Kobiecość a emocje
Emocjonalność kobiet i mężczyzn jest tematem, który wciąż wywołuje liczne dyskusje i prowadzi do powstawania stereotypów. Powszechnie uważa się, iż kobiety są bardziej emocjonalne, a mężczyźni bardziej racjonalni. Takie podejście prowadzi do przekonania, iż kobieta odczuwa więcej emocji i intensywniej. W rzeczywistości jednak emocje jako takie nie mają płci – nie ma „kobiecego” czy „męskiego” smutku, radości, strachu czy gniewu. Lęk nie przestaje być lękiem kiedy doświadcza go mężczyzna, a jest nim tylko wtedy gdy doświadcza go kobieta.
Doświadczanie emocji
Paul Ekman amerykański psycholog specjalizujący się w badaniu emocji w swoich badaniach skupiał się na podobieństwach w przeżywaniu uczuć przez kobiety i mężczyzn. Badał mimikę towarzyszącą doświadczaniu różnych emocji i stwierdził, iż niezależnie od kultury poszczególnym stanom emocjonalnym odpowiadają takie same wyrazy twarzy, co przemawia za uniwersalnością emocji. Emocje rozwinęły się po to, aby ułatwiać człowiekowi radzenie sobie z różnymi sytuacjami. Badania empiryczne dotyczące różnic płciowych w powstawaniu samych emocji i ich częstości występowania wskazują, ze pod tym względem kobiety nie różnią się znacznie od mężczyzn, różnice pojawiają się w sposobie ich wyrażania. Przeżywanie emocji, takich jak smutek, radość, złość, czy lęk, nie różni się zasadniczo między kobietami i mężczyznami. Obie płci przeżywają te same stany, jednak sposób ich wyrażania i regulowania może być różny. Z jednej strony, kobiety rzadziej okazują złość w sposób jawny, co nie oznacza, iż rzadziej ją przeżywają. Mężczyźni wyrażają złość częściej dzięki głosu, mimiki i ciała, podczas gdy kobiety mogą reagować płaczem, co jest społecznie bardziej akceptowaną formą wyrażania gniewu przez kobiety. Z kolei agresja i otwarty gniew są często przypisywane mężczyznom, którzy są postrzegani jako bardziej zadaniowi, podczas gdy kobiety, ze względu na swoje społeczne role, mogą nie mieć tyle przestrzeni do wyrażania tych emocji.
Kobieta jako bardziej ekspresyjna
Kobiety częściej i intensywniej wyrażają swoje emocje, co potwierdzają liczne badania. Przede wszystkim kobiety szybciej odczytują komunikaty niewerbalne i są bardziej skłonne do ich wyrażania. Ich ekspresja emocjonalna jest bogatsza i bardziej zróżnicowana. Kobiety również postrzegają siebie jako osoby bardziej otwarte w okazywaniu emocji. W badaniach samoopisowych kobiety częściej uznają siebie za osoby ekspresyjne, zarówno w wyrażaniu emocji pozytywnych, jak i negatywnych. Co ciekawe, kobiety często deklarują, iż doświadczają emocji takich jak radość, miłość, serdeczność czy ciepło z większą intensywnością niż mężczyźni. Różnice między płciami dotyczą zwłaszcza emocji w kontekście relacji intymnych, w których kobiety okazują więcej empatii i sympatii niż mężczyźni. Z kolei jeżeli chodzi o emocje negatywne, kobiety częściej odczuwają smutek, wstyd, strach czy zranienie. Ich przeżywanie smutku, zwłaszcza w kontekście depresji, często opisuje się jako bardziej intensywne i długotrwałe. Zauważono również, iż kobiety częściej doświadczają wstydu, natomiast mężczyźni – poczucia winy.
Rozumienie emocji
Kobiety lepiej niż mężczyźni rozumieją emocje innych osób oraz potrafią je interpretować w kontekście sytuacyjnym. Przypisuje się to procesowi socjalizacji, który kształtuje umiejętności kobiety w zakresie rozpoznawania emocji u innych. Z kolei mężczyźni, szczególnie w warunkach laboratoryjnym, lepiej oceniają swoje wewnętrzne stany fizyczne, takie jak tętno czy ciśnienie krwi. W sytuacjach naturalnych różnice te są mniej wyraźne.
Regulacja emocji
Jeśli chodzi o regulację emocji, kobiety lepiej radzą sobie z kontrolowaniem emocji innych osób. Jest to związane z ich rolami społecznymi, które często obejmują opiekę nad rodziną, „bycie ekspertką od relacji” czy dbanie o samopoczucie innych. Z kolei mężczyźni częściej koncentrują się na regulacji własnych emocji. Badania wykazują, iż w tym obszarze mężczyźni osiągają wyższe wyniki niż kobiety. Daniel Goleman, autor książek o inteligencji emocjonalnej, wskazuje pięć kluczowych obszarów tej inteligencji: rozumienie emocji, rozpoznawanie emocji innych, zarządzanie emocjami, motywowanie siebie i podtrzymywanie relacji interpersonalnych. Chociaż kobiety często wykazują się większą empatią i zdolnością do rozumienia emocji innych, to w niektórych obszarach inteligencji emocjonalnej mężczyźni mogą mieć przewagę, zwłaszcza jeżeli chodzi o samoświadomość i kontrolowanie własnych emocji.
Podsumowanie
Różnice między kobietami a mężczyznami w zakresie emocji są bardziej związane z tym, jak te emocje są wyrażane i regulowane, niż z tym, które emocje są przeżywane. Kobiety częściej i intensywniej wyrażają swoje emocje, a ich zdolności rozumienia emocji innych osób są lepiej rozwinięte. Jednak to nie oznacza, iż mężczyźni nie posiadają równie wartościowych zdolności w obszarze inteligencji emocjonalnej. Zróżnicowanie w zakresie wyrażania emocji, reagowania na nie oraz zarządzania nimi wynika w dużej mierze z roli społecznych, które są przypisywane obu płciom, a także z kulturowych oczekiwań wobec zachowań emocjonalnych.
Autorka tekstu:
