyprowadza się z domu rodzinnego, co może potęgować uczucie niepokoju i samotności. Ten etap może trwać przez kilka miesięcy, a w niektórych przypadkach choćby do dwóch lat. Jednak ostatecznie większość par przechodzi do drugiego etapu rozwodu. Ten etap często charakteryzuje się poczuciem ulgi, a także odnowioną nadzieją na przyszłość.

Kolejny etap życia jest pełen nowych i nieznanych doświadczeń zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci. Gdy rodziny próbują dostosować się do zmian w swoim życiu, często eksperymentują z nowymi rolami i związkami. Może to być czas dużej niestabilności, ponieważ ludzie często się przemieszczają i dokonują wielu wyborów, które mogą mieć duży wpływ na ich życie. na tym etapie ważne jest, aby rodziny wspierały się nawzajem i pomagały sobie w trudnych chwilach. Pracując razem, rodziny mogą przetrwać każdą burzę i wyjść z niej silniejsze niż wcześniej.

Podjęcie decyzji o rozwodzie jest często opisywane jako jedna z najtrudniejszych decyzji, jakie może podjąć osoba. Wynika to po części z faktu, iż rozwód często wiąże się z dużą dozą niepewności. Pary muszą zmagać się z takimi kwestiami jak opieka nad dziećmi, podział majątku i wsparcie finansowe. Ponadto, muszą również poradzić sobie z emocjonalnymi skutkami rozstania. Należy jednak pamiętać, iż rozwód nie zawsze jest negatywnym doświadczeniem. Dla wielu osób rozwód może być szansą na rozpoczęcie wszystkiego od nowa. Mogą oni wykorzystać tę okazję do realizacji nowych zainteresowań, nawiązania nowych relacji i zbudowania bardziej satysfakcjonującego życia. Krótko mówiąc, choć rozwód może być trudnym procesem, może również prowadzić do pozytywnych rezultatów.

Rozwód rodziców a dzieci

Nikt nie bierze ślubu z zamiarem rozwiedzenia się. Jednak smutna rzeczywistość jest taka, iż rozwód jest zjawiskiem, które występuje zbyt często. Kiedy już do niego dojdzie, zwykle jest szokiem dla całej rodziny. Rozwiedzeni rodzice często muszą radzić sobie z szeregiem negatywnych emocji, w tym bólem, smutkiem i poczuciem straty. Dotyka to również ich dzieci. choćby dorosłe dzieci mogą doświadczyć wielu emocjonalnych zawirowań, gdy ich rodzice się rozwodzą.

Bez względu na wiek dziecka, rozwód może być bardzo trudnym i bolesnym doświadczeniem. W związku z tym ważne jest, aby rodzice byli świadomi potencjalnego wpływu swojej decyzji na dzieci i starali się zminimalizować negatywne skutki w jak największym stopniu. Warto też zdawać sobie sprawę z tego, jak dzieci reagują na rozwód.

Reakcje to coś bardzo indywidualnego. Pamiętaj, iż każde dziecko jest inne, a dużo zależy od jego wieku, ale też od stopnia rozwoju emocjonalnego, bagażu wcześniejszych doświadczeń, czy tego, jak wyglądała codzienność dziecka wtedy, gdy rodzice byli jeszcze razem. A jak dzieci najczęściej reagują na rozwód w zależności od swojego wieku?

Dzieci do trzeciego roku życia

Wczesne lata dziecka są najważniejsze dla rozwoju, a jednym z najważniejszych zadań w tym czasie jest kształtowanie silnych relacji z rodzicami. Więź między dzieckiem a jego rodzicami jest kluczowa, a rozwód może zerwać tę emocjonalną więź.

Jeśli rodzic sprawujący opiekę nad dzieckiem walczy ze skutkami rozwodu, może nie być w stanie zapewnić ciepła, miłości i opieki, których dziecko potrzebuje. Może to mieć negatywny wpływ na rozwój i samopoczucie dziecka. Aby zminimalizować wpływ rozwodu na dzieci, ważne jest, aby rodzice współpracowali ze sobą w celu zapewnienia stabilnego i kochającego środowiska domowego.

Rozwód może mieć głęboki wpływ na dzieci, prowadząc do różnych zaburzeń i zahamowania rozwoju. Niezaspokojone podstawowe potrzeby, zarówno popędowe, jak i emocjonalne, są przyczyną negatywnych odczuć dziecka, które rzutują na jego późniejsze życie.

Sytuacja konfliktu między rodzicami może także wywołać reakcje regresywne, typowe dla wcześniejszego etapu rozwoju dziecka (na przykład powrót do używania smoczka czy zahamowanie rozwoju mowy).

Dzieci w tym wieku najbardziej boją się porzucenia. Nie są w stanie jeszcze pojąć wszelkich związków przyczynowo-skutkowych. Rozwód budzi w nich ogromny lęk, bo nie rozumieją, co i dlaczego się dzieje. Sądzą, iż skoro rodzice mogą porzucić siebie, mogą też porzucić je. W tym okresie życia bardzo potrzebują wsparcia i komfortu, bo same nie są w stanie odnaleźć się w tej sytuacji.

Ważne jest, aby rodzice byli szczerzy wobec swoich dzieci w kwestii rozwodu, odpowiadali na ich pytania najlepiej jak potrafią i zapewniali, iż przez cały czas będą kochane i otoczone opieką. Z czasem i przy wsparciu, dzieci mogą nauczyć się radzić sobie ze zmianami spowodowanymi rozwodem i dalej prowadzić zdrowe i szczęśliwe życie. Oczywiście, wszystko zależy od wieku dziecka. Niemowlę wystarczy przytulić i otoczyć miłością i troskliwą opieką. Z trzylatkiem możesz już porozmawiać, jednak dopasuj komunikat do wieku i poziomu rozwoju dziecka.

Dzieci przedszkolne

Okres przedszkolny jest rzeczywiście najważniejszy dla rozwoju dziecka, ponieważ to właśnie w tym czasie kształtuje się wiele cech, które będą stanowiły podstawę jego późniejszej osobowości. Jednym z najważniejszych aspektów tego okresu jest rozwój silnego przywiązania do opiekunów – zazwyczaj, choć nie zawsze, do rodziców dziecka.

Przywiązanie to ma najważniejsze znaczenie dla rozwoju emocjonalnego i społecznego dziecka i może zostać poważnie zakłócone, gdy jedno z rodziców wyprowadzi się z domu na stałe. W tym wieku dzieci są już starsze i bardziej świadome poważnych zmian zachodzących w ich rodzinie, zauważają i bardzo tęsknią za nieobecnym rodzicem. Może to prowadzić do poczucia niepewności, samotności i niepokoju.

Dzieci, które znalazły się w środku rozwodu swoich rodziców, często mają trudny okres pod względem emocjonalnym. Mogą czuć się uwięzione między dwoma światami i nie wiedzieć, jak zachowywać się wobec swoich rówieśników. W rezultacie mogą stać się albo agresywne i impulsywne, albo nieśmiałe.

Dodatkowo mogą mieć trudności z przystosowaniem się do życia społecznego i mogą cierpieć z powodu niskiej samooceny. Często dzieci te rozwijają nerwowe nawyki, takie jak ssanie palca lub obgryzanie paznokci, i mogą czuć się smutne przez większość czasu.

Podczas gdy sam rozwód jest wystarczająco trudny dla dzieci, aby poradzić sobie z nim, wyrażenie “syndrom rozwodu” może jeszcze bardziej skomplikować sprawy. Syndrom ten odnosi się do sposobu, w jaki rozwija się osobowość dziecka podczas i po rozwodzie. Często dzieci, które przechodzą przez rozwód rozwijają mechanizmy obronne, które utrudniają im interakcję z innymi. W rezultacie mogą mieć trudności w rozwoju emocjonalnym i społecznym.

Problemy związane z porzuceniem są niezwykle powszechne u dzieci, zwłaszcza tych, które doświadczyły rozwodu swoich rodziców. Kiedy dzieci czują, iż stracą jednego lub oboje rodziców, często stają się bardzo przywiązane do rodzica, który wciąż jest obecny. Może to przejawiać się na wiele sposobów, takich jak dziecko podążające za rodzicem stale lub rzucające napady złości za każdym razem, gdy rodzic próbuje się oddalić.

W niektórych przypadkach strach przed porzuceniem może być tak silny, iż prowadzi do niepokoju i depresji w późniejszym życiu. Dlatego ważne jest, aby rodzice starali się zapewnić swoje dzieci, iż są kochane i iż zawsze będą miały swoje miejsce w rodzinie. W ten sposób rodzice mogą pomóc swoim dzieciom przezwyciężyć lęki i rozwinąć zdrowe poczucie własnej wartości.

Dlatego ważne jest, aby oboje rodzice podjęli wspólny wysiłek, aby przez cały czas uczestniczyć w życiu dziecka, choćby jeżeli nie mieszkają już pod jednym dachem. choćby drobne gesty – takie jak regularne rozmowy przez Skype’a czy bajki na dobranoc – mogą w znacznym stopniu pomóc dziecku poczuć się kochanym, wspieranym i bezpiecznym.

Dzieci wczesnoszkolne

Dzieci w wieku szkolnym, których rodzice się rozwiedli, często mają problemy z koncentracją w klasie i osiągają gorsze wyniki niż ich rówieśnicy, ponieważ atmosfera w domu ma na to znaczący wpływ. Negatywny wpływ ma również pozycja takiego dziecka w społeczności klasowej, ponieważ często czuje się ono odizolowane i gorsze od swoich rówieśników z rodzin pełnych.

W rezultacie dziecko często wycofuje się z interakcji społecznych i czuje się pominięte. W związku z tym rozwód rodziców bardzo mocno wpływa nie tylko na to, jak dobrze dziecko radzi sobie w szkole, ale także na jego rozwój społeczny. Dlatego ważne jest, aby rodzice starali się, aby przejście to było jak najbardziej łagodne dla ich dzieci.

Dzieci w wieku szkolnym są bardziej świadome zmian zachodzących w ich rodzinie i mogą czuć się zdezorientowane, bezradne i osamotnione. Często obwiniają się za rozwód i mogą myśleć, iż gdyby były lepsze lub robiły wszystko inaczej, ich rodzice przez cały czas byliby razem. W związku z tym mogą mieć trudności z koncentracją w szkole i doświadczać problemów z przyjaciółmi i rodziną.

Ważne jest, aby zapewnić dziecko, iż rozwód nie jest jego winą i iż nie jest samo. Należy wyjaśnić sytuację w prosty sposób i zapewnić wsparcie podczas całego procesu. W ten sposób można pomóc dziecku dostosować się do zmian i zminimalizować wpływ rozwodu na jego codzienne życie.

Nastolatki

Okres dojrzewania to czas wielkich zmian, buntu i poszukiwania własnej tożsamości. Młodzi ludzie, nie znajdując oparcia w rodzinie dotkniętej kryzysem rozwodów, szukają wsparcia na zewnątrz, często w środowisku charakteryzującym się negatywnymi wzorcami społecznymi. W praktyce oznacza to, iż dziecko narażone jest na problemy z prawem, eksperymenty z alkoholem czy używkami, więc może też łatwiej popaść w groźne uzależnienie.

Rozwód może również zaburzyć społeczne i psychologiczne aspekty przejścia do dorosłości. W okresie dojrzewania to traumatyczne wydarzenie wprowadza dodatkowe komplikacje w życie dziecka, ponieważ młody człowiek próbuje wtedy poradzić sobie również z targającymi nim emocjami związanymi z tym etapem rozwoju.

Dla większości nastolatków rozwód rodziców jest szokiem. Szczególny krytycyzm i negacja świata dorosłych, tak charakterystyczne dla okresu dojrzewania, w obliczu tak przytłaczającego wydarzenia mogą stać się jeszcze bardziej wyraziste. To sprawia, iż nastolatki, które przechodzą przez rozwód rodziców, mogą często czuć się odizolowane i niezrozumiane.

Oprócz radzenia sobie z własnym smutkiem i dezorientacją, muszą również radzić sobie z reakcjami osób z ich otoczenia. Co gorsza, mogą mieć poczucie, iż są w jakiś sposób odpowiedzialni za rozpad małżeństwa swoich rodziców. W wyniku tych wszystkich czynników, nie jest niczym niezwykłym, iż nastolatki doświadczają znacznych zawirowań emocjonalnych w tym okresie swojego życia.

Badania nad wpływem rozwodu rodziców na dzieci wykazały, iż może on mieć negatywny wpływ na ich rozwój intelektualny, emocjonalny i społeczny. W zakresie rozwoju intelektualnego rozbita rodzina może negatywnie wpływać na sukcesy szkolne młodych ludzi, ich aktywność na lekcjach, poziom zainteresowań kulturalnych i umysłowych.

W zakresie rozwoju emocjonalnego rodzina dotknięta rozwodem może negatywnie wpływać na wrażliwość nastolatków, ich poczucie bezpieczeństwa, zdolność do odczuwania empatii, postawy wobec rodziców. W zakresie rozwoju społecznego negatywny wpływ ujawnia się w interakcjach adolescentów z rówieśnikami, nauczycielami, rodzeństwem i rodzicami. Wszystkie te obszary rozwoju są ważne dla szczęśliwego i udanego życia, dlatego rozwód rodziców może mieć znaczący negatywny wpływ na samopoczucie dzieci.

Dzieci dorosłe

Często uważa się, iż kiedy dzieci wyjeżdżają na studia, prawdopodobieństwo, iż małżeństwo ich rodziców zakończy się rozwodem jest mniejsze. Jednak badania wykazały, iż nie zawsze tak jest. W rzeczywistości rozwód może być równie istotnym wydarzeniem dla młodych dorosłych, jak i dla młodszych dzieci.

Według badań przeprowadzonych przez Judith S. Wallerstein i Jima Conwaya, uczniowie pochodzący z rozwiedzionych rodzin często mają wątpliwości co do swojej umiejętności nawiązywania i utrzymywania bliskich relacji z innymi. Mają też tendencję do poczucia winy z powodu pozostawienia rodziców, gdy wyjeżdżają na studia.

Uczucia te mogą być dość wyniszczające, utrudniając młodym dorosłym wykorzystanie w pełni ich doświadczenia na studiach. Dlatego ważne jest, aby rodzice byli świadomi potencjalnego wpływu rozwodu na ich dzieci, choćby jeżeli nie mieszkają już w domu.

Nawet jeżeli dziecko już skończyło edukację, założyło własną rodzinę i ma swoje własne życie, rozwód rodziców nie pozostaje na nie bez wpływu. Może być dla niego dużym szokiem. Tym większym, im bardziej wydawało mu się, iż związek rodziców jest idealny. Może zacząć kwestionować miłość, czy fundamenty, które podłożyli rodzice pod jego całe przyszłe życie. Może czuć się oszukane i zagubione w nowej rzeczywistości. Dorosłe dziecko może czuć się też zobowiązane do roztoczenia opieki nad rodzicem, który został porzucony, co może rzutować na jego własne stosunki rodzinne.

Jak wspierać dziecko w kryzysie po rozstaniu rodziców?

Jedną z najtrudniejszych rzeczy, przez jakie może przejść dziecko, jest rozstanie rodziców. Może to być niezwykle dezorientujący i niepokojący okres, w którym dziecko czuje się przerażone, samotne i niepewne. W związku z tym ważne jest, aby zapewnić mu jak najwięcej wsparcia. Oto kilka wskazówek, jak najlepiej wspierać dzieci w tym trudnym czasie:

• Wysłuchaj ich. To może się wydawać czymś naprawdę niewielkim, jednak dla dziecka jest ogromnym wsparciem. Każdy potrzebuje być od czasu do czasu wysłuchany, podzielić się swoimi emocjami i po prostu czuć, iż jest obok ktoś, kto służy swoim wsparciem. Samo bycie przy nich i dawanie im do zrozumienia, iż zawsze można z nimi porozmawiać, może być niezwykle pomocne.

• Zachęcaj je do wyrażania swoich uczuć. Czy to poprzez rozmowę, pisanie, czy sztukę, danie im ujścia dla ich emocji może być bardzo korzystne.

• Zapewnij je, iż nie są odpowiedzialne za separację. Dzieci często obwiniają siebie, ale ważne jest, aby im przypomnieć, iż tak nie jest.

• Pomóż im zachować poczucie normalności. W miarę możliwości należy starać się, aby wszystko było jak najbardziej podobne do tego, co było przed separacją. Może to być wszystko, od utrzymywania tej samej rutyny w łóżku do wspólnego spożywania posiłków przez rodzinę.

Przechodzenie przez separację rodziców nigdy nie jest łatwe, ale zapewniając wsparcie i zrozumienie, możesz pomóc uczynić ten proces nieco łatwiejszym dla Twojego dziecka.

Jeśli tylko to możliwe, warto postarać się, by rozwód przebiegał w jak najbardziej cywilizowanych, pokojowych i przyjacielskich warunkach. Sytuacje w życiu są różne, ale zawsze warto mieć na uwadze przede wszystkim dobro dzieci. Dziecko nie może bać się, iż też zostanie zapomniane, porzucone, wyrzucone czy wymienione na kogoś innego.

Czasami choćby wspólna pomoc rodziców to zbyt mało. Zwłaszcza, iż przy rozwodzie bardzo często do głosu dochodzą bardzo silne emocje. Rodzice mogą być zajęci własnym bólem, poczuciem straty czy gniewem na drugą stronę i zaistniała sytuację. Wtedy bardzo ważne jest wsparcie innych członków rodziny. Dziadkowie bywają nieocenionym wsparciem w takich sytuacjach – zależy im na wnukach i chcą, by ten trudny okres w ich życiu był dla nich znośny do przejścia. Dlatego dziecko powinno mieć kontakt z dziadkami z obu stron – zwłaszcza jeżeli jeszcze przed rozwodem ze wszystkimi dziadkami dziecko miało wspaniałe relacje. Nie zmieniaj tego.

Dużym wsparciem dla dzieci rozwodzących się rodziców będzie też rodzeństwo. Dzieci potrafią się wspierać i być dla siebie ostoją – kochają się, ufają sobie i spędzają wspólnie czas. Rozumieją to, co przechodzą nawzajem. Jednak tutaj uważaj – łatwo wpaść w pułapkę, w której najstarsze dziecko zajmuje się innymi i koi ich ból. Jednak Twoje najstarsze dziecko też ma swoje własne uczucia i emocje, z którymi musi sobie poradzić. To nie jest „zastępczy dorosły”. To przez cały czas dziecko, które potrzebuje wsparcia i poczucia komfortu.

Warto też poinformować szkołę o sytuacji. Nauczyciele powinni mieć świadomość tego, z czym musi radzić sobie dziecko w domu – rozwód to zawsze ogromne wydarzenie w życiu dziecka, więc może to przełożyć się na jego oceny czy zachowanie w szkole. Uprzedzeni nauczyciele będą mogli służyć swoim wsparciem i zrozumieniem w tym przecież bardzo trudnym czasie.

Czasami najlepszym wyjściem też będzie udanie się po pomoc do specjalisty. Wizyta u psychologa, podjęcie terapii w gabinecie psychoterapeuty – to wszystko może pomóc całej rodzinie odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Przede wszystkim nie daj dziecku poczucia, iż jest pozostawione samo sobie – okaż mu miłość i wsparcie. A terapia – indywidualna czy rodzinna – jest właśnie wyrazem mądrej miłości.