Plan programu współpracy miasta z organizacjami pozarządowymi na rok 2026 jest już gotowy. Podczas najbliższej sesji Rady Miasta, radni będą głosować nad przyjęciem dokumentu, który obejmuje szeroki zakres działań w mieście – od pomocy społecznej i wsparcia osób w kryzysie, po kulturę, sport i ekologię. Na realizację zadań publicznych zaplanowano 151 milionów złotych. Program powstał w dialogu z organizacjami pozarządowymi.
Współpraca z organizacjami pozarządowymi jest jednym z priorytetów Gdańska w obszarze rozwoju społecznego. To m.in. dzięki niej, każdego dnia w mieście realizowane są wydarzenia dla seniorów, wspierane jest zdrowie psychiczne, czy realizowanych jest wiele usług opiekuńczych dla osób z niepełnosprawnościami. Choć przygotowanie rocznego programu współpracy miasta z organizacjami pozarządowymi jest wymogiem ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, to Gdańsk było jednym z pierwszych w Polsce, które go uchwaliło, gdy nie było to obowiązkowe. Tworzy go od ponad 20 lat.
– Z ogromną satysfakcją przedstawiamy program współpracy Miasta Gdańska z organizacjami pozarządowymi na rok 2026, który – mam nadzieję – zostanie jutro przyjęty przez Radę Miasta. W Gdańsku działa niemal 3600 organizacji, a wiele z nich aktywnie współtworzy ten dokument, wskazując priorytety najważniejsze dla mieszkanek i mieszkańców – mówiła Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. – Od ponad 20 lat przygotowujemy program w dialogu, który jest fundamentem naszej lokalnej polityki i pozwala nam co roku wprowadzać nowe, potrzebne rozwiązania. W nadchodzącym roku przeznaczymy na współpracę z organizacjami 151 milionów złotych, czyli o 11 procent więcej niż w bieżącym roku. Wśród nowych działań znalazło się m.in. wzmocnienie liderek i liderów klubów seniora oraz klubów sąsiedzkich, a także szrokie szkolenia wolontariatu w związku ze zbliżającym się Światowym Zlotem Harcerzy Jamboree w 2027 roku. Cieszę się, iż w naszym mieście obok organizacji z wieloletnią tradycją rozwijają się także nowe inicjatywy, często zajmujące się tak ważnymi tematami jak zdrowie psychiczne. Zapewniam, iż jako samorząd będziemy przez cały czas konsekwentnie wspierać ich działania.
Celem współpracy samorządu z organizacjami jest wspólne wspieranie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego i budowanie partnerskich relacji między administracją a mieszkańcami. Chodzi o podnoszenie jakości i poszerzanie zakresu działań prowadzonych razem z sektorem pozarządowym, tak aby odpowiadały na potrzeby lokalnej społeczności.
Program tworzony z udziałem NGO
– Program współpracy to dla nas moment podsumowania wielu miesięcy konsultacji, warsztatów i rozmów prowadzonych z organizacjami pozarządowymi w Centrum Dolna Brama. Program obejmuje szeroki zakres działań – od pomocy społecznej, przez wsparcie osób doświadczających bezdomności czy dzieci w pieczy zastępczej, po usługi opiekuńcze dla osób, które nie mogą opuszczać domu. istotną częścią programu są również działania klubów i domów sąsiedzkich, fundusz młodzieżowy, senioralny i sąsiedzki, a także duży obszar związany ze sportem, bo to właśnie organizacje sportowe stanowią połowę trzeciego sektora – mówi Monika Chabior, zastępczyni prezydent Gdańska ds. rozwoju społecznego i równego traktowania. – Nie zapominamy też o kulturze i ekologii, które rozwijają się szczególnie tam, gdzie instytucje miejskie jeszcze nie dotarły, a potrzeby mieszkańców są już bardzo wyraźne. kooperacja z organizacjami to nie tylko zlecanie zadań, ale także udostępnianie przestrzeni – od Dolnej Bramy po strefę Solidarność Codziennie w ECS – oraz preferencyjne najmy, z których korzystają setki podmiotów. Jesteśmy dumni, iż Gdańsk wspiera organizacje również w pozyskiwaniu środków rządowych i unijnych, które trafiają bezpośrednio do lokalnych społeczności. Ten program to jeden z filarów naszego gdańskiego DNA – opartego na obywatelskości, partnerstwie i wzmacnianiu społeczności – i z dużą euforią przedstawię go jutro Radzie Miasta jako wspólne osiągnięcie mieszkańców, organizacji i samorządu.
Program współpracy na rok 2026 obejmuje wszystkie sfery działalności pożytku publicznego. Współtworzony jest przez obie strony w trakcie konsultacji, które w tym roku odbywały się w wakacje. Ustawowy termin przyjęcia Programu współpracy miasta z organizacjami pozarządowymi upływa 30 listopada. Konkursy dla NGO tradycyjnie będą ogłaszane po przyjęciu programu, a wyniki poznamy na początku nowego roku.
W planie na 2026 r. zwiększone zostaną środki na zadania dot. ekologii i ochrony zwierząt, rewitalizacji czy wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej. Pojawią się także całkowicie nowe zadania – dzięki temu odbędzie się cykl wykładów dla liderek i liderów klubów i kół seniora z Gdańska, NGO zostaną wsparte we współpracy międzynarodowej, a wolontariusze i wolontariuszki przygotowane do działań w przestrzeni miejskiej w ramach organizacji Światowego Jamboree Skautowego 2027.
Wsparcie organizacji pozarządowych w liczbach
Co roku, do 30 maja, należy przyjąć sprawozdanie z realizacji programu współpracy miasta z NGO. Dokładne dane za obecny rok będą więc dostępne w przyszłym, choć już teraz wiadomo, iż w 2025 r. podpisano blisko tysiąc umów z prawie 400 organizacjami.
O realizację zadań w 2024 roku ubiegało się natomiast prawie 500 organizacji pozarządowych, a Miasto udzieliło dotacji ponad 300 z nim (w tym 262 z Gdańska). Niektóre z nich realizowały w tym czasie więcej niż jedno zadanie. W ubiegłym roku podpisano prawie 900 umów na realizację zadań i na ich realizację przekazano dotacje w kwocie prawie 135 milionów złotych.
Oprócz dotacji i pożyczek, Miasto wspiera NGO także w innych formach. Udzielane jest wsparcie w postaci bezpłatnego udostępniania przestrzeni miejskich na spotkania, warsztaty, konferencje. Podobnie jest z lokalami i budynkami, które przekazywane są na preferencyjnych zasadach. W 2024 roku ponad 170 organizacji pozarządowych korzystało z ponad 240 lokali użytkowych.
Przedstawiciele i przedstawicielki Miasta Gdańska aktywnie biorą także udział w wydarzeniach gdańskich NGO, takich jak: szkolenia, konferencje, debaty, grupy robocze itp. gdzie służą swoim głosem eksperckim, wspierają działania technicznie i organizacyjnie.
Organizacje są także zapraszane do konsultacji nowych projektów i dokumentów strategicznych. Miasto daje im realny wpływ na kształt polityk i programów. Popularyzuje także działalność organizacji w mediach i na swojej stronie internetowej.
Co na co dzień robią gdańskie NGO?
W strategii rozwoju Gdańska do 2030 roku kooperacja i partnerstwo są najważniejsze dla rozwoju miasta. Gdańsk jako samorząd działa razem z organizacjami pozarządowymi – realizuje wspólne projekty i odpowiada na ich pomysły. Wiele takich inicjatyw odbywa się w Centrum Dolna Brama.
– W Stowarzyszeniu Przyjazna Dłoń działamy holistycznie na rzecz osób w kryzysie psychicznym – od dzieci i młodzieży, przez dorosłych, aż po seniorów – mówi Daria Dyks, przedstawicielka Stowarzyszenia Przyjazna Dłoń. – Prowadzimy projekty międzypokoleniowe, takie jak Kung Fu Senior czy Kung Fu Senior Aqua, bo wierzymy, iż ruch i relacje są najważniejsze dla zdrowia psychicznego. Ważnym elementem naszej pracy jest profilaktyka i uświadamianie, iż wsparcie jest dostępne – czego przykładem był Gdański Miesiąc Zdrowia Psychicznego. Naszym zdaniem system wsparcia może działać skutecznie tylko w oparciu o partnerstwo i relacje, które pozwalają otwarcie mówić o trudnościach bez obawy przed krytyką. Dzięki temu osoby w kryzysie nie zostają same, a pomoc jest adekwatna do potrzeb mieszkańców Gdańska.
Wiele zadań z zakresu opieki i wsparcia osób w trudnej sytuacji realizowanych jest na zlecenie Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Gdańsku.
– Fundacja Twoja Rola, we współpracy z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Rodzinie, prowadzi miejską farmę na Osiedlu Sitowie, które jest jednym z ważnych elementów Gdańskiego Programu Mieszkalnictwa Społecznego. To program konkretny i skuteczny, realnie wspierający osoby potrzebujące. Prowadząc farmę, rozwijamy ofertę wsparcia dla osób wykluczonych społecznie. Pracujemy przede wszystkim z osobami z niepełnosprawnościami, w kryzysie bezdomności, a w tej chwili tworzymy również miejsca pracy dla osób z doświadczeniem uzależnienia. Produkujemy realną, wartościową żywność, którą następnie przetwarzamy, działając w obszarze ekonomii społecznej. Rozwijamy również przedsiębiorstwo społeczne Siejemy Ferment – dzięki zakupom naszych produktów mieszkańcy Gdańska i całego Trójmiasta wspierają organizacje pozarządowe oraz miejsca pracy tworzone dla tych osób – mówił Wojciech Żak, prezes Fundacji. – Warto dziś podkreślać wagę lokalnych polityk żywnościowych – myślenia o bezpieczeństwie i suwerenności żywnościowej miasta. Na naszej farmie uczymy tzw. kompetencji przyszłości w obszarze ogrodnictwa i rolnictwa, również tego miejskiego, co jest szczególnie ważne w obliczu różnych współczesnych kryzysów.
Dzięki programowi, odbędzie się też wiele wydarzeń kulturalnych, sportowych i zdrowotnych, a także integracyjnych dla mieszkanek i mieszkańców poszczególnych dzielnic. Część inicjatyw oferowanych przez NGO odbywa się codziennie w Centrum Dolna Brama.
– Czuję się tu jak w domu, bo właśnie na Dolnej Bramie prowadzimy zajęcia jogi na krzesłach dla seniorów – mamy już dwie grupy i wciąż brakuje nam miejsca – mówi Katarzyna Rucin, prezeska zarządu Gdańskiej Fundacji Zdrowie Przez Ruch. – Nie spodziewaliśmy się tak ogromnego zainteresowania aktywnością fizyczną wśród osób starszych, a dziś działamy już w dziewięciu dzielnicach Gdańska. Nasze programy są międzypokoleniowe – od nordic walking po aqua senior – i pokazują, iż ruch naprawdę łączy ludzi. Dzięki wsparciu miasta udało nam się w tym roku uruchomić zajęcia w Letnicy, co przebiło nasze oczekiwania. Dziękujemy wszystkim seniorom, którzy wychodzą z domu i chcą się ruszać – to dla nas największa motywacja.
Organizacje pozarządowe oferują mieszkańcom także inicjatywy i wydarzenia kulturalne.
– Towarzystwo Przyjaciół Gdańska działa już od 55 lat. Od 15 prowadzimy Muzeum Wolnego Miasta Gdańska, pokazując okres międzywojenny i przywracając prawdziwy obraz Gdańska, który w czasach PRL był często przedstawiany niewłaściwie. Podkreślamy, iż Gdańsk budowało wiele nacji, to miasto całej Europy. Aktywizujemy seniorów i młodzież. Co wtorek o 11.00, kilkudziesięcioosobowa grupa wyrusza z nami na spacery po mieście, podczas których odkrywamy jego historię i tajemnice. Dbamy także o niematerialną kulturę, przywracając drobne tradycje, jak haftowanie serwetek z herbem Gdańska – mówił Piotr Mazurek, prezes Towarzystwa Przyjaciół Gdańska. – Różnorodność organizacji pozarządowych w naszym mieście jest ogromną wartością, ale wymaga kreatywności i ciągłego poszukiwania nowych pomysłów. Świat bardzo gwałtownie się zmienia, dlatego tym bardziej chcemy w kolejnych latach działać dla Gdańska z taką samą pasją jak dotąd.
Marcin Szeląg
Urząd Miejski w Gdańsku
fot. www.gdansk.pl
