Ostre zapalenie stawów wywołane kryształami pirofosforanu wapnia, określane jako dna rzekoma, objawia się ostrym, jedno- lub nielicznostawowym zapaleniem stawów, powodującym silny ból i ograniczenie ich ruchomości. Choroba w swoim przebiegu bywa bardzo uciążliwa, gdyż część pacjentów doświadcza nawracających zaostrzeń.
Rzadko występuje u pacjentów w wieku poniżej 60 lat. W badaniach radiograficznych obejmujących kolano, miednicę i nadgarstek chondrokalcynozę wykrywa się u 44 proc. pacjentów w wieku powyżej 84 lat; częstość występowania podwaja się z każdą dekadą powyżej 60. roku życia. Wcześniejszy uraz stawu jest również silnym czynnikiem ryzyka; jedno z badań wykazało, iż dziesiątki lat po meniscektomii chondrokalcynoza rozwinęła się w 20 proc. kolan leczonych chirurgicznie, w porównaniu z zaledwie 4 proc. nieleczonych w ten sposób.
Wieloośrodkowy zespół francuskich naukowców przeprowadził wieloośrodkowe, randomizowane badanie obejmujące 111 pacjentów w wieku co najmniej 65 lat (średnio 88), którzy zostali przyjęci do szpitala z ostrym zapaleniem stawów wywołanym kryształami pirofosforanu wapnia, z objawami trwającymi mniej niż 36 godzin. Rozpoznanie stawiano na podstawie identyfikacji kryształów w płynie maziowym lub typowego obrazu klinicznego. Kryteria wykluczenia obejmowały brak kryształów lub dnę moczanową w wywiadzie. Uczestnicy zostali losowo przydzieleni w stosunku 1:1 do grupy otrzymującej kolchicynę w dawce 1,5 mg w dniu pierwszym i 1 mg w drugim lub prednizon doustnie w dawce 30 mg przez 2 kolejne doby.
Zapalenie stawów dotyczyło głównie kolana (48 proc.), nadgarstka (20 proc.) i kostki (13 proc.). Wyjściowa wartość bólu w skali VAS wynosiła 68 mm. Po 24 godzinach spadek VAS wyniósł 36 mm w grupie kolchicyny i 38 mm w grupie prednizonu. W grupie leczonej kolchicyną u 22 proc. chorych wystąpiła biegunka, u 2 proc. nadciśnienie, z kolei w grupie otrzymującej prednizon odpowiednio u 6 i 11 proc., ponadto u 6 proc. doszło do hiperglikemii.
Opracowanie: lek. Damian Matusiak
