Jelita i mikrobiom jelitowy są szczególnie wrażliwe na rozregulowanie zegara dobowego. Nowe badania dowodzą, iż zakłócenia spowodowane przez ekspozycję na światło w nocy, nieregularne odżywianie, problemy ze snem zwiększają ryzyko zachorowania na raka jelita.
Rytmy okołodobowe regulują cykl snu i czuwania, wydzielanie hormonów, metabolizm, reakcje immunologiczne, a choćby wzorce jedzenia i trawienia. Pomagają zachować stabilność genomu, kontrolują cykl komórkowy i wspierają odporność na poziomie tkankowym.
Wpływ rytmu dobowego na funkcje tkankowo-specyficzne został już wykazany w różnych nowotworach, takich jak rak płuc, rak piersi, rak jelita grubego, białaczka, rak wątrobowokomórkowy i glejak wielopostaciowy.
Niedawna metaanaliza z udziałem ponad 170 000 uczestniczek wykazała, iż wysoka ekspozycja na sztuczne światło w nocy zwiększa ryzyko raka piersi z dodatnim receptorem estrogenowym u kobiet przed menopauzą. Podobne powiązania odnotowano w przypadku raka tarczycy. Przekraczanie stref czasowych może również zakłócić rytm okołodobowy i potencjalnie wpłynąć na ryzyko zachorowania na raka.
Jelita szczególnie wrażliwe
Bridget M. Fortin z Uniwersytetu Kalifornijskiego w USA wraz z zespołem zbadała możliwy związek między wewnętrznymi i zewnętrznymi zaburzeniami rytmu dobowego (zaburzenia snu nocnego, ekspozycja na światło w nocy, nieregularne nawyki żywieniowe) a ryzykiem zachorowania na raka na raka jelita grubego (CRC) i na kwestii, w jakim stopniu zegar biologiczny można wykorzystać w zapobieganiu chorobom, a także jaką rolę chronomedycyna mogłaby odegrać w odniesieniu do chemioterapii i blokady punktów kontrolnych. Wyniki opublikowano w czasopiśmie „Nature Immunology”
Jak dowiedli naukowcy przewód pokarmowy jest szczególnie wrażliwy na zaburzenia rytmu dobowego. Błona śluzowa jelit regeneruje się w precyzyjnym cyklu 24-godzinnym, a mikrobiom jelitowy jest wysoce wrażliwy na zakłócenia regularności. Częstotliwość i pory posiłków są również regulowane przez zegar okołodobowy, a ich rozregulowanie może okazać się istotnym czynnikiem ryzyka raka jelita grubego, chociaż - jak dodali badacze - potrzebne jest dalsze potwierdzenie.
Zachowanie rytmów okołodobowych jako profilaktyka antynowotworowa
Zachowanie rytmów okołodobowych może odegrać znaczącą rolę w profilaktyce i leczeniu nowotworów w przyszłości. Strategie obejmują utrzymywanie stałych pór snu i posiłków, ograniczanie pracy na nocną zmianę i ograniczanie spożycia pokarmu od 6 do 12 godzin w ciągu dnia. Regularna aktywność fizyczna może mieć pozytywny wpływ na rytm okołodobowy.
Chronoterapia polega na podawaniu terapii przeciwnowotworowych, które są zgodne z wewnętrznym zegarem dobowym organizmu. Podawanie leków o określonych porach może poprawić tolerancję leku i potencjalnie zwiększyć skuteczność leczenia. Podobnie, czas podania może również odgrywać kluczową rolę w immunoterapii inhibitorami punktów kontrolnych z rytmem okołodobowym, co może poprawić wyniki immunoterapii; Wymaga to jednak potwierdzenia w dalszych badaniach.
Przeczytaj także: „Rytm mikrobiomu i zdrowie metaboliczne”.
