W obliczu diagnozy nowotworowej pacjenci stają przed ogromnym wyzwaniem nie tylko fizycznym, ale przede wszystkim psychicznym. W tym trudnym okresie nieocenioną pomocą służy psychoonkolog. Jest to specjalista z wykształceniem psychologicznym lub medycznym, który ukończył dodatkowe studia podyplomowe w zakresie psychoonkologii. Głównym zadaniem osoby na tym stanowisku jest wsparcie psychiczne pacjentów onkologicznych na różnych etapach diagnozy i leczenia – w zależności od ich indywidualnych potrzeb.
Karolina Filipowicz-Winczura z NU-MED Centrum Radioterapii i Onkologii w Elblągu wyjaśnia, kim jest psychoonkolog i dlaczego jego obecność w oddziale onkologicznym jest tak istotna.
Rola psychoonkologa w opiece onkologicznej
Rola psychoonkologa jest złożona i dostosowana do specyfiki każdej sytuacji. Kluczowym aspektem pracy z chorymi jest zapewnienie wsparcia emocjonalnego i informacyjnego. Szczególnie istotne jest to na początku diagnozy, gdy pacjent doświadcza całej gamy emocji.
– Na etapie diagnozy, gdy pacjent staje w obliczu całej gamy emocji – od lęku, przez złość („Dlaczego właśnie mnie to spotkało?”, „Dlaczego teraz?”), poprzez smutek, czy złość, a czasem choćby ulgę – psychoonkolog pomaga pacjentowi zrozumieć i zaakceptować te uczucia – wyjaśnia Karolina Filipowicz-Winczura z NU-MED Centrum Radioterapii i Onkologii w Elblągu.
Reakcje psychologiczne pacjentów onkologicznych są niezwykle zróżnicowane i zależą od wielu czynników, takich jak osobowość pacjenta, jego dotychczasowe doświadczenia życiowe, wsparcie społeczne, stadium choroby czy rodzaj leczenia. Niektórzy pacjenci mogą doświadczać intensywnego lęku i depresji, podczas gdy inni wykazują nadzwyczajną odporność psychiczną i pozytywne nastawienie. Część osób może zmagać się z poczuciem winy lub wstydu, inni z kolei mobilizują się do walki z chorobą, traktując ją jako wyzwanie.
Psychoonkolog musi być przygotowany na pełne spektrum reakcji emocjonalnych – od całkowitego zaprzeczania chorobie, przez gniew i bunt, aż po akceptację i determinację w procesie leczenia. najważniejsze jest zrozumienie, iż nie ma „właściwego” czy „niewłaściwego” sposobu reagowania na diagnozę i przebieg choroby nowotworowej – każda reakcja jest indywidualna i zasługuje na empatyczne i profesjonalne podejście.
Warto pamiętać, iż nie istnieje jeden uniwersalny wzorzec reakcji emocjonalnych na diagnozę onkologiczną.
– Wszystkie emocje, które towarzyszą pacjentom, są naturalne i w pełni uzasadnione. Niemniej jednak, niektórzy pacjenci mogą mieć trudności w radzeniu sobie z tymi uczuciami i tutaj rola psychoonkologa staje się nieoceniona. Pomoc psychoonkologa jest cenna na każdym etapie choroby – podkreśla Karolina Filipowicz-Winczura.
I dodaje:
– Często momentem, w którym pacjent decyduje się na pomoc, jest wznowa lub progresja choroby, kiedy emocje stają się trudne do opanowania. Paradoksalnie, choćby po zakończeniu leczenia pacjenci mogą odczuwać potrzebę wsparcia, gdy zmagają się z poczuciem osamotnienia, opuszczenia oraz lęku przed powrotem do codziennych obowiązków.
Psychoonkolog służy wsparciem pacjentom, ale także ich bliskim.
– Bliscy pacjentów często doświadczają lęków związanych nie tylko z diagnozą i procesem leczenia osoby chorej, ale również z własnymi możliwościami radzenia sobie z nową, trudną sytuacją. W moim doświadczeniu, bliscy często potrzebują wsparcia specjalisty w takim samym stopniu, jak sami pacjenci. Psychoonkolog pełni również istotną rolę w relacji między lekarzem a pacjentem – wyjaśnia ekspertka.
I dodaje:
– Pacjenci niekiedy obawiają się lub wstydzą poruszyć pewne kwestie bezpośrednio z lekarzem, natomiast z psychoonkologiem mogą otwarcie rozmawiać o swoich obawach, problemach relacyjnych czy intymnych sprawach.
Warto podkreślić, iż wsparcie psychoonkologiczne jest integralną częścią kompleksowej opieki onkologicznej oferowanej w ośrodkach leczenia.
– W każdym z naszych ośrodków psychologowie pracują z pacjentem, oferując profesjonalne wsparcie na wszystkich etapach leczenia onkologicznego – zaznacza Karolina Filipowicz-Winczura.
Ta powszechna dostępność psychoonkologów w ośrodkach onkologicznych świadczy o rosnącym zrozumieniu dla holistycznego podejścia do leczenia nowotworów. Pacjenci mają możliwość skorzystania z pomocy psychologicznej bezpośrednio w miejscu, gdzie odbywają leczenie, co znacznie ułatwia dostęp do tej formy wsparcia.
Psychologowie w ośrodkach onkologicznych są przygotowani do pracy z pacjentami na różnych etapach choroby – od momentu diagnozy, przez okres aktywnego leczenia, aż po fazę remisji czy opieki paliatywnej. Ich obecność w zespole medycznym pozwala na szybką interwencję w sytuacjach kryzysowych oraz na bieżące monitorowanie stanu psychicznego pacjentów.
Ponadto, kooperacja psychoonkologów z innymi członkami zespołu medycznego – lekarzami, pielęgniarkami, fizjoterapeutami – przyczynia się do lepszej komunikacji i bardziej kompleksowej opieki nad pacjentem. Dzięki temu możliwe jest szybkie reagowanie na potrzeby psychologiczne pacjentów i włączanie wsparcia psychologicznego jako standardowego elementu procesu leczenia.
Dostępność psychoonkologów w ośrodkach leczenia nowotworów jest wyrazem uznania dla znaczenia zdrowia psychicznego w procesie zmagania się z chorobą onkologiczną. Stanowi to krok w kierunku humanizacji medycyny i traktowania pacjenta nie tylko jako „przypadku medycznego”, ale jako całościowej osoby z jej emocjami, lękami i nadziejami.
Post Kluczowa rola psychoonkologa w opiece onkologicznej pojawił się poraz pierwszy w Zwrotnikraka.pl.
